Halk arasında en yaygın görülen egzama türlerinden biri olan atopik egzama; kuru, kaşıntılı ve çatlaklarla kendini gösteren iltihaplı bir hastalıktır. Başta çocuklar olmak üzere her yaşta insanı etkileyen atopik cilt, cildin zararsız maddelere aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkabilir. Atopik cildi yatıştırmak için nemlendirici kullanımı ve tetikleyicilerden kaçınmak önemlidir. Hafif veya şiddetli vakalarda atopik cildi yönetmek için; krem, ilaç kullanımı gibi farklı tedavi seçenekleri mevcuttur.
Atopik cilt nedir?
Cildin koruma sağlama yeteneğinin etkilendiği bir durum olan atopik cilt, kaşıntılı cilde neden olan yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Atopik egzama (atopik dermatit) atakları genellikle, bebeklerde ve küçük çocuklarda başlar ve ilerleyen yaşla birlikte iyileşme eğilimi gösterir. Atopik cilt, kroniktir ve dönem dönem alevlenme şeklinde nüks edebilir.
Atopik cildin belirtileri nelerdir?
Atopik dermatit, cildin şiddetli kaşınmasına yol açar. Kaşıma ile birlikte; kızarıklık, şişme, çatlama ve berrak bir sıvının sızması gibi cildi olumsuz etkileyen semptomlar gözlemlenebilir.
Atopik cildin belirtileri şu şekildedir;
- Ciltte kuruluk ve çatlama
- Yanaklarda, saçlı deride ve alında kırmızı döküntüler
- Derinin kalınlaşması ve sertleşmesi
- Ciltte sızıntı (berrak sıvı sızması)
- Kanamalı döküntüler
Atopik cilt neden olur?
Atopik dermatit ( egzama ) altta yatan farklı nedenden kaynaklanabilir. Atopik dermatit, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi vermesi sonucu gelişebilir. Ayrıca genetik yatkınlık veya çevresel faktörlerle ilişkili olduğu bilinir.
Bağışıklık sistemi, çoğu zaman vücudu tahriş edici maddeler, alerjenler ve hastalıklar gibi zarar verebilecek pek çok durumdan korur. Ancak, atopik cilt hastalığı varlığında cildinizin alerjenlere ve tahriş edici maddelere karşı bariyer oluşturması noktasında sorunlar ortaya çıkar. Cilt bariyeri bozulur ve kuruluk, kaşıntı gibi pek çok semptom ortaya çıkar. Öte yandan aile üyelerinde egzama, astım veya alerjik rinit gibi rahatsızlıkların olduğu kişilerde atopik dermatit riski daha fazladır. Stres ve duygusal faktörlerin yanı sıra polen, toz akarları, hayvan tüyleri gibi alerjenler rahatsızlığı tetikleyebilir.
Atopik cilde ne iyi gelir?
Atopik dermatit cilt için faydalı seçenekler arasında düzenli nemlendirme ve diğer kişisel bakım alışkanlıkları gelir.
Atopik cildi kontrol altına almak için aşağıdaki yöntemler etkili olabilir;
Nemlendirici kullanın
Nemlendirici olarak atopik cilt için uygun olan, parfümsüz ve alerji riskini en aza indirecek krem ya da merhemleri düzenli olarak kullanmak gerekir.
Tetikleyicilere karşı önlem alın
Atopik dermatit cildi çok hassas ve çok reaktif hale getirebilir. Cildinizin dokunduğu şeyler alevlenmelere yol açar. Atopik dermatitin alevlenmesine neden olan her şeyden uzak durun. Polen, toz, akar, bazı yiyecek türleri ya da kimyasallar bunlara örnektir. Ayrıca sabun, parfüm ve deterjanlardan bu süreçte uzak durmanız oldukça önemlidir.
Stresten uzak durun
Stres ve duygusal problem atopik cildi alevlendirebilir. Mümkün olduğu kadar stresin sağlığınızı bozmasına izin vermeyin.
Atopik cildin tedavisi nasıl olur?
