Mürver, Adoxaceae familyasından çiçekli bir bitki olan Sambucus ağacının çeşitlerini ifade eder. Mürverin en yaygın türü, Avrupa mürveri veya kara mürver olarak da bilinen ve Avrupa'ya özgü olan Sambucus nigra çeşididir. Mürver meyvesi antioksidan açısından zengindir ve iltihap giderici özelliğe sahiptir. Grip belirtileri de dâhil olmak üzere ağrı ve hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için bağışıklık sistemini destekleyebilir ve güçlendirebilirler.
Kara mürver, bağışıklık sistemini desteklemenin harika bir yoludur. Kara mürver meyveleri C, E ve A vitaminleri açısından doğal bir kaynaktır; kızılcık, yaban mersini ve narlardan daha fazla serbest radikallerle savaşan antioksidanlar içerir. Kara mürver meyveleri, güçlü bağışıklık desteği sayesinde inanılmaz sağlık yararlarına sahiptir ve binlerce yıldır geleneksel tıpta doğal sağlık ilacı olarak kullanılmıştır. Kara mürver meyvelerinin kullanımları arasında kalp hastalığı, diş eti hastalığı, yüksek kolesterol, obezite ve soğuk algınlığı yer almaktadır.
Kara mürver nedir, neye iyi gelir?
Bilimsel adı Sambucus nigra olan kara mürver, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'da doğal olarak yetişen çalı formunda bir bitkinin parlak, yuvarlak, koyu mor renkli meyvelerdir. Mürver, grip, soğuk algınlığı veya diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarının semptomlarını hafifletmek için kullanılmaktadır.
Kara mürverin besin değeri
Kara mürverin 100 gr başına besin değeri dağılımı şöyledir:
- Enerji: 73 Kcal
- Karbonhidratlar: 18.40 gr
- Protein: 0,66 gr
- Toplam Yağ: 0,50 gr
- Kolesterol: 0 mg
- Diyet lifi: 7 gr
- Folatlar: 6 µg
- Niacin: 0,500 mg
- Pantotenik asit: 0,140 mg
- Piridoksin: 0,230 mg
- Riboflavin: 0,060 mg
- A vitamini: 600 IU
- C vitamini: 36 mg
- Sodyum: 6 mg
- Potasyum: 280 mg
- Kalsiyum: 38 mg
- Demir: 1,6 mg
- Magnezyum: 5 mg
- Fosfor: 39 mg
- Çinko: 0,11 mg
- Bitkisel besinler
- İzorhamnetin: 5,4 mg
- Kuersetin: 26,8 mg
Kara mürverin faydaları nelerdir?
Kara mürver genellikle çeşitli sağlık sorunlarının tedavisine yardımcı olmak için meyve suyu, şurup, sakız, pastil, hap, toz ve çay formunda bulunur.
Kara mürverin sağlığınıza fayda sağlayabileceği birçok yoldan bazıları şunlardır:
Grip tedavisi
Kara mürver, bağışıklık sisteminin kimyasal tepkilerini uyararak grip semptomlarında rahatlama sağlayarak hastalığın sürecini kısaltabilir.
Soğuk algınlığıyla mücadele
Kara mürver aynı zamanda soğuk algınlığı semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar, kara mürver özütü almanın soğuk algınlığının süresini ve şiddetini azalttığını öne sürmektedir.
Kolesterolü düşürebilir
Kara mürver meyveleri sterol içerir. Bu maddeler bitkilerde bulunur ve vücudun kolesterolü emmesini engellemeye yardımcı olur.
Kanser riskini azaltabilir
Antioksidanlar vücudun hücrelerini serbest radikallerin verdiği hasardan korur. Serbest radikaller, vücutta hücrelere zarar verebilen ve sonunda kansere yol açabilen dengesiz parçacıklardır. Kara mürver meyveleri, çok fazla antioksidan içerir ve bunları tüketmek kanser riskini düşürebilir.
Kalp hastalığı riskini düşürür
Kara mürver meyvelerinin içeriğinde flavonoidler adı verilen bir tür antioksidan bulunur. Bu meyvelerin düzenli olarak tüketimi kalp hastalığına yakalanma riskini azaltabilir.
Diyabet yönetimi
Kara mürver meyvelerinde bulunan bir diğer antioksidan olan polifenoller, kandaki glikoz seviyesini kontrol etmeye yardımcı olabilir. Bu bileşiklerin ayrıca tip 2 diyabet geliştirme riskini düşürmeye yardımcı olabileceği bazı araştırmalarda gösterilmiştir.
Bağırsak sağlığını destekler
Kara mürverin lif içeriği sağlıklı bir bağırsak, kolay sindirim ve güçlü bir bağışıklık sistemini destekler. Mürver, bağırsaktaki probiyotikleri, yani "iyi" bakterileri besleyen bir lif türü olan prebiyotikler sağlayarak bağırsak sağlığını iyileştirir.
Cildi sağlıklı tutar
Oksidatif stres vücut hücrelerinin olumsuz olarak etkilenmesine yol açarak ciltte hasara neden olabilir. Kara mürverdeki antioksidanlar, vücuttaki oksidatif hasarı azaltarak; ince çizgiler ve kırışıklıklar, elastikiyet kaybı ve daha düzensiz cilt tonu gibi yaşlanma etkilerini tersine çevirmeye ve durdurmaya yardımcı olur. Böylece sağlıklı ve genç görünümlü bir cilde destek olur.
