Fesleğenin faydaları nelerdir?

Fesleğen dünya mutfaklarında sevilen aromatik bir bitkidir ve insan sağlığı açısından sayısız kullanım alanı vardır. Fesleğen, antispazmodik, sindirimi kolaylaştırıcı, idrar söktürücü, yatıştırıcı ve antioksidan özelliklere sahip mükemmel miktarda tanen, saponin ve flavonoid içerir. Bunlar soğuk algınlığı, yüksek tansiyon, kalp krizi veya uykusuzluk gibi sağlık sorunlarını önlemeye ve bunlarla mücadele etmeye yardımcı olabilir.

Fesleğen ne işe yarıyor?

Fesleğen (Ocimum basilicum), nane ailesinin (Lamiaceae) bir üyesidir ve kendine has yoğun aromatik özelliğinden dolayı pek çok mutfakta sıklıkla tercih edilir. 60'tan fazla fesleğen çeşidi ve her birinin kendine özgü bir tadı vardır. Fesleğen, kanser, diyabet, kalp hastalığı ve artrit gibi kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olabilecek besinler ve bileşikler içerir. Antibakteriyel ve anti-inflamatuar özellikleri de bulunan fesleğen mide spazmları, iştahsızlık, bağırsak gazı, böbrek rahatsızlıkları, sıvı tutulumu, baş soğuk algınlığı için kullanılır. Ayrıca yılan ve böcek ısırıklarını tedavi etmek için de tercih edilmektedir.

Fesleğenin besin değeri nedir?

Fesleğen vitamin, mineral ve antioksidan kaynağıdır.

100 gram fesleğenin besin değerleri şöyledir:

• Enerji: 48 Kcal
• Lipitler: 0,8 gr
• Karbonhidratlar: 5,1 gr
• Protein: 3,1 gr
• Lif: 3,9 gr
• A vitamini: 660 mcg
• C Vitamini: 18 mg           
• K Vitamini: 414 µg
• Karotenler: 3950 mcg
• Folik asit: 110 mcg
• Potasyum: 300 mg
• Kalsiyum: 250 mg
• Fosfor: 37 mg
• Magnezyum: 64 mg
• Demir: 3.2 mg

Fesleğen nasıl tüketilir?

Taze fesleğen yaprakları salatalara, soslara ve ana yemeklere aromatik bir lezzet katar. Özellikle domatesli soslarda, pizzalarda ve pesto yapımında kullanılırken, makarna ve et yemeklerinde taze fesleğen tercih edilir. Fesleğenin yaprakları kullanılarak hazırlanan çayı, sindirim sistemini ve bağışıklık sistemini destekler. Fesleğen yağı ise aromaterapide rahatlatıcı etkisinden dolayı kullanılırken cilde de sağlık ve canlılık katar.

Fesleğenin faydaları nelerdir?

Fesleğen, lutein, zeaksantin, beta-karoten ve beta-kriptoksantin gibi birçok vitamin ve mineralin yanı sıra antioksidanlar içerir. Sağlık için faydalarının çoğu bu antioksidanlardan ve esansiyel yağlarından gelir. Bu bileşikler kurutulmuş fesleğende genellikle kaybolur, bu nedenle mümkün olabildiğince en fazla faydayı elde etmek için taze fesleğen tüketmeyi tercih edin.

Fesleğenin sağlık açısından faydalarından bazıları şunlardır:

Kanseri önleyebilir

Fesleğen, vücuttaki zararlı serbest radikalleri nötralize etmeye yardımcı olan flavonoidler, polifenoller ve A ve C vitaminleri gibi güçlü antioksidanlar içerir. Bu antioksidanlar, kanser gelişimi ve ilerlemesiyle bağlantılı oksidatif stresi ve hücre hasarını azaltmaya yardımcı olarak; akciğer kanseri, karaciğer kanseri, ağız kanseri ve cilt kanseri dâhil olmak üzere farklı kanser türlerine karşı koruma sağlayabilir.

Kalp hastalığını önleme

Fesleğendeki öjenol, kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilecek kalsiyum kanallarını tıkayabilir. Esansiyel yağları kolesterolü ve trigliseritleri düşürmeye yardımcı olabilir. Fesleğen ayrıca kasların ve kan damarlarının gevşemesini sağlayarak kan akışını iyileştirmeye yardımcı olabilecek magnezyum içerir.

Kalp krizi ve aterosklerozu önleyebilir

Fesleğen, kandaki "kötü" kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olan flavonoidler ve tanenler gibi antioksidanlar açısından zengindir. Bu, kalp krizi, felç ve ateroskleroz gibi hastalıkları önleyebilir.

