
Aşil tendonu, bacağın arkasında bulunan kalın bir tendondur. Baldırdaki gastroknemius ve soleus kaslarını kalkaneustaki (topuk kemiği) bir ekleme noktasına bağlar. Aşil vücuttaki en güçlü tendondur. Bu tendonun gücü ve esnekliği zıplama, koşma ve yürüme için önemlidir.
- İçindekiler
- Aşil tendonu nedir?
- Aşil tendonu kopması nedir?
- Aşil tendonu nerededir?
- Aşil tendonu kopması neden olur?
- Aşil tendonu kopması belirtileri neler?
- Aşil tendonu kopması ne kadar sürede iyileşir?
- Aşil tendonu yırtılmasında risk unsurları nelerdir?
- Aşil tendiniti nasıl teşhis edilir?
- Aşil tendiniti nasıl tedavi edilir?
- Aşil tendonu ameliyatı nasıl olur?
Aşil tendonunuz günlük aktiviteleriniz sırasında ve atletik ve eğlence amaçlı oyun sırasında çok fazla stres ve baskıya maruz kalır. Tendon liflerindeki yırtıklar tendonda tam veya kısmi bir kopmaya (veya yırtılmaya) neden olabilir. Topuğun veya baldırının arkasından geliyormuş gibi hissedilen bir patlama ya da çatlama sesi duyulabilir. Bu, acil tıbbi müdahale gerektiren bir tendon kopması olabilir.
Aşil tendonu nedir?
Aşil tendonu, bacağın arkasında, ayak bileğinin hemen üzerinde bulunan tendondur. Baldır kaslarını topuk kemiğine (kalkaneus) bağlar. Tendonlar, vücutta bulunan kasları kemiklere bağlayan güçlü, esnek doku kordonlarıdır. Yunan mitolojisindeki bir karakter olan Aşil'den adını alan bu tendon, aynı zamanda bağlanmasına atıfta bulunarak kalkaneal tendon olarak da adlandırılır. Ancak, daha yaygın adı aşil tendonudur.
Aşil tendonu kopması nedir?
Aşil tendonu kopması, baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan tendonun yırtılmasıdır. Aşil tendonu kopması, genellikle spor yaparken veya egzersiz yaparken meydana gelen yaygın bir yaralanmadır.
Aşil tendonu nerededir?
Aşil tendonu, baldır kasını topuğun arkasına bağlayan, ayak bileğinin arkasında hissedilebilecek kalın bir tendondur.
Aşil tendonu kopması neden olur?
Aşil tendonuna stres uygulayan ani hareketler kopmaya yol açabilir. Genellikle insanlar spor yaparken Aşil tendonunu yırtarlar. En büyük suçlular, futbol, basketbol, tenis veya squash gibi ani duruşlar, başlangıçlar ve dönüşler içeren sporlardır.
Aşil tendonu kopması belirtileri neler?
Aşil tendonu yırtılmışsa, alt bacağın arkasında ağrı hissedilir. Bu genellikle ayak bileğinin arkasına tekme atılmış gibi hissettirebilir. Ayrıca duyulabilir bir çatlama, patlama veya yırtılma sesi de olabilir. Aşil tendonu çevresinde şişlik olabilir ve ağrı ve baldır zayıflığı nedeniyle yürümekte zorluk çekilebilir. Diğer belirtiler şunlardır:
- Sertlik
- Denge sorunları
- Spazm
- Deformite
Aşil tendonu kopması ne kadar sürede iyileşir?
Kopmuş bir Aşil tendonunun tam iyileşmesi genellikle yaklaşık dört ila altı ay sürer.
Aşil tendonu yırtılmasında risk unsurları nelerdir?
Aşil tendonu kopması riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:
Yaş
Aşil tendonu kopmasının en sık görüldüğü yaş 30-40'tır.
Cinsiyet
Aşil tendonu kopması erkeklerde kadınlara göre beş kat daha fazla görülür.
Spor faaliyetleri
Aşil tendonu yaralanmaları genellikle koşma, zıplama ve ani başlama ve durmaların olduğu futbol, basketbol ve tenis gibi spor faaliyetlerinde daha sık görülür.
Steroid enjeksiyonları
Bazen ağrıyı ve iltihabı azaltmak için ayak bileği eklemine steroid enjekte edilir. Ancak bu ilaç yakındaki tendonları zayıflatabilir ve Aşil tendonunun kopmasına neden olabilir.
