Kalsiyum ne işe yarar? Kalsiyum yüksekliği/düşüklüğü olunca ne olur?

Mineraller vücut fonksiyonlarının düzenlenmesi, gelişme ve büyüme gibi pek çok durum için hayati önemi bulunan besin öğeleridir.  Bu bakımdan özellikle diş ve kemik sağlığı oluşumunda hayati öneme sahip olan kalsiyum, vücudun temel bileşenlerindendir. Kalsiyum ayrıca pıhtılaşma, sinir sinyali iletimi, hormon sinyali iletimi ve kas kasılması gibi durumlarda da önemli bir yer tutar. Kandaki normal kalsiyum değeri, yetişkinlerde genellikle 8.5 – 10.5 mg/dL'dir.

Kalsiyum yüksekliği veya düşüklüğü ciddi sorunlara yol açabileceğinden dolayı vücutta dengeli olması önemlidir. Kalsiyum düşüklüğü tıp dilinde hipokalsemi, kalsiyum yüksekliği ise hiperkalsemi şeklinde ifade edilir. Her iki durum da çoğu zaman çeşitli belirtilerle kendini gösterir.

Kalsiyum nedir?

Kalsiyum, vücut sağlığı açısından oldukça önemli olan bir mineral, bir besindir. Vücudunuzda diğer minerallere oranla daha fazla kalsiyum bulunur. Kalsiyum vücut tarafından kendi kendine üretilemediği için besin yoluyla alınması gerekir. Kalsiyum bakımından zengin besinler arasında; süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri, sardalya ve somon gibi deniz ürünleri ve yeşil yapraklı sebzeler gibi çeşitli gıdalar yer alır. Günlük ihtiyacınız olan kalsiyum miktarı yaşınıza ve diğer faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Kalsiyum ihtiyacının yeteri kadar karşılanmadığı durumlarda kalsiyum seviyelerini yükseltmek için sınırlı miktarda kalsiyum takviyelerine ihtiyaç duyulabilir.

Kalsiyum ne işe yarar?

Kalsiyum, yaşam boyu sağlıklı kemiklerin oluşumu ve kemik sağlığının korunması için son derece önemlidir. Kalsiyum, kemiklere güç ve yapı kazandırır. Özellikle gelişim çağındaki kalsiyum açısından zengin beslenen çocuklar, yetişkinlik hayatlarına mümkün olan en güçlü kemiklere sahip olurlar.

Kalsiyumun vücutta birçok görevi vardır. Bunlar;

• Kemik sağlığı ve kas aktivitesini arttırır.
• Sinirlerinizin beyniniz arasında sinir iletimi sağlar.
• Kasların kasılmasında kas proteinlerinin kasılma görevini gerçekleştirir.
• Kalp kasının olması gerektiği şekilde çalışmasına yardımcı olur. Bu sayede kalp sağlığının önlenmesinde etkili bir mineraldir.
• D vitamini ile alınan kalsiyum iltihapları azaltır.
• Gebelik sürecinde kalsiyum ihtiyacının karşılanması, tansiyonu kontrol altına alabilir.
• Kolesterol düzeylerini dengeler.
• Hücrelerin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur.
• Kolon kanseri riski açısından önemlidir.
• Metabolizma sağlığına destek olur.
• Kanda pıhtılaşma sağlar.

Kalsiyum eksikliği olunca ne olur?

Kalsiyum düşüklüğü (Hipokalsemi), kandaki kalsiyum seviyeleri düşük olduğunda meydana gelir.  Genellikle çeşitli belirtilerle kendini gösteren bu durum, bazı hastalıkları da geliştirebilir. Hipokalsemi belirtileri, ne kadar hafif veya şiddetli olduğuna bağlı olarak farklıdır. Eksiklik, tedavi edilebilir ve nedene bağlı olarak kısa süreli ya da kalıcı olarak ilerleyebilir.

Kalsiyum eksikliği belirtileri şöyledir;

• Kas krampları ve spazmlar 
• Küçük darbelerde kemiklerde hasar
• Hafıza problemleri
• Diş sorunları
• Kaslarda seğirme
• Anksiyete
• Osteoporoz
• Osteopeni (düşük kemik yoğunluğu)
• Tırnaklarda kırılma
• El, ayak ve yüz bölgesinde uyuşma
• Çocuklarda kemik gelişiminde yetersizlik
• Sinirlilik veya huzursuzluk
• Ciltte kuruluk ve pul pul dökülme
• Halüsinasyonlar

Kalsiyum yüksekliği olunca ne olur?

