Trakea, gırtlağı bronşa bağlayan vücut organıdır. Boynun orta kısmında akciğerler arasındaki boşlukta (mediastinum) yer alan uzun, U şeklinde bir tüptür. Trakea 11 santimetre uzunluğunda ve 2,5 santimetre genişliğindedir. Trakeanın temel işlevi, solunum eylemi sırasında havayı akciğerlere taşımak ve dışarı atmaktır. Ayrıca, havayı ısıtıp nemlendirerek ve yabancı parçacıkları dışarı atılmak üzere farenkse doğru yukarı iterek solunum yolunu korur.
Trakea ne demektir?
Trekea, gırtlaktan (ses kutusu) bronşlara (akciğerlere giden büyük hava yolları) giden, kıkırdak halkalarla güçlendirilmiş hava yoludur. Ayrıca nefes borusu olarak da adlandırılır. Solunum sisteminin önemli bir parçasıdır. Trakea, 16-22 parçadan oluşan halkalara benzeyen düz kas ve kıkırdaktan oluşur. Yapısı aşağıdaki parçalardan oluşur:
- Halka şeklindeki kıkırdağı kaplayan bir mukoza veya nemli doku olan mukoza zarı.
- Kir veya yabancı maddeleri filtreleyen mukusu boğazdan dışarı itme işlevini gören silyalar. Silyalar, yumuşak kıllara benzeyen bir şekle sahip küçük yapılardır.
- Trakealis, mukusun dışarı atılmasına yardımcı olmak için kasılacak olan trakeal kastır.
Trakea (nefes borusu) cerrahisi nedir?
Trakea cerrahisi (trakeostomi olarak da bilinir), boynun ön tarafında bir delik açılarak yapılan bir işlemdir. Nefes almanıza yardımcı olmak için açıklıktan ve nefes veya soluk borusuna (trakea) bir tüp yerleştirilir.
Trakea cerrahisine aşağıdaki nedenlerden dolayı ihtiyaç duyulur:
- Boğazınız tıkalıysa nefes almanıza yardımcı olmak için
- Akciğerlerinizdeki fazla sıvı ve mukusu temizlemek için
- Ventilatör adı verilen bir makineden akciğerlerinize oksijen vermek için
Trakeanın görevleri nelerdir?
Trakeanın birincil işlevi havayı akciğerlere taşımak ve akciğerlerden uzaklaştırmaktır. Hava yolu ve yabancı cisimleri filtreleme işlevinin yanı sıra trakea, akciğerlere giren hava sıcaklığını kontrol etme, öksürme sürecine ve yiyecekleri yutma sürecine yardımcı olma gibi başka işlevleri de vardır. Nefes borusunun görevleri şunları içerir:
Havayı akciğerlere taşır
Trakea, akciğerlere hava girişi işlevi görür; gırtlak ve bronşu birbirine bağlar. Ağız veya burundan giren hava gırtlak ve trakeadan geçer ve bronşa devam eder. Daha sonra bronş, havayı akciğerlerdeki bronşiollere ve alveollere yönlendirir.
Yabancı cisimlerin girişini önler
Trakea, silya olarak bilinen mukoza zarlarından ve yumuşak tüylerden oluşur. Trakeanın bu iki kısmı havadaki toz, virüs ve bakteri gibi yabancı maddeleri yakalamak için görev yapar. Ayrıca trakea, yabancı maddelerin vücuda girmesini önleyebilen epiglot ile donatılmıştır.
Akciğerlere giren havanın sıcaklığını düzenler
Ayrıca, trakea hava sıcaklığını da kontrol eder, buharlaşma süreci yoluyla akciğerlere girecek havayı ısıtmaya veya soğutmaya yardımcı olur.
Öksürük sürecine yardımcı olur
Öksürük, vücudun yabancı cisimlerin alt solunum yollarına girmesini önlemek için verdiği doğal tepkidir. Bir kişi öksürdüğünde, trakeadaki kaslar kasılır ve yabancı maddelerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır.
Sindirim sistemine yardımcı olur
Halka şeklinde kıkırdaktan oluşan trakea güçlü ve esnektir. Bu esneklik, trakenin yemek borusunun şişmesi için büyük bir alan oluşturmasını sağlar ve böylece bir kişinin yiyecekleri daha kolay yutmasına yardımcı olur.
Trakea cerrahisi hangi hastalıklarda uygulanır?
Trakea cerrahisi, trakeayı (nefes borusu) etkileyen çeşitli hastalıkları tedavi eder. Bunlara hava yollarındaki tıkanıklıklar, kanserli ve kanserli olmayan tümörler ve larinks (ses kutusu) rahatsızlıkları dahildir. Trakea cerrahisi, yaygın veya nadir trakea rahatsızlıkları olan kişilerin solunum fonksiyonunu geri kazanmasına ve yaşam kalitesini iyileştirmesine yardımcı olabilir.
Trakea cerrahisi aşağıdaki hastalıkların tedavisi için önerebilir:
- Stenoz, soluk borusunun daralması.
- Subglottik stenoz, ses kutusunun hemen altındaki bölgenin daralması.
- Fistüller, yemek borusu ile soluk borusu arasındaki anormal bağlantılar.
- Trakeobronkomalazi; hava yolu duvarlarını zayıflatıcı bir durumdur.
- Hem kanserli hem de kanserli olmayan büyümeler dahil tümörler.
Trakea cerrahisi kimlere uygulanabilir?
Trakeal stenoz, trakeal ve hava yolu tümörleri, trakeoözofageal fistül ve trakeomalazi.
Trakea ameliyatı kaç saat sürer?
Trakea ameliyatında nefes borusunun ön yüzünde bir delik oluşturulur ve bu delikten nefes borusunun içine bir tüp yerleştirilir. İşlem yalnızca anestezi etkisini göstermeye başladıktan sonra başlar ve genellikle 20 ila 45 dakika sürer.
Nefes borusu neden daralır?
Nefes borusunun daralması (Trakeal stenoz), bir yaralanma veya doğum kusuru nedeniyle trakeanın daralmasıdır. İki farklı trakeal stenoz türü vardır:
- Edinilmiş trakeal stenoz (yaralanmadan kaynaklanan daralma)
- Doğuştan trakeal stenoz (doğumsal bir kusurdan dolayı daralma)
Doğuştan trakea darlığının en sık nedeni tam trakea halkalarıdır. Çoğu durumda, edinilmiş trakeal stenoz doğumdan sonra gelişir. Bazı olası nedenler şunlardır:
- Uzun süre solunum tüpü kullanımı
- Boyun yaralanması
- Nefes borusunda kitle
- Enfeksiyon
- Şişme