Doğru cilt bakımı ve tetikleyicilerden kaçınmak tedavinin en önemli basamağını oluşturur. Hastalığın özellikle akut döneminde kortizonlu kremler semptomları büyük oranda hafifletebilir. Topikal steroidler hafif ila orta şiddette egzamalar için en yaygın tedavi seçeneğidir. Doğru kullanıldığında güvenli ve etkili tedavi sunarlar.
Tedavinin etkili olmadığı kişilerde bağışıklığı baskılayıcı ilaçların kullanımı söz konusudur. Bol sıvı tüketimi, cildin sık kaşınarak hasar görmesinden kaçınılması, lezyonların azalmasında etkili yaşam tarzı değişiklikleridir. Atopik dermatitin ataklarının ardından düzenli olarak vücudu nemli tutacak hastalığa özel nemlendiriciler tedavide oldukça etkilidir.
Atopik cilt tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen atopik cilt kronikleşebilir, uyku sorunları ve ruhsal durumlarda bozulmalar meydana gelebilir. Kaşıntılar artar, deride çatlaklar veya kanamalar gelişir. Erken teşhis ve tedavi ile ataklar kontrol altına alınabilir. Vücutta yayılımın önüne geçmek ve nükslerin uzun süre tekrarlamaması adına atopik cilt tedavisi önemlidir.
Atopik cilde sahip olanlar ne yememeli?
Atopik cildi olan hastalarda gıda alerjileri gibi farklı hassasiyetler bulunur. Ancak, her birey yiyeceklere farklı tepkiler gösterir, dolayısıyla tetikleyici yiyecekler kişiden kişiye değişebilir. Hangi yiyeceklerin atopik dermatit alevlenmelerini tetiklediğini bulmanın en iyi yolu tükettiklerinizi gözlemlemektir veya not tutmaktır.
Genel olarak atopik cilde sahip olanların kaçınması gereken besinler şunlardır;
- Glüten içeren buğday, çavdar, arpa, kuskus, maya ve malt gibi besinlerden uzak durmanız faydalı olabilir.
- Yumurta tüketiminden kaçınabilir ya da azaltabilirsiniz.
- Soya, atopik dermatitte kaçınılması gereken bir besindir.
- İnek sütü, atopik dermatitli bireyler için tetikleyici olabilir.
- Balık ve kabuklu deniz ürünleri de tetikleyici olabilir.
Atopik cilt bakım rutini nasıl olmalı?
Atopik dermatit veya egzama cildinizi kaşındırabilir, tahriş edebilir, çatlaklara yol açabilir.
Atopik cildin bakımını sağlamak için oluşturabileceğiniz cilt bakım rutini şu şekilde olabilir;
Nemlendirin
Kuruyan cildi sürekli nemlendirin. Cildinizi tahriş etmekten kaçınmak için losyon yerine kokusuz bir krem veya reçete edilen merhemleri uygulayın. Ayrıca cilt bakım ürünlerini kullanmadan önce ilk olarak onları test edin.
Günlük duş alın
Ilık suda 5 ila 10 dakikalık bir banyo veya duş, cildinizi nemlendirmeye ve rahatlatmaya yardımcı olabilir. Deodorant, sabunlar hatta antibakteriyel sabunlarda dahil cildin doğal formunu bozabilir ve cildi kurutarak cilt hastalıklarını tetikleyebilir. Ayrıca duş esnasında cildi lifle ovalamaktan kaçının.
Sıcaklıklardan korunun
Soğuk ve kuru havanın yanı sıra güneş ve nemli hava cildinizi kurutabilir ve bu da atopik dermatitin şiddetlenmesine neden olabilir. Aşırı terlediğinizde, terleme de alevlenmeye yol açabilir.
Kaçının
Sabun, çamaşır deterjanı, bazı kumaşlar veya evcil hayvanlar gibi egzamanızı kötüleştiren şeylerden uzak durun. Egzamanız şiddetli ise özel pansumanlar veya ilaçlar gibi tedavi seçeneklerinden yararlanın.
