Rota virüsler, dünya çapında bebeklerde ve küçük çocuklarda şiddetli ishal hastalığının tek ve en önemli nedenidir. Rota virüsü enfeksiyonu genellikle virüse maruz kaldıktan sonraki iki gün içinde başlar. İlk belirtiler ateş ve kusmadır, ardından üç ila yedi gün sulu ishal gelir. Enfeksiyon karın ağrısına da neden olabilir.
Sağlıklı yetişkinlerde, rota virüsü enfeksiyonu yalnızca hafif belirti ve semptomlara neden olabilir veya hiç belirti ve semptom göstermeyebilir. Rota virüsü enfeksiyonunu tedavi etmek için özel bir ilaç yoktur, ancak doktorunuz semptomları tedavi etmek için ilaç önerebilir. Rota virüsü aşısı rota virüsü hastalığına karşı korumanın en iyi yoludur.
Rota virüsü nedir?
Rota virüsü, Reoviridae virüs ailesinden çift sarmallı bir RNA virüsüdür. Rota virüsü ishale neden olan çok bulaşıcı bir virüstür. 2 yaş altındaki çocuklarda akut ishalin en yaygın sebeplerindendir. Çocuklar rotavirüse kış ve ilkbahar aylarında yakalanma eğilimindedir ve hastalaık yaklaşık iki ila üç gün sürer. Hastalık, mikroskop altında tekerlek benzeri görünümü nedeniyle rota virüsü adı verilen bir virüs türünden kaynaklanır. Latince tekerlek "rota"dır.
Bu virüsler dünyanın her yerinde bulunur ve kişiden kişiye kolayca yayılır. Virüs, bağırsak zarınızdaki enterosit adı verilen hücreleri istila eder ve yok eder; bu hücreler yiyeceklerden besinleri emmenize yardımcı olur. Bu, rota virüsün ayırt edici özelliği olan ishalin tetiklenmesine neden olur.
Rota virüsü belirtileri nelerdir?
Rota virüsü belirtileri genellikle kişi virüse maruz kaldıktan yaklaşık 2 gün sonra başlar. Kusma ve sulu ishal 3 ila 8 gün sürebilir.
En sık görülen semptomlar
- Şiddetli sulu ishal
- Kusma
- Ateş
- Mide ağrısı
- Susuz kalma
Ek semptomlar arasında iştahsızlık ve dehidratasyon (vücut sıvılarının kaybı) yer alabilir. Bu özellikle bebekler ve küçük çocuklar için tehlikeli olabilir. Dehidratasyon semptomları şunları içerir:
- Azalmış idrara çıkma
- Ağız ve boğaz kuruluğu
- Ayağa kalktığınızda baş dönmesi hissi
- Çok az veya hiç gözyaşı dökmeden ağlamak
- Olağandışı uyuşukluk veya huzursuzluk
Rota virüsü nereden bulaşır?
Rota virüsü genellikle ailelerde, hastanelerde ve çocuk bakım merkezlerinden yayılır. Bebekler ve küçük çocuklar rotavirüsü aile üyelerine ve yakın temasta bulundukları diğer kişilere bulaştırabilirler. Çocukların rotavirüse yakalanma olasılığı en yüksek olan dönem kış ve ilkbahardır
Rota virüsü ile enfekte olan kişiler virüsü dışkılarında yayarlar (geçirirler). Virüs bu şekilde çevredeki nesnelere temas eder ve diğer insanları enfekte edebilir.
Virüs çeşitli şekillerde bulaşabilir:
Doğrudan kişiden kişiye bulaşma
Rota virüsün yayılmasının en yaygın yolu, enfekte bir kişiyle doğrudan temas yoluyla gerçekleşir. Bu, enfekte bir kişinin tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yeterince yıkamaması ve ardından başkalarının temas edebileceği nesnelere veya yüzeylere dokunması durumunda gerçekleşebilir.
Kirlenmiş nesneler ve yüzeyler
Rota virüsü yüzeylerde uzun süre yaşayabilir. Bir kişi kirlenmiş bir yüzeye dokunur ve sonra ağzına dokunursa veya yiyecek veya nesneler virüsle kirlenmişse, bu enfeksiyona neden olabilir.
Kirlenmiş gıda ve su
Rota virüsü ayrıca kirlenmiş gıda veya su tüketimi yoluyla da bulaşabilir. Gıda, enfekte bir kişi tarafından elle tutulursa veya kirlenmiş yüzeylerle temas ederse enfekte olabilir.
