Kızamıkçık, RuV virüsünden kaynaklanan viral bir enfeksiyondur. En yaygın belirtisi yüzde veya kulak arkasında başlayıp boyun ve vücuda yayılım gösteren kırmızı, şişmiş lenf düğümleridir ve belirtiler genellikle virüs bulaştıktan yaklaşık 2-3 hafta sonra kendini gösterir. Kızamıkçık (Rubella) enfekte bir kişinin öksürmesi veya hapşırması yoluyla başka birine kolaylıkla taşınabilir. Bir diğer ifade ile Alman kızamığı olarak da bilinen kızamıkçık, hamile kadınlarda görülmesi durumunda konjenital kızamıkçık sendromu adı verilen bir durum ortaya çıkabilir ve fetüs açısından risklidir. Kızamıkçıktan korunmanın en iyi yolu hastalığa bağışıklığı arttırmak amacıyla aşı yaptırmaktır.
Rubella (Kızamıkçık) nedir?
Kızamıkçık, kızamıkçık virüsünün neden olduğu, makülopapüler döküntüyle seyreden akut bir viral enfeksiyondur. Togavirus ailesine ait bir RNA virüsü olan kızamıkçık, kızamık virüsünden farklıdır. Bu viral enfeksiyon, enfekte olan kişide kimi zaman hiçbir semptoma neden olmayabilir fakat bazılarında ateş, boğaz ağrısı ve kırmızı döküntülerle birlikte hafif rahatsızlıklara yol açabilir. Rubella virüsüne karşı, bağışıklığı olmayan herkesin, her yaşta etkilenme riski bulunur. Ancak, daha önce kızamıkçık öykünüz varsa veya kızamıkçık aşısı olduysanız, bu kızamıkçığa karşı bağışıklık kazanmış olduğunuzu gösterir. Rahatsızlığa yakalanan kişiler kalıcı olarak koruyuculuk kazanırken, hastalığa karşı da savunma kazanabilirler.
Rubella neden olur?
Kızamıkçık, rubella virüsü vücuda girdiğinde ortaya çıkar. Kişiler genellikle kızamıkçığa, virüs bulaşmış bir kişiyle temas yoluyla yakalanır. Bir kişinin öksürmesi, konuşması veya hapşırmasıyla havaya saçılan damlacıklar yoluyla kişiden kişiye yayılım gösterebilir. Kızamıkçık enfeksiyonu, 1-2 gün süren hafif ateş ve genellikle yüzde, ensede veya kulakların arkasında şişmiş, hassas lenf düğümleriyle ilk olarak fark edilir. Kırmızı ve pembe renklerde cilt üzerini etkileyen bu döküntüler bazen kaşıntılı olabilir. Belirtilerin ortaya çıkması, enfekte olduktan 2 ila 3 hafta sonra gerçekleşir. Kızamıkçık hamilelikte ender görülse de özellikle hamileliğin erken dönemlerinde rubella (kızamıkçık), düşüklere ya da çeşitli doğum kusurlarına sebep olabilir.
Rubellanın belirtileri neler?
Rubella (kızamıkçık) birçok kişide herhangi bir belirtiye yol açmazken, bazılarında ateş ve kırmızı döküntülerle birlikte baş ve boğaz ağrısı, burun akıntısı eklem ağrıları gibi hafif semptomlara neden olabilir.
Rubella virüsünden enfekte kişilerde şu belirtilere rastlanabilir;
- Kırmızı- pembe cilt döküntüleri
- Baş ağrısı
- Boğaz ağrısı ve öksürük
- Ateş
- Bitkinlik
- Gözlerde kızarıklık (Konjonktivit)
- Büyümüş lenf düğümleri
- Eklem ağrıları
Kızamıkçık virüsünden etkilenen ve kendini iyi hissetmeyen kişilerde, belirtiler genellikle, enfekte olduktan yaklaşık 2-3 hafta sonra kendini gösterir.
Rubella teşhisi nasıl olur?
Rubella virüsünün sebep olduğu döküntülerin incelenmesi için ilk olarak yapılan tıbbi muayenenin ardından, laboratuvar testleri ile rubella teşhisi konabilir. Kanda kızamıkçık antikorlarının tespit edilmesi açısından; tam kan tahlili, idrar tahlili veya burun ya da boğazdan alınan sürüntü ile rahatsızlığın varlığı teşhis edilebilir. Bazı durumlarda benzer semptomlara sahip hastalıklardan ayırt etmek için başka testlere de ihtiyaç duyulabilir. Yapılan testler bir enfeksiyona maruz kalıp kalmadığınızı ya da kızamıkçık aşısı olduğunuza ilişkin bazı bilgiler verir. Kızamıkçık kan testi pozitif çıktığı takdirde kızamıkçığa karşı vücutta antikorların bulunduğunu belirtmek mümkündür.
Rubella tedavisi nasıl yapılır?
Kızamıkçık için etkili bir antiviral tedavi olmamakla birlikte antibiyotik tedavisi iyileşmeye fayda sağlamaz. Çoğu zaman kendiliğinden iyileşebilen rubella, belirtilerin sıkıntı verdiği hallerde belirtileri yatıştırmak için uygun tedaviler yardımcı olabilir. Bu bağlamda yüksek ateş görülen hastalara ateş düşürücü reçete edilebilir. Ağrılar için de ağrı kesiciler uzman doktor tarafından önerilebilir. Rahatsızlığın net bir tedavisi olmamasının yanı sıra hastalar sık sık dilenmelidir. Bu süreçte özellikle gebeler enfekte kişilerle temastan kaçınmalıdır. Aksi takdirde bebeğin sağlığı ciddi anlamda tehlikeye girebilir.
