Köri, başta Pakistan ve Hindistan olmak üzere, Tayland, Endonezya ve Malezya'ya kadar Güneydoğu Asya mutfağında kullanılan bir baharat karışımıdır. Körinin temel baharatları, zerdeçal, sumak ve köri yaprağıdır. Köri ağacı Hindistan’da yetişen ve siyah meyveleri olan turunçgiller familyasına ait bir ağaçtır. Köri baharatı için bu ağacın sadece yaprakları kullanılır. Köri yaprakları, derimsi bir dokuya ve belirgin, parlak, turunçgil aromasına sahip, orta büyüklükte, parlak yeşil yapraklardır. Köri yaprakları acımsı bir tada sahiptir, Köri ağacının meyveleri oldukça tatlı olduğundan meyve olarak olarak yenir.
Köri nedir?
Köri, kendine özgü sarı rengini veren zerdeçal ve zencefil, kişniş, kimyon, sumak, tarçın, sarımsak, karanfil, kakule, demirhindi, hardal tohumu, acı biber, rezene tohumu ve karabiber gibi diğer baharatların da dâhil olduğu öğütülmüş baharatların bir karışımıdır.
Köri neye iyi gelir?
Köri bitkisel bir baharat olarak, bağışıklık sistemini güçlendirir. İçeriğindeki zencefil ve zedeçal midede oluşan hazımsızlığı gidermede etkilidir. Sindirim sistemini destekler. Gaz giderici özelliği bulunur. Yine içeriğindeki kukumin sayesinde eklem ağrılarına iyi gelir. Zengin bir A vitaminine sahip olan köri göz sağlığını korurken cilde ve saçlara faydalıdır. Köri uzun süreli tokluk sağlayarak kilo vermeye yardımcı olur. Karaciğerin yenilenmesine katkıda bulunur.
Körinin faydaları nelerdir?
Köri, dünya çapında lezzetli ve aromatik özellikleri nedeniyle tercih edilen bir baharattır. Körinin sağlık açısından faydaları oldukça fazladır. Bunlar arasında, kalp sağlığının desteklenmesi, iltihabın azaltılması, beyin fonksiyonlarının geliştirilmesi gibi çok sayıda özellik sayılabilir.
İşte körinin faydaları:
Çeşitli hastalıklardan korur
Köri yüksek antioksidan içeriğine sahiptir. Antioksidanlar, kanser ve kalp hastalığı gibi hastalıklarla bağlantılı olan zararlı serbest radikallere karşı vücudu korur. Körinin bileşenlerinden olan zerdeçal, kimyon ve diğer baharatlar, C vitamini, E vitamini ve beta-karoten gibi antioksidanlar içerir. Bu antioksidanlar serbest radikalleri nötralize ederek hücreller zarar vermesini önler. Bu bağışıklık sistemini destekleyerek vücudu hastalıklardan korur.
İltihabı hafifletir
Körinin içeriğindeki zerdeçal güçlü anti-inflematuar özellikleriiyle bilinir. Zerdeçal, iltihabı azaltma yeteneğiyle bilinen kurkamin içerir. Köri, bu bileşik sayesinde romatoid artrit ve osteoartrit gibi iltihaplı durumları hafifletmede oldukça etkilidir.
Kan basıncını düşürmeye yardımcı olur
Köri, özellikle zedeçal ve zencefil gibi içerikler aracılığıyla yüksek kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.
Sindirim sürecini kolaylaştırır
Köri sindirim için de oldukça faydalı bir baharattır. Kori, sindirim enzimlerinin üretimini uyaran baharatlardan oluşur. Zencefil, kimyon ve kişniş gibi baharatlar hazımsızlık, şikinlik ve diğer sindirim sistemi raha tsızlıklarının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur.
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Körideki özellikle zerdeçal ve zencefil, vücudun enfeksiyonlarla savaşma konusunda kritik öneme sahip beyaz kan hücrelerinin üretimini teşvik etmeye yardımcıdır. Bu, çeşitli hastalıklara karşı vücudun güçlenmesine katkı sağlar ve antienflamtuar ve antioksidan açısından zengin bileşenler sayesinde köri bağışıklık sistemini güçlendirir.
Bilişsel işlevi iyileştirir
Köri, bilişsel işlevi iyileştirmeye, bunama ve Alzheimer hastalığı geliştirme riskini önlemeye yardımcı olabilecek bileşikler içerir. Zerdeçalda bulunan kurkumin hafızayı ve bilişsel işlevi iyileştirmeye destek olurken, zencefil ve kimyon iltihabı azaltmaya ve beyin sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Cilt görünümünü iyileştirebilir
Köri, cildi besleyen ve koruyan çeşitli vitaminler ve mineraller içerir. Köride bulunan zerdeçal ve zencefil, iltihabı azaltmaya ve cilt görünümünü iyileştirirken, kişniş de cildin genel sağlığını iyileştirebilir.
Kanserle savaşabilir
Köri, kanser karşıtı özelliklere sahip olduğu bilinen çeşitli bileşikler içerdiğinden kanserle savaşmaya da yardımcı olabilir. Zerdeçaldaki kurkumin, kanser hücreleriyle savaşmada ve kanser riskini azaltmada etkili olabilir.
