Laksatifler (müshiller), bağırsak hareketlerini uyararak kabızlık sorununu gidermeye yardımcı olan ilaçlardır. Her türlü müshilin amacı dışkının kolondan daha kolay geçmesini sağlamaktır. Laksatifler çeşitli formlarda bulunur ve kullanılırlar, bunlar; Ağızdan sıvı, tablet, kapsül, suda eriyen toz şeklinde veya lavman ve fitil şeklindedir. Çoğunlukla, müshiller ağızdan (oral) alınır. Bazı durumlarda, lavman veya fitiller kullanılarak tedavi edilebilir.
Müshil seçimi genellikle çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlar arasında kabızlık semptomları, kabızlığın ne kadar şiddetli olduğu, müshilin olası yan etkileri, diğer tıbbi durumlar yer alır.
Laksatif (müshil) nedir?
Laksatif (Müshil) kabızlığı tedavi edebilen bir ilaç türüdür. Lifli gıda tüketimini artırmak, bol sıvı tüketmek ve düzenli egzersiz yapmak gibi, yaşam tarzınızdaki değişikliklere rağmen ara sıra kabızlık sorunu yaşayanlarda, Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi kabızlığa neden olan kronik rahatsızlıklarda tercih edilir.
Laksatif ne işe yarar?
Laksatifler, sert dışkıyı yumuşatarak veya bağırsakları hareket etmeye teşvik ederek kabızlığı tedavi eder. Kabızlık, dışkının sertleşerek geçişinin zor veya ağrılı olması durumudur.
Laksatif ve purgatif nedir?
Laksatifler ve purgatifler, dışkının geçişini artıran ilaç kategorisidir. Laksatifler, dışkının rektumdan geçişini kolaylaştırırken; purgatiflerin daha güçlü bir etkisi vardır ve çoğunlukla bağırsakların tamamen boşaltılmasına neden olurlar.
Bazı ilaçlar doza bağlı olarak hem laksatif hem de purgatif olarak işlev görebilirler. Her iki ilaç türü de, dışkılama sıklığında azalma, küçük ve sert dışkılama ve bağırsak hareketlerini başlatmada zorluk gibi belirtilerle karakterize olan kabızlığı tedavi etmek için kullanılır. Daha güçlü müshiller purgatif olarak adlandırılır.
Laksatif hap ne için kullanılır?
Laksatif hap, dışkı hareketliliğini, hacmini ve sıklığını artırmaya yardımcı olarak kabızlık tedavisinde, ayrıca cerrahi operasyonlardan önce bağırsakların boşaltılması için kullanılır.
Laksatif çeşitleri nelerdir?
4 ana türde laksatif vardır; hacim oluşturan, ozmotikler, dışkı yumuşatıcılar, yumuşatıcılar ve uyarıcılar (Stimulanlar).
Hacim oluşturan laksatifler
Hacim oluşturan laksatifler, lif takviyeleri olarak da bilinirler. Dışkıya çözünebilir lif adı verilen bir bileşen eklerler. Bunlar dışkının hacmini veya ağırlığını artırarak bağırsakları uyarır. Etki süreleri 2 veya 3 gündür.
Ozmotik laksatifler
Ozmotik laksatifler, dışkıyı yumuşatmak ve geçişini kolaylaştırmak için vücudun geri kalanından bağırsağa su çeker. Etkisini göstermeleri 2-3 güne kadar sürebilir. Tuzlu laksatifler bir tür ozmotik laksatiftir. Kolonda suyu tutan tuz içerirler.
Uyarıcılar (Stimulanlar)
Bunlar bağırsakları kaplayan kasları harekete geçirerek dışkının doğru hareket etmesine yardımcı olur. Genellikle 6-12 saat içinde etki gösterirler.
Yumuşatıcılar
Bu tür laksatifler, dışkının yumuşaması ve geçişinin kolaylaşması için dışkıya su girmesine izin vererek daha yumuşak olmasını sağlar. Genellikle 12-72 saat içinde etki gösterirler.
Daha az yaygın olan bazı müshiller türleri de vardır:
Kayganlaştırıcı müshiller
Kayganlaştırıcı müshiller, bağırsaklar tarafından emilen su miktarını azaltarak bağırsakları yağlar.
Tuzlu müshiller
Bunlar bağırsaklarda tıkanıklık olmadığında kullanılır. Genellikle invaziv prosedürler veya ameliyattan önce bağırsağı boşaltmak için kullanılan lavmanlardır.
Prokinetik müshiller
Prokinetik müshiller, irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve kronik idiyopatik kabızlık gibi durumlarda şiddetli kabızlığı tedavi etmek için kullanılır.
Laksatif nasıl kullanılır?
Müshilleri önerilen dozlarda ve talimatlarda belirtildiği gibi kullanmak önemlidir, böylece en etkili şekilde çalışırlar ve aynı zamanda yan etki riskini de azaltırlar.
Müshiller çeşitli formlarda gelir, bunlar arasında şunlar bulunur:
Haplar
Bazı müshiller ağızdan alınan kapsül veya tablet formunda bulunur.
Tozlar
Bu tarz laksatifler toz halindedir ve bunlar su veya diğer sıvılarla karıştırıp içillebilir.
Sıvılar veya şuruplar
Bazı müshiller ölçü ile içilebilen sıvılardır.
Fitiller
Doğrudan anüse yerleştirilen eriyen küçük kapsüllerdir (fitil).
Lavmanlar
Lavmanlar küçük sıkılabilir tüplerin içindedir. Tüp sıkılarak ilaç anüse enjekte edilir.
Müshiller bazen günün belirli saatlerinde, örneğin sabahın erken saatlerinde veya gecenin geç saatlerinde alınmalıdır.
Hacim oluşturan veya ozmotik müshiller kullananların, bol miktarda sıvı içmesi önemlidir. Bunun nedeni, bu müshillerin susuzluğa neden olabilmesidir.
Laktasif riskleri nelerdir?
Herhangi bir ilaç gibi, müshillerin de yan etkileri olabilir. Bir kişinin tam olarak hangi yan etkileri yaşayacağı, hangi türü kullandığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Laksatiflerin yaygın yan etkileri şunları içerebilir:
- Gaz
- Karın krampları
- Hasta hissetme
- Şişkinlik
- Baş dönmesi, baş ağrısı ve daha koyu renkli idrara neden olabilen susuzluk
Bu yan etkilerden çoğu kişi ilacı almayı bıraktığında ortadan kalkar. İnsanlar çoğunlukla düşük bir dozla başlayıp dozu kademeli olarak artırarak yan etkilerden kaçınabilirler.
Nadir olarak görülse de, aşırı veya uzun süreli kullanımı ishale veya bağırsak tıkanıklığına neden olabilir ve dışkı büyük ve kuru hale gelir. Uzun süreli kullanım ayrıca elektrolitlerde kaymalara neden olabilir.
Bazı müshiller diğer ilaçlarla reaksiyona girer, bu nedenle bir kişi başka ilaçlar alıyorsa, müshil kullanmadan önce bir doktora danışması tavsiye edilir.