Hava yoluyla bulaşma
"Rota virüsü nereden bulaşır?" sorusunun bir diğer cevabı da havadır. Bazı durumlarda, rotavirüs parçacıkları aerosolleşebilir ve havaya karışabilir, özellikle sağlık hizmetleri ortamlarında. Ancak, bulaşmanın ana yolu hala doğrudan temas veya kontamine materyalin yutulmasıdır.
Rota virüsü ne kadar sürer?
Rota virüsü belirtileri genellikle bir kişinin virüse maruz kalmasından yaklaşık 2 gün sonra başlar. Kusma ve sulu ishal 3 ila 8 gün sürebilir.
Çocuklarda rota virüsü nasıl geçer?
Rota virüsü enfeksiyonlarını tedavi etmek için spesifik antiviral ilaçlar yoktur ve çoğu durumda enfeksiyon destekleyici bakımla kendiliğinden iyileşir. Tedavinin ana odağı semptomları yönetmek ve özellikle küçük çocuklarda dehidratasyonu önlemektir. Rota virüsü tedavisinde uygulanan yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Sıvı takviyesi
Tedavinin en kritik yönü hidrasyonun sürdürülmesidir. Bir kişi, özellikle bir çocuk, ishal ve kusma yaşıyorsa, dehidratasyonu önlemek için sıvı takviyesi önemlidir. Oral rehidratasyon solüsyonları genellikle kaybedilen sıvıları ve elektrolitleri yerine koymak için önerilir.
Elektrolit yönetimi
Potasyum ve sodyum gibi elektrolitler de sıvı kaybıyla birlikte kaybolabilir. Bu elektrolitlerin korunması vücudun dengeyi koruması için önemlidir.
Beslenme
Mümkünse normal bir diyet sürdürülmelidir. Bir çocuk emziriliyorsa, emzirmeye devam edilmelidir. Formülle beslenen bebekler için, doktor formülle beslenmeye devam etmeyi önerebilir. Katı gıdalar toleransa göre kademeli olarak yeniden verilmelidir.
İzolasyon ve hijyen
Rota virüsü oldukça bulaşıcı olduğundan, virüsün yayılmasını önlemek için iyi hijyen uygulamaları önemlidir. Tuvaleti kullandıktan veya bez değiştirdikten sonra, ellerinize dikkat etmek özellikle önemlidir.
Aşılama
"Rota virüsü nasıl bulaşır?" sorusuna en yaygın yanıt aşılamadır. Rota virüsü aşıları, rota virüsü gastroenteritinin şiddetli vakalarını önlemede etkilidir ve birçok ülkede rutin çocukluk aşılama programlarının bir parçası olarak uygulanır. Ancak aşılanmış çocuklar bile, rotavirüse birden fazla kez yakalanabilir ve hastalanabilir. Bunun nedeni, rota virüsle doğal enfeksiyonun veya aşılamanın gelecekteki enfeksiyonlara karşı tam koruma sağlamamasıdır. Ancak aşılanmış çocukların rota virüsten hastalanma olasılığı daha düşüktür.
Şiddetli vakalarda veya komplikasyonlu vakalarda tıbbi müdahale gerekebilir. Şiddetli dehidratasyon vakalarında, intravenöz sıvı uygulaması için hastaneye yatış gerekebilir. Rotavirüs enfeksiyonları için antibiyotikler rutin olarak reçete edilmez çünkü rotavirüs gibi viral enfeksiyonlara karşı etkili değildirler.
Rota virüsü enfeksiyonunu tedavi etmek için özel bir ilaç yoktur, ancak doktorlar semptomları tedavi etmek için ilaç önerebilir. Antibiyotikler yardımcı olmaz çünkü virüslerle değil bakterilerle savaşırlar. Rotavirüs aşısı çocukları rotavirüs hastalığından korumanın en iyi yoludur. El yıkama ve temizlik gibi iyi hijyen önemlidir ancak hastalığın yayılmasını önlemek için yeterli değildir.
Rota virüsünün geçtiğini nasıl anlarız?
Bir rotavirüs enfeksiyonu tipik olarak yaklaşık 3 – 8 gün boyunca semptomlara neden olur. Bununla birlikte, bağışıklık sistemi zayıflamış bir kişi, enfeksiyondan sonra 30 güne kadar virüsü yayabilir. Virüsün kuluçka süresi maruziyetten yaklaşık 2 gündür.
Rota virüsü kendi kendine geçer mi?
Yetişkinlerde rota virüsü semptomları genellikle çocuklara göre daha hafif olabilir. Yetişkinlerde rotavirüs enfeksiyonları genellikle kendiliğinden iyileşir ve özel bir tedaviye ihtiyaç duymazlar. Ancak özellikle ishal ve kusma varsa yeterli sıvı alımına dikkat etmek önemlidir.