Kandaki kalsiyum seviyesinin çok yükselmesi durumu hiperkalsemi, genellikle bir veya daha fazla paratiroid bezinin aşırı hormon üretmesinden kaynaklanır. Kalsiyum yüksekliği bazı durumlara aşırı kalsiyum takviyesi ya da bazı kanser türleri nedeniyle de gelişebilir.

Kalsiyum yüksekliği şu belirtiler neden olabilir;

• Hiperkalsemi mide rahatsızlığı, kusma veya kabızlığa neden olabilir.
• Aşırı kalsiyum, böbreklerin kalsiyumu filtrelemesi için böbreklere daha fazla yük bindirir. Sonuç olarak kişide sık idrara çıkma ve susuzluk meydana gelebilir.
• Kalsiyum yüksekliği aynı zamanda kemik ağrılarına ve kas güçsüzlüğüne sebebiyet verebilir.
• Kalp ritim bozuklukları gelişebilir.
• Kişide odaklanma sorunları, uyuşukluk ve kafa karışıklığına yol açabilir.
• Depresyon ortaya çıkabilir.

Kanda kalsiyum değeri kaç olmalı?

Kandaki normal kalsiyum değeri, yetişkinlerde genellikle 8.5 – 10.5 mg/dL'dir. Ancak laboratuvarların normal kan kalsiyum seviyeleri için farklı referans aralıkları olabileceği unutulmamalıdır. Bazı laboratuvarlarda değerler farklı referans aralığında olabilir. Öte yandan 8.5 mg/dL’nin altı değerler, kalsiyum düşüklüğüne (hipokalsemi) işaret ederken, 10.5 mg/dL’nin üstü ise kalsiyum yüksekliğini (hiperkalsemi) belirtebilir. Kalsiyum değerlerini doktorunuzun değerlendirmesi daha güvenlidir.

Vegan beslenenler kalsiyumu nasıl besinlerden elde edebilir?

Hayvansal gıdaların tüketimini reddeden vegan beslenme düzeni, bitkisel kaynaklı gıdaları içeren bir beslenme düzenidir. Veganlar kalsiyum ihtiyacını bitkisel yöntemlerle karşılayabilirler. Gerektiğinde hekim önerisi ile takviye de alınabilir.

Veganlar için iyi kalsiyum kaynakları şunlardır;

• Yeşil yapraklı sebzeler; brokoli, roka lahana, pazı ve bamya gibi sebzeler
• Güçlendirilmiş şekersiz soya, soya sütü, tofu ve yulaf içecekleri
• Bamya, tatlı patates, bal kabağı
• Susam ve tahin
• Bakliyatlar; nohut, kuru fasulye
• Kuruyemişler; badem, chia tohumu
• Hardal bitkisi
• Meyve suları
• Portakal, incir gibi meyveler
• Kuru üzüm, kuru erik, incir ve kuru kayısı gibi kurutulmuş meyveler
• Ay çekirdeği

Kalsiyumun yan etkileri neler?

Kalsiyum takviyesi alıyor ve kalsiyumla zenginleştirilmiş gıdalar tüketiyorsanız, kanınızdaki kalsiyum oranı artabilir. Yüksek dozda kalsiyum almak, hiperkalsemi adı verilen kalsiyum yüksekliğine yol açabilir.

Kalsiyumun aşırı alınması sonucu kişilerde şu yan etkiler görülebilir;

• Böbrek taşları
• Mide bulantısı
• Şişkinlik, kabızlık ve gaz gibi sindirim sorunları
• Yorgunluk, kas zayıflığı
• Kalp ritim sorunları
• Demir ve çinko emiliminde problemler

Kalsiyum yüksekliği kalsiyum yetersizliğine oranla daha ender karşılaşılan bir durumdur. Takviyelerin aşırı ya da bilinçsiz kullanımı ve altta yatan bazı hastalıklara bağlı olarak kalsiyum vücutta fazla çıkabilir. Vücutta kalsiyumun yüksek olması durumunda doktorunuzun önerisi ile takviye kullanımını bırakmak ve gerekli kontrollerden geçilmesi önemlidir.