Kara mürver ne işe yarar?
Kara mürver meyveleri koyu mor renklerini içerdikleri antioksidanlardan alırlar: antosiyaninler ve flavonoidler. Bunlar, üzümlerde bulunan çok önemli antioksidan olan polifenol türleridir. Kara mürver meyvelerini bu kadar özel kılan şey, çok fazla polifenol içermeleridir. Bu yüzden Kara mürver, yaygın olarak soğuk algınlığı, grip, yüksek kolesterol ve diğer birçok rahatsızlık için kullanılır.
Kara mürver nasıl tüketilir?
Kara mürver; çay, şurup, ekstrat, meyve suyu, tablet formlarında tüketilir ayrıca yemeklere de katılabilir. Kara mürver meyvesi doğrudan çiğ olarak tüketilmez.
Kara mürver zayıflatır mı?
Antosiyaninler, birçok meyve ve sebzedeki kırmızı, mor ve mavi renklerden sorumlu suda çözünen pigmentlerdir. Flavonoid ailesine aittirler ve özellikle yaban mersini, böğürtlen, kiraz, kırmızı lahana ve kara mürver gibi yiyeceklerde bol miktarda bulunurlar.
Antosiyaninlerin metabolik süreçleri geliştirdiği birçok çalışmada gösterilmiştir. Vücudun yağ yakma hızını artırabilir ve glikoz metabolizmasının verimliliğini iyileştirerek kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olabilir.
Antosiyaninler, iltihabı azaltmaya ve sağlıklı bir kiloyu desteklemeye yardımcı olabilecek güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahiptir.
Antosiyaninlerin iştah kontrolüyle ilgili hormonları etkileyebileceği, açlığı ve kalori alımını azaltabileceği bazı çalışmalarda öne sürülmektedir.
Ayrıca antosiyaninlerin yağ oksidasyonunu artırabileceği, yani vücudun birincil enerji kaynağı olan yağı daha etkili bir şekilde kullanabileceği yine yapılan araştırmalarda gösterilmiştir. Ancak, kara mürverin kilo kaybıyla doğrudan ilişkilendirilmesi için yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
Kara mürver çayı nasıl yapılır?
Kara mürverin kuru yaprakları veya çiçekleri kaynar suya atılarak yaklaşık 10 dakika demlenir. Ardından süzülerek sıcak veya soğuk olarak tüketilebilir.
Kara mürverin zararları nelerdir?
Kara mürverin pek çok sağlık faydasının yanında bazı yan etkilere de yol açabilir. Pişmiş ya da işlenmiş halde tüketilmesi önerilir. Ancak, kurdeşen, nefes almada zorluk, yüzünüzde, dudaklarınızda, dilinizde veya boğazınızda şişme gibi alerjik reaksiyon belirtileri gösteriyorsanız acil tıbbi yardım alın. Tüm yan etkileri bilinmemekle birlikte, mürverin kısa bir süre için talimatlara uygun şekilde alındığında muhtemelen güvenli olduğu düşünülmektedir.
Mürver, çiğ yapraklar, saplar veya meyve tüketildiğinde muhtemelen güvenli değildir. Çiğ mürverleri yemeden önce mutlaka pişirin. Çiğ mürver tüketmek, mide bulantısı, kusma ve ishal ile sonuçlanan siyanür zehirlenmesi riskine yol açabilir. Kara mürver ciddi yan etkilere neden olabilir.
Aşağıdaki durumlarda mürver kullanmayı bırakın ve hemen doktorunuzu arayın:
- Şiddetli veya devam eden kusma veya ishal.
- Uyuşukluk, şiddetli halsizlik, baş dönmesi veya kafa karışıklığı.
Mürverin yaygın yan etkileri şunları da içerebilir:
- Mide bulantısı, kusma.
- Mide krampları.
- İshal veya burun akması.
Kimler kara mürver tüketemez?
Kara mürver bitkisinin olgunlaşmamış veya pişmemiş meyveleri veya çiçekleri mide bulantısı, kusma ve ishale neden olabilir. Aşırı miktarlarda kullanımı daha ciddi zehirlenmelere neden olabilir. Bu yüzden aşağıdaki hususların göz önünde bulundurulması gereklidir:
- Hamile veya emziren kadınların kullanması kesinlikle tavsiye edilmez.
- Kara mürver ağacının dalları, yaprakları, kökleri ve tohumları da dâhil olmak üzere diğer kısımları zehirlidir. Glikozit adı verilen bir siyanojen türüne sahiptirler.
- Lupus veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıkları olan kişiler mürverden kaçınmalıdır çünkü bağışıklık sistemini uyarabilir.
- Kara mürver, diyabet ve otoimmün hastalıklar için kullanılan ilaçlarla etkileşime girebilir.
- Diyabet ilaçlarıyla birlikte alındığında hipoglisemi riskini artırabilir.
- Bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve otoimmün bozukluklar için kullanılan bağışıklık baskılayıcı ilaçlarla etkileşime girebilir.
- İdrar söktürücü özelliğinden dolayı, idrara çıkmanızı artıran ilaçlar kullanıyorsanız dikkatli kullanın.
Özetle; kara mürver tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışın.
