Birçok kişi ara sıra ayak terlemesi yaşar. Ancak bazı kişiler için aşırı ayak terlemesi hem yönetilmesi zor hem de utanç verici olabilen kalıcı bir sorundur. Ayakların aşırı terlemesine hiperhidroz denir.
Terli ayakların kesin nedeni bilinmemektedir ancak esas olarak aşırı aktif ter bezlerinden kaynaklanır. Bazı durumlarda, neden genetik olabilir. Diğer olası nedenler arasında, yapısal bir sorundan kaynaklanan ayaktaki stres veya ayağın zorlanması veya yorulması (örneğin bütün gün ayakta durmanız) sayılabilir. Ayak terlemesi, erkeklerde kadınlardan ve genç yetişkinlerde yaşlılardan daha yaygındır. Ayakları aşırı terleyen kişilerde avuç içlerinde aşırı terleme sorunu da görülür. Basit bir günlük ayak hijyeni rutini uygulamak genellikle ayak terlemesiyle başa çıkmada etkilidir.
Ayak terlemesi neyin belirtisi olabilir?
- Hiperhidrozun en belirgin belirtisi aşırı terleyen ayaklardır. Bazı insanlar o kadar çok terler ki ayakları ayakkabılarının içinde kayabilir.
- Ayaklar ayrıca beyazımsı, ıslak bir görünüme sahip olabilir; bazen ayak enfeksiyonları da görülebilir. (Sürekli ıslaklık cildi parçalayarak enfeksiyonun yerleşmesine neden olur.) Ayak kokusu yaygındır.
- Hiperhidrozdan muzdarip olanlar ayrıca ayak kokusu konusunda duygusal stres ve endişe yaşayabilirler. Terlemeyle ilgili kaygı ve izolasyon, ergenlik dönemindeki insanlar arasında özellikle şiddetli olabilir.
Ayak terlemesi hangi vitamin eksikliğinden olur?
Aşırı terleme, D vitamini ve B12 vitamini gibi çeşitli vitamin eksikliklerinin bir işareti olabilir.
Ayak terlemesi ve kokması neden olur?
Ayak terlemesi vücut ısısı, duygu durum değişikliği ya da giyilen ayakkabıdan kaynaklanabilir. Ayrıca bazı ilaçların yan etkisi ya da obezite gibi hastalıkların sonucu olarak da ayak terlemesi görülebilir. Ayakların aşırı terlemesi genellikle şu nedenlerden kaynaklanır:
Isı
Hem dış ısı hem de yüksek vücut sıcaklığı (Ateş). Terleme, vücut sıcaklığının yükselme tehlikesi olduğunda onu azaltmanın önemli bir yoludur. Zorlu aktiviteler ve sıcak ortam ayakların terlemesine neden olur.
Duygu durumları
Aşırı ayak terlemesi kaygı veya duygusal stresten kaynaklanabilir.
Sempatik sinirlerde hasar
Sempatik sinirler, stres tepkilerinde rol oynayan özel bir sinir grubudur ve travma veya diyabet gibi tıbbi rahatsızlıklar nedeniyle hasar görebilir.
Ayakkabı
Bazı ayakkabılar ve çoraplar terleme miktarını artırabilir ve buharlaşmasını önleyebilir (Örneğin, sentetik elyaftan yapılmış çoraplar veya plastik ayakkabılar).
Tüm gün ayakta olmak
Ayakların terlemesi tüm gün boyunca ayakta duran kişilerde daha yaygındır.
Obezite
Aşırı kilolu olmak terlemenin artmasıyla ilişkilidir.
Yaygın aşırı terleme (Hiperhidroz)
Terli ayaklar, yaygın hiperhidrozlu kişilerde görülür. Bazen hiperhidroz yalnızca ayakları etkiler ve buna plantar hiperhidroz denir.
Reçeteli ilaçlar
Özellikle bazı antidepresanlar, zaman zaman terlemenin artmasına neden olabilir.
Tıbbi sorunlar
Bazı tıbbi sorunlar ara sıra veya sürekli yoğun terlemeye neden olabilir ve bu genellikle şunlardan kaynaklanır:
- Kan şekerinin (glikoz) normalden yüksek olması (diyabet).
- Kalp kapakçığı enfeksiyonu (endokardit).
- Yaygın anksiyete bozukluğu.
