Saç derisinde kaşıntının birçok farklı nedeni vardır. Kepek, bit, egzama, cilt kanseri, saç bakım ürünlerine karşı reaksiyon, tinea kapitis, sinir kaynaklı problemler bunlardan bazılarıdır. Kaşıntıya tam olarak neyin sebep olduğunu bulmak doğru teşhis ve tedavi ile mümkün olabilir. Saç dibi kaşıntısı için bir dermatoloğa başvurmanız gerekir.
Saç diplerinde kaşıntı neden olur?
Saç derisinde kaşıntı, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir. Kaşıntının geçmeyeceğini düşünmek yaygın olsa da, doğru nedenin belirlenmesiyle rahatlama sağlanabilir.
Saç derisi kaşıntısının başlıca nedenleri şunlardır:
Kepek
Saç derisinin kuru ve kaşıntılı olması, saçta veya kıyafette beyaz pullar görülmesi kepek belirtisi olabilir. Kepek, kuru derinin saç derisinden ayrılarak saçta kalmasıyla oluşur. Kaşıntıya yol açabilir. Bazı durumlarda mantar veya diğer cilt rahatsızlıkları kepeğe neden olabilir.
Saç bakım ürünlerine karşı reaksiyon
Şampuanın yeterince durulanmaması, saç derisinde kalıntı oluşturarak tahrişe yol açabilir. Kaşıntı ve döküntü, alerjik kontakt dermatit belirtisi olabilir. Bu durum özellikle saç boyası kullananlarda görülür; en sık nedenlerden biri siyah saç boyalarında bulunan para-fenilendiamin (PPD) maddesidir. Şampuan, saç kremi veya benzeri ürünlere karşı alerji de kaşıntı ve temas edilen bölgelerde döküntüye neden olabilir.
Kurdeşen
Kurdeşen, cildin herhangi bir yerinde (saç derisi dahil) oluşabilen kırmızı, kabarık ve yoğun kaşıntılı şişliklerdir. Genellikle birkaç saat içinde kaybolur; bazen tekrar edebilir. Altı haftadan uzun sürmesi durumunda kronik kurdeşen olarak adlandırılır.
Seboreik dermatit
Yağlı cilt bölgelerinde görülen bu durum, saç derisinde kızarıklığa neden olur. Bebeklerde “beşik başlığı” olarak bilinen kalın, mumsu kabuklanma görülebilir. Kabuğun altındaki cilt, ten rengine bağlı olarak pembe, kırmızı, daha açık veya koyu renkte olabilir.
Baş biti
Kaşıntılı saç derisinin en yaygın nedenlerinden biridir. Şüphe durumunda saç ve saç derisi yakından incelenmelidir.
Uyuz
İnsan kaşıntı akarı tarafından oluşur. Akarlar saç derisine yerleşirse yoğun kaşıntı ortaya çıkar ve kaşıntı özellikle geceleri artabilir.
Saçkıran
Mantar kaynaklı bir enfeksiyondur; kırmızı ve yoğun kaşıntılı döküntü oluşturur. Solucanlarla ilgisi yoktur.
Saçlı deri sedef hastalığı
Plak tipi sedef hastalığı olanların yaklaşık yarısında saç derisinde alevlenme görülür. Kızarıklık, kepek benzeri veya gümüş-beyaz pullanma, kuruluk ve kaşıntı tipik belirtilerdir. Kaşıntı hafif ya da şiddetli olabilir.
Atopik dermatit
Egzamanın bir türü olan atopik dermatit, saç derisinde kızarıklık ve pullanmaya neden olabilir. Bazı kişilerde yanma ve yoğun kaşıntı da görülür.
Egzama (dermatit)
Kuru, kaşıntılı ve iltihaplı cilde yol açar. Soluk tenli kişilerde kırmızı, koyu tenlilerde kahverengi, mor veya gri renkte olabilir. Sabun veya şampuan gibi tahriş edici maddeler egzama sebebi olabilir.
Tinea kapitis
Saç derisinin mantar enfeksiyonudur. Kaşıntılı döküntü, akıntı, lenf bezi şişmesi ve saç dökülmesine neden olabilir. Evcil hayvanlardan da bulaşabilir.
Sinir kaynaklı problemler
Döküntü veya cilt reaksiyonu olmaksızın şiddetli kaşıntı, sinir hasarına veya işleyiş bozukluğuna bağlı olabilir. Zona ve diyabet gibi hastalıklar bu duruma yol açabilir.
Yara izi
Derin yara izleri, sinirlere zarar vererek saç derisinde kaşıntıya neden olabilir.
Cilt kanseri
Saç derisinde gelişen cilt kanseri, kaşıntı belirtisi gösterebilir.
Saç dipleri kaşıntısı nasıl geçer?
- Kepek sorununuz varsa, kepek şampuanı ve saç derisi bakım ürünleri kullanmak yardımcı olabilir.
- Kaşıntıyı durdurmak için reaksiyona neden olan saç bakım ürününü kullanmayı bırakmalısınız. Bulmakta zorlanıyorsanız dermatologdan yardım alın.