Kalp sağlığı iyileştirebilir
Kurkumin gibi körinin içerisinde yaer alan bileşikler kalp sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Kolesterol seviyelerini düşürmeye, kan basıncını düzenlemeye ve dolaşımı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Kilo vermeye yardımcı olabilir
Köride bulunan baharatların çoğu metabolizmayı hızlandırarak daha fazla kalori yakma süreçlerine yardımcı olur.
Stresi azaltabilir
Körideki bileşiklerin vücudun stres tepkisi üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu çeşitli araştırmalarda gösterilmiştir. Kortizol gibi stres hormonlarının üretimini azaltmaya yardımcı olurken stres ve kaygıyı azaltabilir.
Körinin besin değeri neler?
100 gram körinin besin değerleri şu şekildedir:
- Kalori: 300 kcal
- Toplam Yağ 14 gr
- Doymuş Yağ 2 gr
- Trans Yağ 0 gr
- Kolesterol 0 mg
- Sodyum 52 mg
- Toplam Karbonhidrat 56 gr
- Diyet Lifi 53 gr
- Toplam Şekerler 3 gr
- Protein 14 gr
- D Vitamini 0.0 IU
- Kalsiyum 525.0 mg
- Demir 19.1 mg
- Potasyum 1170 mg
- Fosfor 367.0 mg
Vitaminler
- D Vitamini 0.0 IU
- B12 Vitamini 0,0 µg
- A Vitamini 19.0 IU
- C Vitamini 0,7 mg
- B6 Vitamini 0.1 mg
- Kolin, toplam 64,2 mg
- B1 Vitamini (Tiamin) 0,2 mg
- B2 Vitamini (Riboflavin) 0,2 mg
- B3 Vitamini (Niasin) 3,3 mg
- Vitamin B5 (Pantotenik asit) 1,1 mg
- K Vitamini 99,8 µg
- E Vitamini 25,2 mg
Mineraller
- Sodyum 52.0 mg
- Potasyum 1170.0 mg
- Çinko 4.7 mg
- Fosfor 367.0 mg
- Kalsiyum 525.0 mg
- Magnezyum 255.0 mg
- Selenyum 40,3 µg
- Demir 19.1 mg
- Bakır 1.2 mg
- Manganez 8,3 mg
Amino asitler
- Metiyonin 0.2 gr
- Lösin 0.9 gr
- Treonin 0,4 gr
- Lizin 0,7 gr
- Triptofan 0.1 gr
- Valin 0.8 gr
- Histidin 0,3 gr
- İzolösin 0.6 gr
- Tirozin 0,4 gr
- Fenilalanin 0.6 gr
- Sistin 0.2 gr
Yağ asitleri
- DHA 0,00 gr
- EPA 0,00 gr
- ÇP 0,00 gr
- Omega-3 0.26 gr
- ALA 0,26 gr
Köri zayıflatır mı?
Köri kilo vermeye yardımcı olabilir. Köride kullanılan baharatların çoğu metabolizmayı hızlandırırı ve vücudun daha fazla kalori yakmasına yardımcı olur.
Körinin yan etkileri nelerdir?
Körinin ve bileşenlerinin olumlu yönleri bilinse de, aşırı kullanımından kaynaklanan bazı köri yan etkileri vardır. Köri alerjisi, vücudun bağışıklık sisteminin köri içindeki belirli bileşenlere, genellikle baharatlara karşı verdiği olumsuz bir tepkidir. Köri alerjisinin belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve genellikle tüketimden hemen sonra veya iki saat içinde ortaya çıkar. Körinin alerjik reaksiyonlarının en yaygın belirtileri arasında kurdeşen, kaşıntı veya egzama gibi cilt reaksiyonları ve mide bulantısı, kusma veya ishal gibi gastrointestinal sorunlar bulunur. Baharat alerjisi, köri alerjisinin yaygın bir nedenidir ve benzer semptomlara neden olabilir. Bunlar arasında hapşırma, burun akıntısı, hırıltı ve ciddi vakalarda nefes alma zorluğu gibi solunum sorunları bulunur. Diğer gıda alerjilerinde olduğu gibi baharat alerjileri de anafilaksiye yol açabilir; bu, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir reaksiyondur. Tepkilerin kişiden kişiye ve hatta aynı bireyde bir bölümden diğerine büyük ölçüde değişebileceğini bilmek önemlidir. Köri veya baharat alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsanız, tıbbi yardım almanız çok önemlidir.
Köri nasıl kullanılır?
Köri, sos haline getirilerek çoğunlukla pirinç, makarna ve çorbalarda kullanılır. Körinin özellikle tavuk yemekleri başta olmak üzere birçok et ve balık yemeklerinde kullanımı yaygındır. Patates, karnabahar ve kabak gibi sebze yemeklerinde de tercih edilir. Köri ayrıca nohut, mercimek ve fasulye gibi bakliyatlarla uyumu mükemmeldir. Ek olarak kilo vermek isteyenlerin diyetlerinde kullandığı yoğurt kürlerinde sıklıkla tercih ettiği bir baharattır.
Körinin ana maddesi nedir?
Körinin ana maddeleri, zerdeçal, sumak ve köri yaprağıdır.
Köri ve zerdeçal aynı mı?
Köri ile zerdeçal arasındaki benzerlik sadece ikisinin de renginin sarı olmasıdır. Köri birden fazla baharatın karışımıdır, ancak zerdeçal tek başına bir baharattır.