Bazı antibiyotikler
Siprofloksasin veya levofloksasin gibi florokinolon antibiyotikleri Aşil tendonu kopması riskini artırır.
Obezite
Aşırı kilo Aşil tendonunda daha fazla baskı oluşmasına neden olur.
Aşil tendiniti nasıl teşhis edilir?
Aşil tendiniti, alt bacağın arkasından aşağı doğru uzanan büyük tendonun tahriş olması ve iltihaplanması sonucu oluşan yaygın bir rahatsızlıktır. Tendinit, bir tendonun akut iltihabıdır. İltihaplanma, vücudun yaralanmaya karşı doğal tepkisidir ve sıklıkla şişmeye, ağrıya veya tahrişe neden olur. Ayrıca, tendonun zamanla kronik hasar sonucu mikroskobik dejenerasyon geliştirdiği bir durumu tanımlamak için kullanılan "tendinopati" terimiyle de ifade edilebilir. Tendinit, tendinosis ve tendinopati, özünde aynı sorunu ifade eden terimlerdir.
Aşil tendiniti, tendonun topuk kemiğinden ayrılması veya tamamen ikiye ayrılması durumu olan Aşil kopmasından farklıdır. Aşil tendon kopması genellikle ani bir yaralanmadan kaynaklanır.
Aşil tendinitinin iki türü tendonun etkilenen kısmını tanımlar:
Eklem dışı aşil tendiniti
Eklem dışı aşil tendinitinde, tendonun orta kısmındaki lifler (topuğa bağlandığı yerin üstünde) etkilenir. Zamanla lifler parçalanmaya ve küçük yırtıklar oluşmaya başlayabilir. Bu, tendon şişmesine ve kalınlaşmasına yol açabilir.Eklem dışı Aşil tendiniti daha çok genç, aktif kişileri, özellikle de koşucuları etkiler.
Eklemsel aşil tendiniti
Eklemsel aşil tendiniti, tendonun topuk kemiğine bağlandığı (yerleştiği) alt kısmını içerir. Hem eklem dışı hem de eklemsel aşil tendinitinde, hasarlı tendon lifleri zamanla kireçlenebilir (sertleşebilir). Kemik mahmuzları genellikle eklemsel aşil tendinitinde topukta oluşur.
Eklemsel Aşil tendiniti herhangi bir zamanda veya aktivite seviyesinde ortaya çıkabilir, ancak yine de koşucularda en yaygın olanıdır. Sıklıkla, aşil tendonu eklemesine daha fazla stres yükleyen baldır kası gerginliğinden kaynaklanır.
Tendinitin teşhisi için fiziksel muayene yeterlidir. Doktor şu belirtileri arayacaktır:
- Aşil tendonu boyunca veya topuğun arkasında şişlik
- Topuğun arkasındaki tendonun alt kısmına yakın kemik mahmuzları veya ağrı.
- Tendonun ortasında ağrı
- Baldırın gerilmesiyle birlikte topuk ağrısı.
- Ayak bileğinde sınırlı hareket aralığı, özellikle ayak parmaklarını aşağıya doğru çevirme yeteneğinin azalması.
Doktorunuz semptomlarınızın Aşil tendinitinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemeye yardımcı olmak için ayrıca görüntüleme testleri isteyebilir. Bu testler doktorunuzun tendinitinizin ciddiyetini belirlemesine yardımcı olabilir.
X-ışınları (Röntgen)
Röntgenler kemiklerin net görüntülerini sağlar. Topuğun arkasında kemik mahmuzlarını gösterebilirler, bu da eklemsel Aşil tendiniti olan hastalarda mevcut olabilir. Şiddetli eklem dışı Aşil tendiniti vakalarında, röntgenler tendonun orta kısmında kalsifikasyon gösterebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) Aşil tendinitini teşhis etmek için gerekli olmasa da, cerrahi olmayan tedavi etkili olmaması durumunda ameliyatın planlanması için önemlidir. Bir MRG taraması tendondaki hasarın şiddetini gösterebilir. Ameliyat gerekiyorsa, doktorunuz tendon hasarının derecesine göre prosedürü belirleyecektir.
Ultrason
Ses dalgaları, hareket halindeki Aşil tendonunun gerçek zamanlı görüntülerini oluşturabilir. Hatta tendonun etrafındaki kan akışını bile görselleştirebilir.
