Geleneksel balzamik sirke, İtalya'nın Modena kentinde hasat edilen beyaz Trebbiano üzümlerinden elde edilir. Antiseptik ve antienflamatuar özelliklerinin yanı sıra, antioksidanlar açısından zengindir ve kalp damar hastalıklarını önlemeye ve beyin sağlığını iyileştirmeye yardımcı olan Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri içerir. Ayrıca sindirime yardımcı olur, mide boşalmasını kolaylaştırır ve iştah açıcı özelliklere sahiptir. Balzamik sirke genellikle sert, ekşi ve karmaşık olarak tanımlanan kendine özgü bir tada sahiptir. Tuzlu yemekler ve tatlılar, ana yemekler, ara yemekler ve garnitürlerle mükemmel uyum sağlar.
Gerçek balzamik sirke, kökeni antik Roma'ya kadar uzanan hem tıbbi bir ilaç hem de yemek pişirmede tatlandırıcı veya çeşni olarak değer verilen, koyu renkli, yoğun konsantreli ve yoğun aromalı bir sirke türüdür. Balzamik sirke yapımında kullanılan üzümler, kabukları, çekirdekleri ve saplarıyla birlikte ezilerek "şıra" olarak bilinen bir madde elde edilir. Bu, çoğunlukla yeni hasat edilmiş beyaz Trebbiano üzümlerinden yapılır ve daha sonra kaynatılıp fermente edilerek aromaları daha da yoğun hale getirilir. Sirke sonrasında uzun bir süre boyunca tahta fıçılarda saklanır ve bu süre zarfında olgunlaştıkça aroması yoğunlaşır. Bu fıçılar, sirkenin fıçıların karmaşık aromalarını alabilmesi için meşe, kestane, kiraz, ardıç ve dut gibi farklı ağaç türlerinden yapılır. Sirke, yılda bir kez, sıradaki en küçük fıçıdan şişelenir. Her fıçı, bir sonraki fıçıdan gelen sirkeyle doldurulur ve en büyük fıçı yeni ürünle doldurulur. Hiçbir fıçı tamamen boşaltılmaz.
Balzamik sirke, yağ içermeyen ve çok az doğal şeker içeren güvenli bir gıda katkı maddesidir. Kolesterolü düşürmede ve kan basıncını dengelemede etkilidir. Balzamik sirke, damıtılmış ve elma sirkesindeki asetik asit oranından biraz daha yüksek olan yüzde altı oranında asetik asit içerir. Çok uzun yıllardır tıbbi amaçlarla kullanılan asetik asit, artık güçlü bir antimikrobiyal olarak kabul edilmektedir. Ancak, asetik asit içeren tüm ürünler gibi, balzamik sirke de ölçülü tüketilmelidir. Balzamik sirkedeki asetik asitle ilişkili başlıca sağlık faydaları şunlardır:
Balzamik sirke, düşük kalorili olduğundan kilo yönetimine önemli bir katkı sağlar. İçerdiği asetik asit, tokluk hissini artırmaya ve iştahı azaltmaya yardımcı olabilir ve dengeli bir beslenmeyle birleştirildiğinde aşırı yemeyi önleyebilir. Ayrıca, kan şekeri seviyelerini dengeleyerek, yüksek kalorili ve şekerli yiyeceklere olan isteği azaltmaya yardımcı olabilir.
Balzamik sirkedeki asetik asidin insülin duyarlılığını iyileştirdiği ve vücudun kan şekeri seviyelerini daha etkili bir şekilde düzenlemesini sağladığı gösterilmiştir. Ayrıca, mide boşalmasını geciktirerek karbonhidrat emilimini yavaşlatabilir ve bu da yemek sonrası kan şekeri yükselmelerini azaltmaya yardımcı olur. Bu özellikler, özellikle diyabet hastaları veya bu hastalığa yakalanma riski taşıyan kişiler için faydalı olabilir.
Asetik asit sindirim enzimlerinin üretimini uyararak sindirimi kolaylaştırır ve bağırsak sağlığına katkıda bulunur.
