Skolyoz nedir? Skolyoz varsa ne yapmalı?

Skolyoz bir tür omurga deformitesidir. Yani, skolyozunuz varsa, omurganız anormal bir şekilde yana doğru, C veya S şeklinde eğridir. Bu eğrilik, dengesiz omuzlar ve/veya kalçalar, yuvarlak sırt şekli, düzensiz göğüs şekli ve başın gövdede bir tarafa daha fazla eğilmesi gibi çeşitli fiziksel semptomlara neden olabilir. Hafif bir asimetri normal olsa da, 10 dereceden fazla omurga eğriliği genellikle skolyozu gösterir. Genellikle, bir birey skolyozla sağlıklı bir hayat yaşayabilir. Bunun için uygun tıbbi bakım, sağlıklı bir yaşam tarzı ve kişisel bakım uygulamalarının bir kombinasyonu gerekir. Ancak, şiddetli skolyoz bir hastanın günlük hayatını önemli ölçüde etkileyebilir. Şiddetli vakalar nadir olsa da, skolyozun yaşla birlikte kötüleşme olasılığı vardır. Bu nedenle durumu mümkün olduğunca erken düzeltmek çok önemlidir.

Skolyoz (omurga eğriliği) hastalığı nedir?

Skolyoz, omurganın doğal olmayan bir şekilde yana doğru dönmesine ve eğilmesine neden olan ve omurganın "S" veya "C" şeklini almasına neden olan bir rahatsızlıktır. Bu eğrilik, kişinin bir tarafa doğru eğiliyormuş izlenimini verir. Skolyoz, omurganın eğriliği röntgende 10 derece veya daha fazla ölçüldüğünde belirlenir.

Skolyozdan kaynaklanan omurga eğriliği omurganın sağ veya sol tarafında veya farklı bölümlerde her iki tarafta da meydana gelebilir. Hem torasik (orta) hem de lomber (alt) omurga skolyozdan etkilenebilir. Skolyoz herkesi farklı şekilde etkiler, çünkü omurga eğriliği hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve çeşitli şekiller alabilir. Skolyozu olan kişiler ileri yaşlara doğru, eğer tedavi görmemişlerse, bağları zayıfladıkça semptomlar sıklıkla artar.

Tedavi edilmeyen skolyoz, çeşitli ikincil semptomlara yol açabilir, bunlar:

• Ağrı ve rahatsızlık
• Hareket korkusu (kinezyofobi)
• Hareket kabiliyetinde kısıtlama
• Nefes almada zorluklar
• Uyuşma ve karıncalanma
• Uyku bozuklukları
• Tükenmişlik

Skolyoz belirtileri nelerdir?

Skolyozun belirtileri her bireyde farklı şekilde deneyimlenebilir. Yaygın görülen belirtiler şunları içerebilir:

• Omuz yüksekliğinde farklar
• Başın vücudun geri kalanıyla aynı hizada olmaması
• Kalça yüksekliği veya pozisyonundaki farklılık
• Kürek kemiğinin yüksekliği veya pozisyonunda farklılık
• Dik dururken kolların vücudun yanına sarkma biçiminde farklılık
• Öne doğru eğilince sırtın yanlarının farklı yükseklikte görünmesi
• Önden veya arkadan bakıldığında kaburgalarda belirginleşme veya asimetri

Skolyozun belirtileri diğer omurga rahatsızlıklarına veya deformitelerine benzeyebilir veya bir yaralanma veya enfeksiyonun sonucu olabilir. Tanı için her zaman doktora danışmak önemlidir.

İdiyopatik skolyozla genellikle ilişkilendirilmeyen semptomlar sırt ağrısı, bacak ağrısı ve bağırsak ve mesane alışkanlıklarında değişikliklerdir. Bir kişi bu tür semptomlar yaşıyorsa, semptomların nedenini belirlemek için bir doktor tarafından acil olarak daha fazla değerlendirmeye alınmalıdır.

Skolyoz neden olur?