Aşil tendiniti nasıl tedavi edilir?
Cerrahi olmayan tedavi
Aşil tendinitinin çoğu vakasında cerrahi olmayan tedavi seçenekleri yeterli ağrı kesici sağlayacaktır, ancak semptomların tamamen geçmesi birkaç ay sürebilir. Erken tedaviyle bile ağrı 3 aydan uzun sürebilir.
Cerrahi dışı tedavinin temel prensipleri arasında iltihap giderici ağrı kesiciler, aktivite değişikliği, ayakkabı giyiminde değişiklik ve fizik tedavi egzersizleri yer alır.
Dinlenmek
Ağrıyı azaltmanın ilk adımı, ağrıyı kötüleştiren aktiviteleri azaltmak veya hatta durdurmaktır. Düzenli olarak yüksek etkili egzersizlere (koşu gibi) katılıyorsanız, düşük etkili aktivitelere geçmek Aşil tendonundaki stres miktarını azaltacaktır. Bisiklet, eliptik egzersiz ve yüzme gibi antrenman aktiviteleri, aktif kalmanıza yardımcı olmak için düşük etkili seçeneklerdir. Doktorunuz bu adımda yardımcı olması için ayak bileği desteği veya bot sabitleme önerebilir.
Buz
Aşil tendonunda en fazla ağrı oluşan bölgesine buz koymak faydalıdır ve gün boyunca ihtiyaç duyuldukça yapılabilir. Bu uygulama, tek seferde 20 dakikaya kadar yapılabilir, ancak ciltte uyuşma olması durumunda buz daha erken çıkarılmalıdır.
Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler)
İbuprofen ve naproksen gibi iltihap önleyici ilaçlar ağrıyı ve şişliği azaltır. Ancak, dejenerasyona uğramış tendonun kalınlaşmasını azaltmazlar. İlacın 1 aydan uzun süre kullanılması birincil bakım doktorunuzla gözden geçirilmelidir.
Fizik tedavi
Fizik tedavi Aşil tendinitinin tedavisinde oldukça faydalıdır. Baldır kaslarını güçlendirmeye ve Aşil tendonundaki stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Birçok hasta maksimum iyileşmeye ulaşmak için 12 aya kadar rehabilitasyona ihtiyaç duyar.
Kortizon enjeksiyonları
Bir steroid türü olan kortizon, güçlü bir anti-inflamatuar ilaçtır. Enjeksiyonlar diğer yaralanmalarda ve durumlarda kullanılabilirken, Aşil tendonuna kortizon enjeksiyonları önerilmez çünkü tendonun kopmasına (yırtılmasına) neden olabilir. Araştırmalar steroid enjeksiyonundan sonra tendon gücünün önemli ölçüde azaldığını göstermiştir.
Cerrahi tedavi
Aşil tendonunu onarmak için yapılan ameliyat, yalnızca 6 aylık cerrahi olmayan tedaviden sonra ağrı düzelmezse düşünülmelidir.Hasarlı tendonun durumuna bağlı olarak, prosedür tendonun hastalıklı kısmını çıkarmayı veya tendonu tekrar dikmeyi içerir. Tendon onarılamayacak durumdaysa, bir kısmı veya tamamı ayaktan başka bir yerden alınan başka bir tendonla değiştirilir.
Aşil tendonu ameliyatı nasıl olur?
Aşil tendonu ameliyatı, hasarlı Aşil tendonunu onarmak için yapılan bir ameliyat türüdür. Ameliyat sırasında baldırın arkasında bir kesi yapılır. Tendon yırtılmışsa, cerrah tendonu tekrar bir araya getirerek diker. Tendon dejenerasyona uğramışsa, cerrah tendonun hasarlı kısmını çıkarabilir ve tendonun geri kalanını dikişlerle onarabilir. Tendonun büyük bir kısmında ciddi hasar varsa, cerrah Aşil tendonunuzun bir kısmını veya tamamını değiştirebilir. Bu, ayağınızın başka bir yerinden alınan bir tendonla yapılır.
Bazı durumlarda, Aşil tendonu ameliyatı minimal invaziv bir prosedür olarak yapılabilir. Bu, tek bir büyük kesi yerine birkaç küçük kesiyi içerir. Onarımı yapmak için küçük bir kamera ve ışık içeren özel bir alet kullanılır.