Çıbanlara genellikle staphylococcus aureus bakterileri neden olur, ancak diğer bakteriler ve mantarlar da çıbanlara neden olabilir. Bakteriler cilde bir kesik veya bir kıl folikülü (ciltte kılların çıktığı açıklık) yoluyla girer. Çıbanlar vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilse de, en çok sürtünme ve terlemenin olduğu bölgelerde görülürler. Çıbanlar bulaşıcı enfeksiyonlardır. Sadece kişiden kişiye değil, aynı zamanda nesneler aracılığıyla da yayılabilirler. Bir çıban asla bir iğne veya keskin bir cisimle sıkılmamalı veya delinmemeli ve böylece irin ve sıvı dışarı atılmamalıdır. Bu, enfeksiyonu cildin diğer bölgelerine yayabilir. Çoğu çıban zamanla kendi kendine patlar ve boşalır. Bazı durumlarda, bir doktor irini boşaltmak için cilde kesi atması gerekebilir.
Çıban nedir?
Çıban veya fronkül, staphylococcus aureus bakterisinin neden olduğu; kıl folikülünün ve çevresindeki ciltte ağrıya neden olabilen, irin dolu bir yumrudur. Çıbanlar genellikle kırmızı veya mor renkte hassas şişlikler olarak başlar ve kısa sürede irinle dolar, bu süreçte şişer. Zamanla çıban büyümeye devam eder ve patlayana kadar ağrıya neden olur. Çıbanların en sık oluştuğu bölgeler arasında boyun arkası, yüz, koltuk altı, uyluk ve kalçalar bulunur. Çıbanlar cilt altında birbirine bağlı bir enfeksiyon alanı oluşturduğunda, bu duruma karbunkül denir. Karbunküller ayrıca çıban kümeleri olarak da bilinir. Göz kapağındaki çıbana arpacık denir.
Çıban neden çıkar?
Çıbanlar, çoğunlukla ciltte bulunan Staphylococcus aureus bakterisinden kaynaklanır. Bu bakteriler, küçük yaralanmalar veya böcek ısırıkları gibi faktörler yoluyla deri altı tabakasına girebilir. Kişinin sağlık durumu ne olursa olsun her zaman çıban geliştirme riski vardır. Ancak bazı risk faktörleri çıban geliştirme olasılığını artırabilir. Bunlar:
- Çıbanları olan biriyle yaşamak.
- Diyabet hastası olmak.
- Cildin koruyucu katmanlarındaki herhangi bir hasar.
- Zayıflamış bağışıklık sistemi.
- Egzama gibi belirli cilt rahatsızlıkları.
- Steroidler gibi belirli ilaçları kullanmak.
Çıban, bezelye büyüklüğünde sert ve ağrılı bir şişlik olarak başlar. Şişlik ve şişliğin etrafındaki deri kırmızı, mor veya ten renginde olabilir. Sonraki birkaç gün içinde şişlik daha yumuşak, daha büyük ve daha ağrılı hale gelir. Kısa süre sonra çıbanın tepesinde bir irin cebi oluşur. Çıban sonunda patlar ve irin dışarı akar.
Stresten çıban çıkar mı?
Stres doğrudan çıbanlara neden olmasa da bağışıklık sistemini zayıflatır, gözenek ve cilt sağlığını bozarak çıban gibi enfeksiyonlara karşı duyarlılığı artırır.
Çıban tehlikeli midir?
Karbonkül olarak da bilinen çıban türü daha yavaş bir şekilde olgunlaşabilir ve bu nedenle dokuya daha fazla zarar verir. Olgunlaşmamış bir karbonkülü açmaya çalışmak hayatı tehdit edici olabilir.
Çıban nasıl geçer?
Küçük çıbanlar evde tedavi edilebilir. Sıcak kompres uygulamak, çıbanın neden olduğu ağrıyı hafifletmek ve doğal drenajı desteklemek için yeterli olabilir. Ancak, büyük çıbanlar veya karbunküller için tedavi seçenekleri şunlardır:
Kesi ve drenaj
Büyük bir çıbanı veya karbonkülünü boşaltmak için bir kesi yapılabilir. Tamamen boşalmayan derin enfeksiyonlar için, kesi yerine irini emmek ve çıkarmak için steril bir gazlı bez yerleştirilebilir.
Antibiyotikler
Şiddetli veya tekrarlayan enfeksiyonlarda iyileşmeyi desteklemek için antibiyotikler reçete edilebilir.
Çıban kaç günde iyileşir?
Çıbanların iyileşmesi için genellikle açılıp boşaltılması gerekir. Bu süre çoğunlukla 2 hafta kadar sürebilir. Bazen çıbanlar irin çıkmadan da iyileşir.
Patlamış çıbana ne iyi gelir?
Çıban patladıktan sonra 3 gün boyunca sıcak kompres uygulayın. Bir bezi ılık suya batırın ve ardından yaklaşık 10 dakika boyunca çıbanın üzerine hafifçe bastırın. Bunu gün boyunca birkaç kez tekrarlayabilirsiniz. Akan irinin yayılmaması için üzerine bir bandaj koyun. Bandajı her gün değiştirin. Çıban kendi kendine boşalırsa, boşalmasına izin verin. Çıbana veya çevresindeki bölgeye dokunduktan sonra, enfeksiyonun vücudun diğer bölgelerine yayılmasını veya başka birine geçmesini önlemek için ellerinizi sıcak su ve sabun kullanarak iyice yıkayın.