- Eğer kaşıntınızın nedeni kurdeşen ise kurdeşen genellikle kendiliğinden geçer, ancak uzun süreliyse tedavi yardımcı olabilir. Dermatologlar sıklıkla kurdeşen tedavisi uygular.
- Saç diplerinizin kaşınmasının nedeninin uyuz olduğundan şüpheleniyorsanız uyuz olduğunuzdan emin olmak için aile hekiminize veya bir dermatoloğa görünmelisiniz.
- Eğer saçkıran olduysanız, cilt kanserinden şüpheleniyorsanız, egzama, sedef hastalığı gibi belirtileri yaşıyorsanız dermatologdan yardım almanız gerekir.
Saç dipleri kaşıntısında tedavi, kaşıntıya neden olan duruma bağlıdır. Sizin için doğru yöntemi doktorunuz önerecektir. Ayrıca şu yöntemler kullanılabilir:
- Nemlendirici kremler ve merhemler
- Kepek önleyici şampuanlar gibi özel şampuanlar
- Özel tedaviler, örneğin:
- Baş biti tedavisi (saç kremi ve sirke tarağı ile tarama veya kimyasal tedaviler)
- Tinea kapitis için antifungal ilaç
- Seboreik dermatit için kortikosteroid losyonlar
- Sedef hastalığı ilacı
Saç dipleri kaşıntısı için hangi doktora gidilir?
Saç dipleri kaşıntısı için dermatoloğa yani dermatoloji bölümüne girmek gerekir.
Saç dipleri kaşıntısı hangi vitamin eksikliğinden kaynaklanır?
Kaşıntılı cildin nedenleri, alerjiler ve gıda hassasiyetlerinden hormon dengesizliklerine, kozmetik ürünlerden vitamin eksikliklerine kadar uzanabilir. Özellikle bazı vitamin ve mineral yetersizlikleri, saç diplerinde kaşıntıya yol açabilir.
D vitamini
Kuru ve kaşıntılı cilt, D vitamini eksikliğinin yaygın belirtilerinden biridir. D vitamini, cildin güneş ışığına maruz kalmasıyla ve ciltteki kolesterol aracılığıyla üretilir. Bu nedenle, güneş ışığının az olduğu kış aylarında insanlar daha sık kuru ve kaşıntılı cilt sorunu yaşayabilir. Ancak esas neden, D vitamini eksikliği olabilir.
Ciddi eksiklik durumunda egzama ve sedef hastalığı gibi otoimmün rahatsızlıklar gelişebilir. Bu nedenle belirtileri erken fark etmek önemlidir. D vitamini; yağlı balık, yumurta ve sakatat gibi besinlerden alınabilir. Ayrıca, şiddetli kızarıklık ve kaşıntı durumlarında topikal D vitamini yağları da kullanılabilir. Eksiklik şüphesi varsa, basit bir kan testiyle durum kontrol edilebilir.
Omega-6 ve Omega-3 yağ asitleri
Esansiyel yağ asitlerinin eksikliği veya dengesizliği de ciltte kaşıntıya neden olabilir. Bu yağ asitleri, cildin sağlıklı işlevi ve iltihaplanma tepkisinin düzenlenmesinde kritik rol oynar. Yetersizlik, kaşıntılı, kırmızı ve iltihaplı cilt görünümüne yol açabilir. Ayrıca kolların arkasında küçük kırmızı şişlikler ve tırnaklarda soyulma görülebilir.
Vücut bu yağ asitlerini üretemediği için beslenme yoluyla alınmaları gerekir. Omega-3 kaynakları arasında yağlı balık, yumurta sarısı, keten tohumu, chia tohumu ve ceviz bulunur.
Demir
Demir eksikliği genellikle yorgunluk, dolaşım problemleri, huzursuz bacak sendromu ve saç dökülmesiyle ilişkilendirilir, ancak ciltte kaşıntıya da yol açabilir. Sorunun kaynağı demir eksikliği ise, demir alımının artırılması kaşıntının hafiflemesine yardımcı olur.
Kırmızı et, sakatat ve balık gibi hayvansal kaynaklar, vücut tarafından kolay emilen demir formunu sağlar.
Ispanak, kara lahana ve mercimek gibi bitkisel kaynaklar ise C vitamini açısından zengin gıdalarla birlikte tüketildiğinde emilim oranı artar.
B12 ve A vitamini
Bu iki vitaminin eksikliği de kaşıntılı cilde neden olabilir. Kronik kaşıntı durumunda, B12 ve A vitamini düzeylerinin kontrol edilmesi faydalı olur. Eksiklikler ayrıca yorgunluk, denge sorunları, görme bozuklukları ve dolaşım problemleri ile birlikte görülebilir.
Bağırsak sağlığı
Besin eksiklikleri ciltte kaşıntıya neden olabilir; ancak dengeli beslenmeye rağmen kaşıntı devam ediyorsa, sorun bağırsak sağlığında olabilir. Bu nedenle, kaşıntının altında yatan nedenleri araştırmak ve cildi besleyen çeşitli besinleri düzenli olarak tüketmek, tahriş ve rahatsızlık hissini azaltmaya yardımcı olur.