Balzamik sirke antioksidan bakımından zengindir. Balzamik sirkede bulunan antioksidanlar, LDL kolesterol seviyenizi yükselten toksinleri hedef alır. Bu nedenle, LDL (kötü kolesterol) toksinlerindeki azalma, tıkalı atardamarların önlenmesine de yardımcı olur.
Balzamik sirkedeki antioksidanlar ve asetik asit, cilt sağlığına faydalar sağlayabilir. Polifenoller, cildi yaşlanmaya neden olan oksidatif hasardan korumaya yardımcı olurken, asetik asit iltihabı azaltabilir ve tahrişi yatıştırabilir. Bazı kişiler, cildin pH değerini dengelemek ve lekeleri azaltmak için seyreltilmiş balzamik sirkeyi tonik olarak kullanır. Ancak sirkenin asiditesi hassas cildi tahriş edebileceğinden, dikkatli kullanılmalı ve her zaman seyreltilmelidir.
Balzamik sirke mutfaktaki en çok yönlü soslardan biridir. Kendine özgü asiditesi ve tatlılığı, tuzludan tatlıya kadar çok çeşitli yemekleri zenginleştirmesine olanak tanır. Izgara sebzelere, etlere, salatalara, peynirlere ve hatta meyvelere lezzet katmak için kullanılabilir. Taze meyve salataları, dondurma, kremalar ve muslar gibi tatlılara, tatlı ve ekşi bir dokunuş katmak için mükemmeldir ve aynı zamanda tatlı ve ekşi, barbekü sosu gibi sosların hazırlanmasında vazgeçilmezdir. Ayrıca, balzamik sirke, pilav, balık, makarna ve hatta çorbalarda sos olarak kullanılabilir.
Balzamik sirke aşırı tüketildiğine bazı kişilerde sindirim rahatsızlığına veya asit reflüsüne yol açabilir. Uzun süreli, seyreltilmemiş kullanım, diş minesinin aşınmasına neden olabilir. Ayrıca balzamik sirke, yine aşırı kullanımında nadir durumlarda potasyum seviyelerini etkileyebilir veya ilaçlarla etkileşime girebilir.
Diğer sirkelerle birlikte asit oranı son derece yüksek olan balzamik sirke, diğer gıda ürünlerinin raf ömrünü kısaltan bakteri üremesine karşı oldukça dirençlidir. Doğru şekilde saklanırsa (serin ve karanlık bir yerde) yıllarca dayanabilir. Açıldıktan sonra üç ila beş yıl içinde tüketilmelidir. Ancak, havayla temasını önlemek için şişenin sıkıca kapatıldığından emin olun.
Balzamik sirkenin alkolü yoktur. Balzamik sirke, üzüm şırasının (genellikle beyaz Trebbiano üzümü) fermente edilmesiyle yapılır. İlk olarak üzüm şırası mayalanır ve bu sırada alkol oluşur. Daha sonra bu alkol, bakteriler tarafından asetik aside (sirke) dönüştürülür. Bu süreçte alkol tamamen ya da neredeyse tamamen yok olur.
Balzamik sirke ile normal sirke arasındaki farklar, üretim süreci, tat, renk, kıvam ve kullanım alanları açısından farklılık gösterir. Doğal balzamik sirke, geleneksel yöntemlerle üretilir. Özellikle Trebbiano üzümlerinin şırasının kaynatılarak yoğunlaştırılması, ardından uzun süre (on yıldan fazla dinlendirilebilir) meşe fıçılarda fermente edilip olgunlaştırılmasıyla yapılır. Bu da ona eşsiz bir tat kazandırır. Normal sirke ise; genellikle alkol içeren sıvıların fermantasyonu ile üretilir ve üretim süreci daha kısadır.
Balzamik sirke, yemeklere ve içeceklere lezzet katmanın yanı sıra, sağlık açısından da pek çok faydası olan bir üründür. Kimyasal olarak antioksidanlar, polifenoller ve asetik asitle dolu, besin açısından zengindir. Bu bileşikler, sindirimin iyileşmesine, kan şekerinin daha iyi kontrol edilmesine, kalp sağlığının iyileşmesine katkıda bulunur.