Skolyoz vakalarının büyük çoğunluğunda neden bilinmemektedir, bu idiyopatik skolyoz adı verilen bir durumdur. Diğer vakalarda skolyoz, artrit , osteoporoz gibi omurga disklerinin dejenerasyonu sonucu  veya ailelerde görülme eğilimi olan kalıtsal bir durum olarak gelişebilir.

Skolyoz tehlikeli midir?

Skolyoz şiddetliyse, akciğerleri ve kalbi etkileyerek yaşamı tehdit edici olabilir. Aşırı durumlarda, daha fazla komplikasyonu önlemek için cerrahi müdahale gerekebilir. Fiziksel etkilerin ötesinde, skolyoz vücuttaki deformitelerden kaynaklanan endişeler nedeniyle ruh sağlığını da etkileyebilir.

Skolyoz türleri nelerdir?

Skolyozun üç tipi vardır:

Doğuştan skolyoz

Doğuştan skolyozda, omurga eğriliği, şekilsiz omurlar nedeniyle gelişir. Doğuştan skolyoz tanısı, dış belirtiler mevcutsa erken bebeklikte yapılabilir, ancak birçok vaka çocuklukta daha geç teşhis edilir. Çocuk büyüdükçe skolyoz kötüleşebilir ve vücutta asimetriler gelişebilir.

İdiyopatik skolyoz

İdiyopatik skolyozun nedeni hala bilinmemektedir. Ancak, idiyopatik skolyozun gelişiminin ergenliğin başlangıcı veya 10 yaş civarı olduğu bilinmektedir. Bu yaygın skolyoz türü, eğrilik şiddetli olmadığı sürece genellikle ağrı gibi semptomlara neden olmaz. 2 yaş ve altındaki çocuklarda teşhis edildiğinde bu tip skolyoza infantil idiyopatik skolyoz adı verilir

Nöromüsküler skolyoz

Skolyoz türleri arasında en sık rastlanan 2. skolyoz türüdür. Serebral palsi, spina bifida ve kas distrofisi gibi arkasında kas ve sinir hastalılarının bulunduğu skolyoz tipidir ve idiyopatik skolyoza göre çok hızlı ilerler. Genellikle cerrahi müdahale gerektirir.

Skolyoz nasıl teşhis edilir?

Skolyoz genellikle fiziksel muayene, röntgen, omurga radyografisi, BT taraması veya MRI ile doğrulanır. Eğrilik Cobb açısı yöntemi ile ölçülür ve derece sayısına göre şiddet açısından teşhis edilir. Skolyozun pozitif teşhisi, posterior-anterior radyografide ölçülen 10 dereceden büyük koronal eğriliğe dayanarak yapılır. Genel olarak, bir eğri 25 ila 30 dereceden büyükse önemli kabul edilir. 45 ila 50 dereceyi aşan eğrilikler ciddi kabul edilir ve genellikle daha agresif tedavi gerektirir. Skolyoz tanısı en çok ergenlik döneminde, 10 ila 15 yaşları arasında konur.

Skolyozun dereceleri nelerdir?

Skolyoz dereceleri hafif, orta ve şiddetli olarak tanımlanır. Doktor muayne sırasında omurganın eğriliğini derece olarak ölçer.

Eğrinin derecesine göre şiddeti derecelendirilir. Buna göre;

• Skolyoz yok: 10 dereceden az.
• Hafif skolyoz: 10 ila 24 derece arası.
• Orta dereceli skolyoz: 25 ila 39 derece arası.
• Şiddetli skolyoz: 40 dereceden fazla.

Derecelendirme işlemi skolyometre adı verilen bir cihazla yapılır. Ayrıca eğriliği ölçmek için omurga röntgeni de istenebilir.

Skolyoz düzelir mi?