Rubellayı önlemenin yolları neler?
Rubella virüsüne karşı alınabilecek bazı önlemler şunlardır;
- Enfekte olan kişiler tanı sonrası durumu yakın çevresine bildirmelidir. Özellikle döküntünün başladığı 4 gün boyunca sosyal alanlarda bulunmamak bulaşma riskinin önüne geçebilir.
- Henüz net bir tedavisi olmayan rubella virüsüne karşı iki doz kızamıkçık aşısı yaptıran çoğu kişi kızamıkçık enfeksiyonuna maruz kalmayabilir.
- Enfekte olduktan sonra aşılama ile rahatsızlık kontrol altına alınamaz.
- Kızamıkçık varlığı şüphesi olan kişiler teşhis konabilmesi adına doktora başvurmalıdır.
- Kızamıkçığa karşı bağışıklık açısından hemen hemen herkesin değerlendirilmesi rubellayı önlemek açısından önemlidir.
- Rubelladan korunmak için, bebeklere 12-15 aylık oldukları dönemde aşının ilk dozu uygulanır. İkinci doz aşının ise genellikle 4-6 yaş arası okul öncesi dönemde yapılması önerilir.
- Seyahate çıkmadan önce, gideceğiniz yerde kızamıkçık veya diğer bulaşıcı hastalıklara dair bilgiler edinmek önemlidir.
- Hapşırırken veya öksürürken ağzınızı ve burnunuzu kapatmaya dikkat etmeniz gerekir.
- Kişisel eşyalarınızı kimseyle paylaşmamalısınız.
- Hamile kalmadan en az bir ay önce, kızamıkçık aşısı yaptırmak için doktora başvurunuz.
- Hijyene dikkat etmek virüsten korunmak için önemlidir, ellerinizi sık sık yıkamaya özen gösterin.
Rubella geçiren gebeye ne yapılır?
Hamile kalmayı planlıyorsanız, hamile kalmadan önce aşılarınızın tam olduğundan emin olmak için doktorunuza danışmanız önemlidir. Kızamıkçık hamile bir kadında düşük oluşumuna yol açabilir. Ayrıca, doğumdan itibaren bebeğinizde katarakt, kalp hastalığı ve işitme kaybı gibi rahatsızlıklara da sebebiyet verebilir. Hamileliğiniz sırasında kızamıkçık geçirirseniz, bunun gelişmekte olan fetüsü nasıl etkileyebileceği konusunda doktorunuzdan daha detaylı bilgiler almanız gerekir çünkü hamileliğin erken döneminde kızamıkçık hastalığına yakalanırsanız bu daha da tehlikeli olabilir. Ancak hamileliğin 20. haftasından sonra kızamıkçık geçirmeniz durumunda, bebeğiniz için bir risk oluşturabileceğini söylemek mümkün değildir. Kızamıkçık geçirmekte olan gebenin tedavisi genelde şikâyetlere yönelik bir tedaviyi içerir.
Rubella bulaşıcı mı?
Rubella, bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Konuşma, öksürük veya hapşırık esnasında damlacık ve sıvı yoluyla kişiden kişiye bulaşabilir. Kızamıkçık hastalığına yakalanan yetişkinlerin çoğu genellikle hafif bir hastalık geçirir, çocuklarda ise ilk semptom kırmızı döküntülerdir. Rubella hastası biri, döküntü ortaya çıkmadan yaklaşık yedi gün önce ve döküntü başladıktan sonra altı gün içinde, başkaları ile temas ettiğinde kişileri enfekte edebilirler.
Rubellanın aşısı var mı?
Rubella hastalığının önüne geçmek için en etkili yöntem aşı yaptırmaktır. Aşılar bağışıklığı baskılanmış kişilere ve hamile kadınlara uygulanmamakla birlikte iki doz şeklinde uygulanır. İki doz kızamıkçık aşısının ardından kızamıkçık enfeksiyonuna karşı etkili bir koruma sağlanabilir. 12 ay ve üzeri çocuklar, kızamıkçık içeren aşının ilk dozunu alabilirler. İkinci doz aşının ise daha çok okul öncesi dönemde yapılması tavsiye edilir.
Rubella (Kızamıkçık) kaç günde geçer?
Rubella (Kızamıkçık), çoğu zaman tedavi gerektirmeyen ve bir hafta on gün içinde geçen bir rahatsızlıktır. Öte yandan belirtilerin iyileşme süreci daha uzun sürebilir. Kızamıkçık, döküntüler ortaya çıkmadan 1 hafta önce yayılım gösterebilir. Ayrıca döküntülerin ardından 5 güne kadar rahatsızlığı bulaştırma ihtimali de yüksektir. Bu süreçte sosyal alanlardan izole olmak bulaşma ihtimaline karşı alınabilecek önlemler arasında yer alır. En önemlisi de hamile kadınlarla yakın temastan kaçınmak fetüsün sağlığı açısından oldukça önemlidir. Fırsat buldukça istirahat etmek ve su veya meyve suyu gibi bol sıvı alımı hastalara önerilen tedavi şeklidir.