İltihabı azaltabilir

Fesleğendeki eugenol, linalool ve sitronellol gibi uçucu yağlar vücudun iltihapla savaşmasına yardımcı olur. Bu iltihap önleyici özellikler, artrit, kalp hastalığı ve bağırsak sorunları gibi iltihaplı rahatsızlıkların riskini düşürmeye yardımcı olur.

Enfeksiyonlara karşı koruma

Fesleğen antibakteriyel özelliklere sahiptir. Yağları solunum, idrar, karın veya cilt enfeksiyonlarınız varsa bakterilerle savaşmanıza yardımcı olabilir.  

Soğuk algınlığı, grip ve bronşit tedavisi

Fesleğen, akciğerlerdeki kas hücrelerini gevşetmeye yardımcı olan uçucu yağ ve antioksidan içerir. Bu, soğuk algınlığı, grip ve bronşit ile ilişkili öksürükleri iyileştirmeye ve hafifletmeye yardımcı olabilir. Ayrıca iltihap giderici ve antimikrobiyal özellikleri sayesinde, akciğer tahrişini giderebilir ve soğuk algınlığı ile gribe neden olan virüslerle savaşmaya destek olur.

Sindirimi iyileştirir

Fesleğen, antioksidan ve anti-inflamatuar aktiviteye sahip, karaciğer fonksiyonlarını koruyan ve iyileştiren, sindirimi kolaylaştıran bir bileşik olan ursolik asit açısından zengindir. Antispazmodik özellikleri nedeniyle fesleğen, mide kramplarını ve mide rahatsızlığını önlemeye yardımcı olabilir. Bitkinin ayrıca aşırı gazla savaşabilen karminatif özellikleri de vardır.

Ruh sağlığını iyileştirir

Araştırmalar, fesleğenin ruh sağlığını iyileştirebileceğini göstermektedir. Fesleğen, kaygı ve depresyonu hafifletmeye, net düşünme yeteneğini artırmaya ve yaşa bağlı hafıza kaybı riskini düşürmeye yardımcı olan bileşiklere sahiptir.

Virüsleri önleyebilir

Fesleğen esansiyel yağında bulunan kikorik, kafeik ve rosmarinik asit bileşikleri, viral proteinlerin enfeksiyonlara yol açmasını önlemeye yardımcı olabilir.

Kilo kaybına yardımcı olur

Güçlü bir idrar söktürücü olduğu için fesleğen, vücuttaki fazla sıvıyı azaltmak için kullanılabilir, bu da kilo kaybına yardımcı olabilir. Fesleğen ayrıca aşırı yemeyle ilişkili kaygıyı düzenlemeye yardımcı olur, bu da açlık yönetimine yardımcı olabilir ve aşırı yemeyi azaltabilir.

Migrenleri hafifletir

Fesleğen esansiyel yağı, rahatlatıcı ve anestezik özelliklere sahip olan mentol, geraniol ve linalool açısından zengindir ve solunduğunda veya cilde uygulandığında migreni hafifletebilir.

Ağız yaralarını, boğaz ağrısını ve bademcik iltihabını tedavi eder

Antioksidan, iltihap giderici ve antimikrobiyal özelliklere sahip olan fesleğen, çay veya gargara yapılarak ağız yaraları, diş eti iltihabı, boğaz ağrısı ve bademcik iltihabı tedavisinde kullanılabilir.

Yaralara ve böcek ısırıklarına iyi gelir

Fesleğen antiseptik ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir ve doğrudan cilde uygulanabilen bir macun yapmak için kullanılabilir. Cilt yaralarını ve böcek ısırıklarını tedavi etmek için çok etkilidir.

Fesleğen çayı neye faydalıdır?

Fesleğen çayının sağlık üzerindeki faydalarından bazıları şunlardır:

Beyin fonksiyonlarını iyileştirir

Fesleğen çayının içeriğindeki iki güçlü fitokimyasal bileşik olan ocimumosides A ve B sayesinde stres seviyelerini azaltmaya ve beyin fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bu bileşiklerin, kortikosteron hormonlarını düşürürken beyindeki nörotransmitterleri olumlu yönde etkiler.

Karaciğeri temizler

Karaciğer, vücudu detoksifiye etmekten ve toksinleri zararsız maddelere parçalamaktan sorumlu hayati bir organdır. Ayrıca yiyeceklerden besinleri emmeye, enerji depolamaya ve sindirim için gerekli proteinleri ve enzimleri üretmeye yardımcı olur. Ek olarak, karaciğer hormonların vücutta düzgün metabolizmasına ve dolaşımına yardımcı olur. Fesleğen çayı, düzgün işlev ve detoks süreçlerini destekleyerek karaciğer sağlığını desteklemeye yardımcı olabilir. Antioksidan içeriği, alkol veya uyuşturucu gibi toksik bileşiklerin neden olduğu herhangi bir hasara karşı koruma sağlayabilir. Dahası, anti-inflamatuar bileşikleri yağlı karaciğer hastalığı veya karaciğerin diğer rahatsızlıklarıyla ilişkili iltihabı azaltmaya yardımcı olur.