Skolyoz tedavi edilemeyen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, skolyozu tamamen düzeltmenin bir yolu yoktur. Ancak skolyoz, eğriliği düzeltmeye yardımcı olacak, eğriliğin açısını azaltacak ve omurga hizalamasını iyileştirecek şekilde tedavi edilebilir. Ayrıca tedavi skolyozla ilişkili herhangi bir ağrıyı veya rahatsızlığı etkili bir şekilde azaltabilir ve kontrol altına alabilir.

Skolyoz tedavisi nasıl olur?

Tedaviler cerrahi veya cerrahi olmayan yöntemlerle yapılabilir ve ayrıca kişide bulunan skolyozun türüne ve hangi yaşta geliştiğine göre de değişiklik gösterir. Ergenlik dönemindeki idiyopatik skolyozun tedavisi, tanı anındaki omurga eğriliğinin derecesine ve bu eğriliğin beklenen ilerlemesine göre belirlenir. Hafif vakalar herhangi bir tedavi gerektirmeyebilir. Daha önemli vakalar cerrahi olmayan, korseler kullanılarak veya omurga füzyon cerrahisi ile tedavi edilebilir. Omurga füzyon cerrahisinin amacı eğriliği düzeltmek, omurgayı sabitlemek ve skolyoz ve kifoz durumunda omurganın daha fazla eğrilmesini önlemektir.

Skolyozlu hastalara yaşam tarzı önerileri neler?

Skolyoz teşhisi konan kişiler yaşam kalitelerini önemli ölçüde etkileyebilecek çeşitli zorluklarla karşı karşıyadır. Skolyoz teşhisi konduysa veya omurganızda anormal bir eğrilik olduğundan şüpheleniyorsanız, semptomları kötüleştiren aktivitelerden kaçınmak önemlidir. Rahat kıyafetler giymekten iş yerinde ergonomik ekipman kullanmaya kadar belirli uygulamalar da rahatlama sağlayabilir.

Skolyoz ameliyatı nedir?

Skolyoz için en yaygın cerrahi, metal çubuklar ve vidalar ve kemik grefti ile omurga füzyonudur. Ameliyatın amacı, eğri omurları yeniden hizalamak ve kaynaştırmak ve böylece tek, sağlam bir kemik halinde iyileşmelerini sağlamaktır. Ayrıca "füzyonsuz" cerrahiler de mümkündür. Bu cerrahi yöntemine vertebral gövde bağlama (VBT) denir. VBT'de, vidalar vertebral gövdelerin yanlarına yerleştirilir ve vidaların arasına polietilen örgülü esnek bir ip yerleştirilir ve ardından omurga eğrisinin bir kısmını hızlıca düzeltmek için gerilir. İpteki gerginlik omurgayı belirli bir noktaya kadar düzeltir ve cerrahiden sonra devam eden büyüme omurgayı daha da düzeltir. Bu prosedür, idiyopatik skolyozu olan ve büyüyen çocuklar için tasarlanmıştır ve ameliyat edilen omurganın bir bölümünde hareket sağlar.

Skolyoz ameliyatının riskleri nelerdir?

Ameliyat skolyozu tedavi etmenin en hızlı ve en etkili yolu gibi görünebilir, ancak her zaman en iyi seçenek olmayabilir. Ameliyat invazivdir ve enfeksiyon, sinir hasarı, kanama ve pıhtı oluşumu (herhangi bir invaziv cerrahide bulunan riskler) dahil olmak üzere belirli riskler taşır. Ameliyat sürecinin ardından iyileşme süreleri genellikle uzun ve rahatsız edicidir. Hastaların tamamen iyileşmesi bir yıldan daha uzun sürebilir. Ayrıca, ameliyat sadece skolyozun fiziksel semptomlarını tedavi eder, buna sıklıkla eşlik eden altta yatan sorunları ele almaz. Sonuç olarak, hasta başarılı bir iyileşme süreci geçirse bile eğrilik ameliyattan sonra ilerlemeye devam edebilir. Bu nedenle, mümkün olan en iyi sonucu elde etmek için fizik tedavi, destek ve diğer invaziv olmayan tedaviler ameliyatla birlikte kullanılmalıdır.