Kalp kapakçığı vücutta ne işe yarar? Kalp kapakçığında sorun varsa ne olur?

Kalp kası otomatik olarak kasılıp gevşerken, kapakçıklar açılıp kapanarak kanın dönüşümlü olarak vücuda akmasını sağlar. Kalp kapakçığı hastalığı, kalbinizdeki bir veya daha fazla kapağın gerektiği gibi çalışmadığı bir durumda ortaya çıkar. Bu durumda nefes darlığı, yorgunluk, zayıflık hissedebilirsiniz, başınız dönebilir, kalp çarpıntısı duyabilirsiniz, ayaklarınız şişebilir, göğüs ağrısı hissedebilirsiniz.

Birçok insan uzun ve sağlıklı bir yaşam sürer ve hafif bir kapakçık sorunu yaşadıklarını fark etmeyebilir. Ancak tedavi edilmediğinde başka hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Kalp kapakçığı vücutta ne işe yarar?

Kalpte dört kapakçık bulunur: aort kapağı, mitral kapak, triküspit kapak ve pulmoner kapak. Kapakçıklar, kalpteki kan akışının yönünü kontrol etmek için tasarlanmıştır. Kalp kapakçıklarının açılıp kapanması, kalp atış seslerini üretir.

Kalp, iki atriyum (üst odacıklar) ve iki ventrikül (alt odacıklar) olmak üzere dört odacıktan oluşur. Kanın kalbin her bir odacığından çıkmadan önce içinden geçtiği bir kapakçık bulunur. Kapakçıklar, kanın geriye doğru akışını engeller.

Bu kapakçıklar, iki ventrikülün (kalbin alt odacıkları) her iki ucunda bulunan kapakçıklardır. Bir ventrikülün bir tarafında tek yönlü kan girişi, diğer tarafında ise tek yönlü kan çıkışı görevi görürler.

Kalp kapakçığında sorun varsa ne olur?

Kalp kapakçıkları, kanın doğru yönde akmasını sağlamak için her kalp atışında açılıp kapanır. Kapakçıklar sızdırıyorsa (regürjitasyon adı verilen bir durum), çok darsa (stenoz) veya uygun bir açıklığa sahip değilse (atrezi) kalp kapakçıklarında sorunlar ortaya çıkabilir.

Birçok insan uzun ve sağlıklı bir yaşam sürer ve hafif bir kapakçık sorunu yaşadıklarını fark etmeyebilir. Ancak tedavi edilmediğinde, ilerlemiş kapakçık hastalığı kalp yetmezliğine, felce, kan pıhtılarına veya ani kalp durmasına bağlı ölüme yol açabilir.

Kalp üfürümü, biküspit aort kapağı, mitral kapak prolapsusu veya hafif bir kapakçık hastalığı gibi bir kusuru teşhis edilen kişiler, düzenli olarak sağlık uzmanı kontrolüne gitmeli ve olası semptomların başlaması veya kötüleşmesi durumunda dikkatli olmalıdır.

Kalp kapakçığı hastalığının belirtileri neler?

Kalp kapakçığı hastalığı, kalbinizdeki bir veya daha fazla kapağın gerektiği gibi çalışmadığı bir durumdur. Kalp kapakçığı hastalığı olan birçok kişide genellikle herhangi bir belirti görülmez. Ancak durum zamanla kötüleştiğinde, azalan kan akışını telafi etmek için kalbiniz daha hızlı atar. Hafif ila orta şiddetteki kalp kapakçığı hastalığı herhangi bir belirtiye neden olmayabilir.

Kalp kapakçığı hastalığının başlıca belirtileri şöyledir:

• Nefes darlığı çekmek
• Yorgun veya zayıf hissetmek
• Baş dönmesi hissi
• Kalp çarpıntısı ya da kalbinizin aniden düzensiz veya normalden daha hızlı attığını hissetmek
• Şişmiş ayak bilekleri ya da ayaklar
• Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
• Tükenmişlik
• Hangi kapağın hasta olduğuna bağlı olarak düşük veya yüksek tansiyon
• Nefes darlığı
• Karaciğer büyümesine bağlı karın ağrısı (triküspit kapak bozukluğu varsa)
• Bacak şişmesi

Kalp kapakçığı hastalığının belirtileri diğer tıbbi sorunlara benzeyebilir. Teşhis için mutlaka doktorunuza başvurmanız gereklidir.

Kalp kapakçığı hastalıkları neler?

Kalp kapakçığı hastalıkları farklı şekillerde görülebilir: stenoz, regürjitasyon, prolapsus ve atrezi. Bu rahatsızlıklar bazen birden fazla kapağı aynı anda etkileyebilir.

Kalp kapakçığında darlık (stenoz)

Kapakçıkları oluşturan dokuların sertleşmesi, açıklığın daralmasına ve bu nedenle kalpten geçen kan miktarının azalmasına yol açar. Hafif bir daralma kalbin genel işleyişini bozmayabilir. Ancak daralmanın artması, kalbin işlevini zorlaştırır; daha fazla pompalama gerektirir ve kalbin yükünü artırır. Sonuç olarak, vücudun diğer bölgelerine yeterli miktarda kan ulaşamayabilir.

Kalp kapakçıklarının sızdırması (regürjitasyon)

“Yetersizlik” ya da “sızdıran kapakçık” olarak adlandırılan bu durumda, kapakçıklar tam olarak kapanmaz. Bunun sonucunda kan, kapaktan geriye doğru sızar. Kalp bu geri akışı telafi edebilmek için daha fazla çalışmak zorunda kalır, bu da vücudun geri kalanına ulaşan kan miktarını azaltabilir.