Stresi hafifletir

Fesleğen çayı, zihni sakinleştirerek ve rahatlamayı iyileştirerek stresi hafifletmeye yardımcı olur. Aktif bileşenleri, daha dinlendirici bir zihin durumu sağlayan kaygı önleyici özelliklere sahiptir. Ayrıca, fesleğen, kas liflerindeki gerginliği azaltmaya ve kaslarınızı gevşetmeye yardımcı olan yüksek seviyelerde magnezyum içerir.

Diş çürüklerini tedavi eder

Fesleğen çayı ağız sağlığını iyileştirmenin harika bir yoludur. Anti-bakteriyel etkisi çürükleri tedavi etmeye ve plak oluşumunu önlemeye yardımcı olabilirken, büzücü özellikleri kötü nefes kokusunu azaltabilir. Bu bitki çayı ayrıca diş eti iltihabını ve diş eti iltihabı veya diğer periodontal hastalıklardan kaynaklanan ağrıyı en aza indirebilir. Ayrıca fesleğen çayı, ursolik asit, rosmarinik asit ve öjenol gibi bileşenleri sayesinde periodontal sorunlar geliştirme riskini azaltabilir. Bu bileşikler sadece diş etlerindeki iltihabı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda zamanla daha sağlıklı dişler için plak birikimiyle savaşan antibakteriyel ve antioksidan özelliklere de sahiptir.

Artrit ağrılarına iyi gelir

Artrit veya eklem ağrısı çekenler için faydalı olabilir. Anti-inflamatuar bileşikleri eklemlerin etrafındaki şişliği azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilirken, antioksidan özellikleri vücudun hücrelerini eklem kıkırdağının bozulmasına neden olabilen serbest radikallere karşı korumaya yardımcı olur.

Fesleğen çeşitleri ve özellikleri neler?

Dünya üzerinde 60'tan fazla fesleğen türü ve türlerinin de kendine özgü kokusu, tadı ve faydaları bulunur. Tatlı fesleğen, limon fesleğeni ve tay fesleğeni en çok tercih edilenler arasında yer alır. Fesleğen, A, C ve K vitamini, demir, kalsiyum, potasyum, fosfor, magnezyum, lipitler, lif ve karbonhidrat gibi besin değerleri bakımından zengindir. Bu özellikleri sayesinde bağışıklığı destekler, sindirimi düzenler ve stresle mücadeleye yardımcı olur.

Fesleğen tohumunun faydaları neler?

Fesleğen tohumları yüksek konsantrasyonlarda protein ve tüm temel amino asitler bakımından zengindir. Ayrıca yüksek miktarlarda kalsiyum, potasyum ve magnezyum gibi mineraller ve orientin, vicentin ve rosmarinik asit gibi fenolik bileşikler içerir. Fesleğen tohumu tüketimi; tip-2 diyabetin önlenmesi, kalp koruma, antioksidan ve antimikrobiyal etkiler ve anti-inflamatuar, antiülser, antikoagülan ve anti-depresan özellikler gibi çeşitli sağlık yararlarıyla ilişkilidir. İşte fesleğen tohumlarının faydaları:

Sindirimi kolaylaştırır

Fesleğen tohumları, gastrointestinal sistemi rahatlatan öjenol gibi bileşikler nedeniyle yatıştırıcı ve iltihap giderici özelliklere sahiptir. Yüksek lif içerikleri sindirime fayda sağlar, düzenli bağırsak hareketlerini destekler ve kabızlığı önler. Ayrıca, fesleğen tohumları prebiyotik görevi görerek bağırsak mikrobiyomunu besler.

Kan şekerini kontrol eder

Fesleğen tohumlarındaki lif, karbonhidratların emilimini yavaşlatarak kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olabilir.

Kolesterolü düşürür

Yüksek lif içeriği, özellikle çözünür lif, LDL kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Fesleğen tohumları ayrıca kan damarlarını gevşetmeye ve kan akışını iyileştirmeye yardımcı olabilecek bitki bileşikleri içerir ve bu da potansiyel olarak kan basıncını düşürür. Fesleğen tohumlarını diyete dâhil etmek sağlıklı kolesterol seviyelerini korumaya, sağlıklı kan basıncını desteklemeye ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Kronik hastalık riskini azaltabilir

Fesleğen tohumları flavonoidler, fenolik bileşikler ve karotenoidler gibi antioksidanlar açısından zengindir. Bu bileşikler zararlı serbest radikalleri nötralize etmeye, iltihabı azaltmaya ve oksidatif hasara karşı korumaya yardımcı olur. Fesleğen tohumlarının antioksidan kapasitesi kalp hastalığı, kanser ve nörodejeneratif bozukluklar gibi kronik rahatsızlıkların riskini azaltabilir.

