Cilt kanseri, ciltteki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşan bir hastalıktır. Cilt kanserinin en önlenebilir nedeni, güneşten veya solaryum gibi yapay kaynaklardan gelen ultraviyole (UV) ışığa aşırı maruz kalmaktır. UV ışınları cilt hücrelerine zarar verebilir. Kısa vadede, bu hasar güneş yanığına neden olabilir. Zamanla, UV hasarı birikir ve cilt dokusunda değişikliklere, erken cilt yaşlanmasına ve bazen cilt kanserine yol açar. Ciltteki bir değişiklik cilt kanserinin en yaygın belirtisidir. Bu yeni bir büyüme, iyileşmeyen bir yara veya bir bendeki değişiklik olabilir. Ancak tüm cilt kanserleri aynı görünmez.
Cilt kanseri nedir?
Cilt kanseri, cildin en dış tabakası olan epidermiste, DNA yapılarının hasar görmesi sonucu anormal hücrelerin kontrolsüz büyümesidir. Bu mutasyonlar cilt hücrelerinin hızla çoğalmasına ve kötü huylu tümörler oluşturmasına yol açar. Cilt kanserinin başlıca türleri bazal hücreli karsinom (BCC), skuamöz hücreli karsinom (SCC), melanom ve Merkel hücreli karsinomdur (MCC). Cilt kanserleri yavaş büyüyebilir ve bir kanserin fark edilmesi yıllar alabilir. Ancak bazen bir cilt kanseri birkaç ay içinde çok hızlı büyüyebilir.
İyi huylu cilt kanseri nedir?
Ciltte oluşan benler, yağ kistleri, siğiller ya da yağ bezeleri iyi huylu tümörler olarak adlandırılır.
Cilt kanseri neden olur?
Cilt, vücudun en büyük organıdır. Vücudu yaralanmalardan korumak, vücut sıcaklığını kontrol etmek ve vücut sıvılarının kaybını önlemek için bir bariyer görevi görür.
Cilt 2 ana katmandan oluşur: dışta epidermis ve altta dermis. Epidermis ve dermisin kalınlığı, cildin kapladığı vücut kısmına bağlı olarak değişir. Örneğin, ayağınızın tabanındaki deri oldukça kalındır, yaklaşık 5 mm. Göz kapağınızdaki deri çok daha incedir, sadece yaklaşık 0,5 mm.
Cilt kanserinin iki ana nedeni güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınları ve UV solaryum kullanımıdır. Güneş hasarı çoğu cilt kanserinin nedenidir. Epidermisteki hücreler güneş hasarına karşı en fazla risk altındadır. Epidermiste bulunan en yaygın hücre türüne keratinositler denir. Bazal hücreler, epidermisin en altında bulunan bir keratinosit türüdür. Bazal katman, tüm normal cilt hücrelerinin geldiği ve bazal hücreli cilt kanserinin geliştiği yerdir. Buna bazal hücreli karsinom (BCC) da denir.
BCC en yaygın cilt kanseri türüdür. Çoğunlukla baş, yüz, kulaklar ve boyun gibi güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde gelişir.
Cildin en üstteki 2 tabakası, ölmüş ve bazal tabakadan yukarı itilmiş hücrelerden oluşur. Keratinositlerden yapılan keratinle doludurlar. Bunlar vücudu korumak için cildi güçlendirmeye yardımcı olan sert, mumsu bir maddedir.
Skuamöz hücreli cilt kanseri de epidermisteki keratinositlerden gelişir. Buna skuamöz hücreli karsinom (SCC) da denir. Bu kanserler bazal tabakanın hemen üzerindeki hücre tabakasında gelişir.
Melanoma cilt kanseri melanosit adı verilen cilt hücrelerinde başlar. Bunlar epidermisin daha derin katmanlarındaki hücrelerdir. Melanositler melanin üretir. Bu, cildin daha koyu görünmesini sağlayan kahverengi maddedir (pigment). Melanositler, cilt güneşe maruz kaldığında melanin üretir.
Cilt kanseri belirtileri nelerdir?
Cilt kanserleri çok farklı görünebilir ve semptomlar değişebilir. Bazı semptomlar diğer rahatsızlıklara benzerdir.
Cilt kanserinin belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
İyileşmeyen yara.
Alışılmadık görünümlü, kırmızı, kaşıntılı, kanamalı veya 4 haftadan uzun süre kabuklu cilt bölgesi.
Benlerin sayısında artışlar.
Benlerin boyutunda, şeklinde veya renginde meydana gelen değişiklikler.
Hangi cilt kanseri tehlikeli?
En tehlikeli deri kanseri türü melanom cilt kanseridir. Melanom, yaygın cilt kanserleri listesinde alt sıralarda yer alsa da, tedavi edilmediğinde oldukça invazivdir ve diğer tüm cilt kanseri türleri arasında en yüksek ölüm oranına sahiptir. Melanoma, epidermiste, yani cildin en üst tabakasında ortaya çıkan bir kanser türüdür. Ciltte kahverengi pigmentasyon oluşturmak için melanin üreten melanosit hücrelerinde gelişir.
Cilt kanseri en çok nerede görülür?
Bu kanserler genellikle güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde, özellikle yüz, kulaklar, boyun, kafa derisi, el ve ayak parmaklarında gelişir.
Cilt kanseri tedavisi
Cilt kanseri tedavisi; kanserin türüne, evresine ve bulunduğu bölgeye göre farklılık gösterir. Cilt kanserinin tedavisinde pek çok farklı yöntem uygulanabilir. Erken teşhis edildiğinde, en yaygın cilt kanseri olan çoğu bazal hücreli karsinom (BCC) tedavi edilebilir ve iyileştirilebilir. Hızlı tedavi hayati önem taşır, çünkü tümör büyüdükçe daha tehlikeli ve potansiyel olarak şekil bozucu hale gelir ve daha kapsamlı tedavi gerektirir. Bazı nadir, agresif formlar, hızlı tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Küçük veya erken BCC teşhisi konduysa, genellikle minimal ağrıyla lokal anestezi kullanılarak ayakta tedavi bazında bir dizi etkili tedavi uygulanabilir. Sonrasında, çoğu yara doğal olarak iyileşebilir ve minimal yara izi bırakabilir.
Cilt kanseri tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır:
Küretaj ve elektrodesikasyon (elektrocerrahi)
Mohs ameliyatı
Eksizyonel cerrahi
Radyasyon tedavisi
Fotodinamik terapi
Kriyocerrahi
Lazer cerrahisi
Topikal ilaçlar
İleri BCC'ye yönelik ilaçlar
