Gluten, buğday, çavdar, arpa ve kavuzlu buğday gibi bazı tahıllarda bulunan bir grup proteinin adıdır. Pişirmede gluten, hamura elastikiyetini verir. Ekmek ve keklerde bağlayıcı madde ve doku vermek için, ayrıca tatlandırıcı olarak kullanılabilir. Glutensiz beslenme daha çok tıbbi nedenlerle uygulanan bir diyet türüdür. Glutensiz bir diyette meyve, sebze, et, balık, kümes hayvanları gibi besinler tüketilebilir.
Glutensiz beslenmede neler yenebilir?
Glutensiz bir diyete uymak oldukça zor görünebilir çünkü glüten her türlü üründe gizli olabilir. Bazı insanlar glutensiz beslenmenin hiç karbonhidrat yememek anlamına geldiğini düşünür, ancak durum böyle değildir. Pirinç, patates ve fasulye gibi karbonhidrat içeren birçok yiyecek gluten içermez. Glutensiz bir diyete dâhil edilebilecek besinler şunlar olabilir:
- Peynir, tereyağı ve süt gibi çoğu süt ürünü.
- Meyve ve sebzeler (avokado, limon, üzüm, çilek, elma, kiraz, armut, muz, karpuz, kavun, şeftali, yaban mersini, ananas, kayısı, portakal, mandalina, mango) - kurutulmuş, dondurulmuş ve konserve edilmiş versiyonlarında soslardakiler de dahil olmak üzere glüten içeren maddeler bulunabilir.
- Et, tavuk, hindi ve balık.
- Yumurta.
- Karabuğday.
- Baklagiller.
- Keten tohumu.
- Amarant.
- Mısır
- Fındık
- Reçel
- Bal
- Çiya tohumu, kinoa
- Patates.
- Darı, mısır nişastası
- Pirinç, mısır, soya, badem, nohut, kinoa, kestane, hindistan cevizi, patates unu gibi glutensiz unlar.
- Sirke.
- Su
- Doğal meyve suları
- Bitki çayları
- Kahve
- Maden suyu
- Süt (tam yağlı, az yağlı)
- Ayran ve kefir gibi fermente içecekler
Genellikle gluten içeren birçok ürünün, yaygın olarak bulunan glutensiz alternatifleri vardır ve bu da glutensiz diyete uymayı çok daha kolay hale getirir. Ancak, asgari düzeyde işlenmiş taze gıdaların sağlıklı bir glutensiz diyetin önemli bir parçası olduğunu unutmayın.
Gluteni kesersek vücudumuzda ne olur?
Bazı kişilerde, çok fazla glutenli beslenme sonrası aniden glütensiz beslenmeye geçtiklerinde baş dönmesi, mide bulantısı, aşırı açlık ve hatta kaygı ve depresyon hissettiklerini bildirmektedir. Bu semptomlar genellikle glutensiz diyetle birkaç hafta sonra ortadan kalkar. Glutensiz beslenmenin vücutta yaratabileceği yan etkiler olabilir. İşte hazırlıklı olmak isteyebileceğiniz bazı şeyler.
- Sık sık kabızlık yaşayabilirsiniz.
- Daha fazla acıkabilirsiniz.
- Bağışıklık sisteminiz zayıflayabilir.
- “Beyin sisi” olarak da ifade edilen konsantrasyon problemi ortadan kalkabilir.
- Kas gelişimi olumsuz yönde etkilenebilir.
- Diğer gıdalara karşı alerjileriniz ortadan kalkabilir.
- Kilonuzda inişler ve çıkışlar olabilir.
- Kalp hastalıkları riski artabilir.
- Kan şekeri sevilerinde dengesizlikler görülebilir.
1 ay glutensiz beslenme kilo verdirir mi?
Bazı beslenme uzmanları, gluteni diyetinizden çıkarmanın mevcut yiyeceklerin sayısını sınırlamak anlamına geldiğini ve bunun da genel olarak daha az kalori tüketmenize yol açacağını söylüyor. Diğerleri ise buğdayın (ve sadece buğdaydaki gluten proteininin değil) aslında iştahınızı artırdığını ve daha fazla yemenize neden olduğunu savunuyor. Kısaca; şu anda glutensiz diyetin kilo kaybı veya genel sağlık yararları için etkili olduğuna dair bir kanıt bulunmamaktadır.
Gluten diyetinde neler yasak?
Glutensiz diyet, glüten adı verilen bir protein içeren yiyecekleri kesen bir beslenme planıdır. Gluten, yiyeceklerin şeklini korumasına yardımcı olur. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunur. Glutensiz bir diyet genellikle çoğu tahıl, makarna, gevrek ve işlenmiş gıdayı yememek anlamına gelir. Bunun nedeni genellikle buğday, çavdar ve arpa içermeleridir. Glutensiz diyet, çölyak hastalığı tedavisinin temel taşıdır. Aşağıdakileri içeren yiyecek ve içecekleri tüketmeyin:
- Buğday.
- Arpa.
- Çavdar.
- Tritikale ( (Çavdar ve buğdayın melezi).
- Yulaf, etiketinde glutensiz yazmıyorsa.
- Malt.
Yulaf doğal olarak glutensizdir. Ancak üretim sırasında buğday, arpa veya çavdarla kirlenebilir. Buna çapraz bulaşma denir. Glutensiz olarak etiketlenen yulaf ve yulaf ürünleri çapraz bulaşmamıştır. Ancak çölyak hastalığı olan bazı kişilerde yulaftaki avenin adı verilen başka bir proteine karşı reaksiyon görülebilir.
- Ekmekler.
- Bulgur tahılı.
- Kekler.
- Çerezler ve krakerler.
- Patates kızartması.
- Şekerler.
- Makarnalar.
- İşlenmiş etler.
- Salata sosları.
- Soya sosu.
- Patates cipsi gibi çeşnili atıştırmalık yiyecekler.
- Çorbalar, bulyon veya çorba karışımları.
- Baharatlı pirinç karışımları.
- Soslu sebzeler