İltihabı azaltmaya yardımcı olur

Fesleğen tohumları, iltihabı azaltmaya yardımcı olabilen öjenol, rosmarinik asit ve kafeik asit gibi iltihap önleyici bileşikler içerir. Bu, onları artrit, kardiyovasküler hastalık, sindirim bozuklukları ve cilt rahatsızlıklarına karşı faydalı hale getirir.

Cilt sağlığını destekler

Fesleğen tohumları sağlıklı cilt için gerekli olan A, C ve E vitaminleri ile magnezyum ve çinko gibi vitaminler ve mineraller açısından zengindir. Fesleğen tohumlarını tüketmek cilt nemini artırabilir, çevresel hasara karşı koruyabilir, ince çizgileri ve kırışıklıkları azaltabilir, cilt tonunu eşitleyebilir ve yara iyileşmesini destekleyebilir.

Fesleğen yağının faydaları neler?

Fesleğen yağının kullanımı en eski medeniyetlere kadar uzanır; bir zamanlar ruh sağlığı, hazımsızlık, cilt rahatsızlıkları, soğuk algınlığı ve öksürüğün tedavisindetercih edilen bir tedavi yöntemiydi. Fesleğen esansiyel yağı, bitkinin yapraklarından elde edilir. Fesleğen esansiyel yağı çıkarıldığında soluk sarıdan soluk yeşile kadar değişen bir renge sahiptir. Birçok taşıyıcı yağla son derece iyi karışır ve antimikrobiyal özelliğinden dolayı bazen ağız bakım ürünlerinde de kullanılır. İşte fesleğen esansiyel yağının faydalarından bazıları:

Antimikrobiyal koruma

Fesleğen yağı antibakteriyel, antifungal ve antiviral özellikler içerdirir ve bu sayede çok çeşitli uygulamalarda kullanılabilir.

Ağrıyı ve şişliği azaltır

Fesleğen yağının faydaları arasında iltihap giderici özelliği de yer alır; bu özelliği sayesinde masajlarda, ağrıyan ve şişmiş kasları yatıştırmak için kullanılabilir.

Astım semptomlarını hafifletir

Fesleğen yağı buhar tedavisinin bir parçası olarak solunduğunda solunum sistemine fayda sağlar. Fesleğen yağı genellikle sinüs, astım ve bronşit semptomlarını hafifletmek için kullanılır. Bunun nedeni buhar yoluyla salınan özelliklerinin hava yollarını açarak nefes almayı kolaylaştırmasıdır.

Ağız sağlığını iyileştirir

Fesleğen yağı uzun zamandır diş çürüğü ve baş ağrısı için geleneksel bir çare olarak kullanılmaktadır.

Cilt tahrişlerine iyi gelir

Fesleğen yağının iltihap giderici özellikleri akne, tahriş ve diğer cilt tahrişlerini azaltmada etkili olabilir. Yağ aynı zamanda donuk cildi aydınlatıp canlandırabilen antifungal ve antibakteriyel özelliklere de sahiptir.

Sağlıklı saçları destekler

Fesleğen yağı, düzenli olarak kullanılan bir şampuan veya saç kremine eklendiğinde, dolaşımı uyarır, saç derisinin yağ üretimini düzenler ve saç dökülmesini azaltmak veya yavaşlatmak için sağlıklı saç büyümesini kolaylaştırabilir. Ayrıca, saç derisini nemlendirerek ve temizleyerek, ölü deri, kir, yağ, çevre kirleticileri ve bakteri birikimlerini etkili bir şekilde temizler, böylece kepek, kaşıntı ve tahrişi yatıştırır.

Reyhan ve fesleğen aynı şey mi?

Fesleğen (Ocimum basilicum)  ve reyhan (Ocimum tenuiflorum) aynı bitki ailesindendir ancak farklı türlerdir. Reyhan, fesleğene kıyasla daha koyu yapraklara ve acımsı keskin bir kokuya sahiptir. Türkiye'nin bazı bölgelerinde çoğunlukla reyhan adı verilirken bazı bölgelerinde fesleğen adı kullanılır.

Fesleğeni saklama koşulları nasıl olmalı?

Taze fesleğeni, yapraklarını yıkayıp kuruladıktan sonra, kağıt havluya sarıp plastik bir torbaya koyup ağzını sıkıca kapatın. Bu şekilde bir veya iki hafta saklanabilir. Kurutulmuş fesleğenin ise serin, kuru ve karanlık bir ortamda saklanması tavsiye edilir. Bunun için hava almayan cam bir kavanoza konabilir. Işık ve nemden korunan kuru fesleğenin aroması ve besin değeri uzun süre korunmuş olur.