Prolapsus

Mitral kapakçıkların normalden daha esnek olması nedeniyle, kalp kasıldığında kapakçıklar sol atriyuma doğru geri dönebilir. Çoğu zaman zararsızdır, ancak bazı kişilerde kapakçık yetersizliğine yol açabilir.

Atrezi

Kalp kapakçığı atrezisi, doğum öncesinde kapakçığın açıklığı olmadan gelişmesiyle ortaya çıkar. Bu durum genellikle bebeklik döneminin çok erken evrelerinde sağlık uzmanları tarafından teşhis edilir.

Kalp kapakçığı hastalığı nasıl teşhis edilir?

Kalp kapakçığı hastalığının teşhisi için uygulanan testler şunlardır:

Ekokardiyogram (kalp ultrasonu)

Göğsünüze yerleştirilen taşınabilir bir çubuktan yayılan ses dalgaları sayesinde kalbinizin hareketli görüntüsü elde edilir.

Transözofageal ekokardiyogram (TEE)

Kalbinize çok yakın konumlanan yemek borusundan aşağıya indirilen bir prob aracılığıyla yapılan ultrason yöntemidir.

Egzersiz stres ekokardiyogramı

Koşu bandında yürüdükten veya bisiklet sürdükten sonra, kapakçıklarınızın ve kalbinizin çalışma biçimini gösteren bir testtir.

Göğüs röntgeni

Göğüs bölgenizin hızlı bir röntgen taramasıdır.

Kalp kateterizasyonu (anjiyogram)

Koroner arterlerinizin, kalp odacıklarınızın ve kalp kapakçıklarınızın röntgen görüntülerini sağlar.

Elektrokardiyogram (EKG)

Cildinize yapıştırılan küçük elektrot yamaları sayesinde kalbinizin elektriksel aktivitesi kaydedilir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)

Radyo dalgaları ve mıknatısın birlikte kullanılmasıyla kalbinizin yüksek çözünürlüklü görüntüleri elde edilir.

Kalp kapakçığı hastalığının tedavisi nasıl olur?

Kalp kapakçığı hastalığının tedavisi, hastalığın türüne bağlı olarak değişir ve genellikle şu yöntemleri içerir:

İlaçlar

İlaçlar, kalp kapakçığı hastalığını tamamen tedavi etmez, ancak semptomları hafifletebilir. Kullanılabilecek ilaçlar şunlardır:

Beta blokerler, digoksin ve kalsiyum kanal blokerleri

Kalp hızını kontrol altına alır, anormal kalp ritimlerini önlemeye yardımcı olur ve kalp kapakçığı hastalığı belirtilerini azaltır.

İdrar söktürücüler ve vazodilatörler

Kan basıncını düzenler; idrar söktürücüler fazla sıvıyı vücuttan uzaklaştırırken, vazodilatörler kan damarlarını gevşeterek kalbin pompalamak zorunda olduğu gücü azaltır ve kalbin işini kolaylaştırır.

Ameliyat

Arızalı kapakçık veya kapakları onarmak ya da değiştirmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Ameliyat seçenekleri şunlardır:

Kalp kapakçığı onarımı

Arızalı kapakçığın işlevini düzeltmeye yönelik bir prosedürdür. Örnekleri arasında, anormal kapakçık dokusunun yeniden modellenmesi veya genişlemiş bir kapağı daraltmak için protez halkaların kullanılması bulunur. Çoğu durumda, kişinin kendi dokuları kullanıldığı için onarım ameliyatı tercih edilir.

Kalp kapakçığı değişimi

Kapakçık ciddi şekilde hasar görmüş veya deforme olmuşsa, yeni bir kapakçıkla değiştirilmesi gerekir. Bu kapakçıklar; hayvan kapakçıkları ve bağışlanan insan aort kapakçıkları gibi biyolojik kapakçıklar veya metal, plastik ya da diğer yapay malzemelerden yapılan mekanik kapakçıklar olabilir. Çoğu zaman bu işlem kalp ameliyatı gerektirir. Ancak bazı kapakçık hastalıkları, örneğin aort kapak darlığı veya mitral kapak yetmezliği, cerrahi olmayan yöntemlerle de tedavi edilebilir.

Balon valvüloplasti

Kapak onarımı veya değiştirme ameliyatına göre daha az invaziv bir yöntemdir. Bu işlemde, kasıktaki bir kan damarına yerleştirilen içi boş özel bir kateter, kalbe yönlendirilir. Kateterin ucunda sönük bir balon bulunur. Daralmış kapakçığın üzerine yerleştirildikten sonra balon şişirilir ve kapakçığın açılması sağlanır, ardından kateter çıkarılır. Bu yöntem, genellikle pulmoner stenoz ve bazı durumlarda aort stenozunun tedavisinde kullanılır.

Kalp kapakçığı ameliyatı riskli mi?

Kalp kapakçığı onarımı veya değiştirme ameliyatının olası riskleri şunlardır:

• Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama
• Kalp krizi, felç, kapak disfonksiyonu veya akciğer sorunlarına neden olabilen kan pıhtıları
• Enfeksiyon
• Akciğer iltihaplanması
• Pankreatit
• Solunum problemleri
• Aritmiler (anormal kalp ritimleri), bazen kalp pili gerektirir
• Onarılan veya değiştirilen valfin işleviyle ilgili sorunlar
• Ölüm.

Kalp kapakçığı ameliyatsız düzelir mi?

Kalp kapakçığı hastalığı her zaman ameliyat gerektirmez. Bazı kişilerde ilaçlar, yaşam tarzı değişiklikleri veya minimal invaziv (az müdahaleli) işlemler gibi cerrahi olmayan tedaviler yeterli olabilir.