- Aşırı aktif tiroid bezi (hipertiroidizm).
- Kan kanseri (lösemi).
- Vücudun lenf sistemindeki hücrelerde oluşan kanser (lenfoma).
- Tüberküloz enfeksiyonu.
Ter üretildiğinde kötü kokmaz. Ancak, ter ciltte kalırsa, cilt mikropları (bakteriler) teri parçalar. Bu, bromodoz olarak da bilinen ayakların karakteristik kokusunu üretir. Terleme normaldir, ancak kimse ayaklarının kokmasını istemez. Terin kokma olasılığı, şu durumlarda daha yüksektir:
- Özellikle sıcak bir ortamda gün boyu ayakta durmak.
- Çok fazla stres altında olmak.
- Terin buharlaşmasını önleyecek kadar dar ayakkabılar giymek.
- Terin buharlaşmasına izin vermeyen malzemeden yapılmış ayakkabılar giymek.
- Kötü hijyen de bunda rol oynayabilir; örneğin, ayaklarınızı seyrek yıkamak veya çoraplarınızı değiştirmemek bakterilerin çoğalmasına yol açabilir.
Ayak terlemesi nasıl geçer?
Terleyen ve kötü kokan ayaklar için, terlemeyi durdurmaya yardımcı olabilecek birçok yöntem vardır. Bunlar:
Ayak bakımı stratejileri
- Ayaklarınızı her gün sabun ve suyla yıkayın ve iyice kurulayın - özellikle de parmak aralarını dikkatlice kurulayın; çünkü bu bölgelerde cilt kolayca ıslanabilir ve mikroplar (bakteriler) üreyebilir.
- Çorap ve ayakkabı giymeden önce ayakların kuru olduğundan emin olmak.
- Ayak tırnaklarını kısa ve temiz tutmak.
- Ayak tabanlarındaki sert deriyi temizlemek (aksi takdirde nemli olduğunda ıslak hale gelebilir ve mikropların üremesi için bir yer haline gelebilir).
Terli ayak/kokusunu azaltan çoraplar
- Her gün yeni çorap giymek.
- Gerektiğinde çoraplarınızı günde birden fazla değiştirin, özellikle terlemenize neden olan egzersizlerden sonra veya uzun yürüyüşlerden sonra.
- Doğal elyaftan yapılmış emici çoraplar veya nemi emmek için tasarlanmış çoraplar giymek. Yün, pamuk veya bunların bir karışımından yapılmış çorapların, özellikle ayakları terleyen biri için kokuyu azaltmak için en iyi çoraplar olduğu düşünülmektedir.
- Naylon çoraplardan kaçının.
- 'Spor çorapları' genellikle teri emecek şekilde tasarlanır.
Ayak terlemesini/ayak kokusunu azaltan ayakkabılar
- Sentetik malzemeden yapılmış ayakkabılardan uzak durmak.
- Ayağı çok sıkan ayakkabılardan kaçınılmalı, sandalet ve açık burunlu ayakkabılar gibi hava sirkülasyonu sağlayan ayakkabılar tercih edilmelidir.
- Ayakkabılarınızı her gün değiştirerek iyice kurumasını sağlayın.
- Tabanlıkların havalandırılması veya değiştirilmesi faydalı olabilir.
Ayak kokusuna veya terlemesine yardımcı olabilecek ayak ürünleri
Terleme önleyiciler ter kanallarını mekanik olarak tıkayarak terlemeyi azaltır ve ayaklarda kullanılabilir. Terleme önleyiciler çoğunlukla alkolde çözülmüş ve esansiyel yağlarla karıştırılmış çeşitli alüminyum tuzlarından oluşur. Alüminyum klorür içeren aşırı terleme (hiperhidroz) için güçlü terleme önleyiciler reçetesiz satılır. Bunlar roll-on solüsyon, sprey veya toz pudra olarak gelir. Sorun düzelene kadar günde bir kez kullanılır (genellikle yaklaşık bir hafta), ardından ihtiyaç duyuldukça kullanılır.
- Geceleri antifungal ayak spreyi veya pudrası kullanmak faydalı olabilir.
- Deodorant (koku giderici) etkisi olan ilaçlı tabanlıklar.
- Özellikle ayaklar için eczanelerden temin edilebilen antibakteriyel bir sabun kullanılabilir.
