Akciğer kanseri, akciğer dokularında, genellikle hava yollarını kaplayan hücrelerde oluşan kanserdir. Akciğer kanseri, dünya genelinde en yaygın ve ölümcül kanser türlerinden biridir. Bu ciddi sağlık sorunu hakkında doğru bilgiye sahip olmak, erken teşhis ve etkili tedavi yöntemlerine ulaşmada kritik öneme sahiptir.
Akciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
Akciğer kanseri tanısı genellikle akciğerlere bakmak için bir görüntüleme testiyle başlar. Akciğer kanserinde bazen görülebilen diğer değişiklikler arasında tekrarlayan zatürre atakları ile karıştırılabilir. Bu nedenle bir doktor tarafından gerekli tetkiklerin yapılması önemlidir.
Akciğer kanserinin belirtileri şunları içerebilir:
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
- Geçmeyen veya zamanla kötüleşen öksürük
- Kan tükürmek
- Nefes almada zorluk
- Hırıltılı solunum
- Ses kısıklığı
- İştahsızlık
- Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
- Aşırı yorgunluk hissi
- Yutma güçlüğü
- Yüzde ya da boyun damarlarında şişlik
Akciğer kanseri evreleri nelerdir?
1.evre
Akciğer kanseri soluk borusunda (trakea), ana hava yolunda (bronş) veya akciğer dokusunda başlar. Akciğerde başlayan kansere birincil akciğer kanseri denir. Birincil akciğer kanserinin farklı türleri vardır. En yaygın tür küçük hücreli olmayan akciğer kanseridir.
2.evre
Akciğerin içindeki lenf düğümlerine yayılmıştır veya akciğerin aynı lobunda birden fazla tümör vardır.
3.evre
Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri bazen lokal olarak ilerlemiş kanser olarak adlandırılır. Yakındaki lenf düğümlerine veya yapılara yayılmıştır veya aynı akciğerin farklı bir lobunda birden fazla tümör vardır.
4.evre
Kanserin akciğerlerden yayıldığı anlamına gelir.
Akciğer kanserinin nedenleri nelerdir?
Akciğer kanseri risk faktörleri arasında sigara içmek, pasif içicilik, yaş, genetik faktörler, ailede kanser öyküsü, radon, arsenik, kadmiyum, asbest, civa, petrokimya ürünleri, iyonize radyasyon, geçirilmiş tüberküloz ve zatürre bulunur. Uzun süreli sigara kullanımı, akciğer kanseri gelişme riskini önemli ölçüde artırır. Örneğin, uzun süre sigara içen kişilerin yaklaşık beşte birinde akciğer kanseri gelişir. Akciğer kanserlerinin yüzde 90'ından fazlası sigaraya bağlıdır ve risk, günde içilen sigara sayısı, sigara içme süresi ve başlama yaşı gibi faktörlere bağlı olarak artar. Pasif içicilik de önemli bir risk faktörüdür. Çevrenizdeki kişilerin sigara içmesi sizde, sizin sigara içmeniz de çevrenizdeki kişilerde akciğer kanseri riskini artırabilir. Özellikle kadınlarda, pasif içicilikten kaynaklanan akciğer kanseri vakalarının yüzde 65'i görülmektedir. Ailede akciğer kanseri öyküsü olan bireylerde de kansere yakalanma riski artabilir; bu risk, ailede kanser öyküsü olmayanlara göre 2,5 ile 4 kat daha fazladır.
Akciğer kanseri tanısı için hangi yöntemler kullanılır?
Akciğer kanseri tanısında, hastanın durumunu değerlendirmek için çeşitli tanı araçlarından yararlanılır. Bu süreç genellikle ayrıntılı bir fiziksel muayene ile başlar. Solunum fonksiyon testleri, hastanın solunum kapasitesini ölçerek akciğerlerin işlevselliğini değerlendirir. Kardiyak değerlendirme, kalbin durumunu kontrol eder ve kanserin olası etkilerini belirlemeye yardımcı olur. Görüntüleme teknikleri ise tanı ve evreleme sürecinin merkezindedir. Normal akciğer grafisi, akciğerlerin genel durumunu gözlemlemek için kullanılırken, daha detaylı incelemeler için bilgisayarlı tomografi (BT) tercih edilir. PET-CT, vücuttaki aktif kanser hücrelerini saptayarak kanserin yayılımını gösterir ve hastalığın evresini belirlemede önemli bir rol oynar. Kraniyal MR ise beyinde metastaz olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Bu yöntemler, akciğer kanserinin tanısının konulması ve hastalığın evresinin belirlenmesinde kritik öneme sahiptir.
Akciğer kanseri tedavisi
Akciğer kanserinin farklı türleri vardır. Hangi türe sahip olduğunuzu bilmek önemlidir çünkü tedavi seçeneklerinizi de etkiler. Tedaviler kanserli hücreleri yok edebilir, onları yok etmeye veya çoğalmalarını engellemeye yardımcı olabilir veya bağışıklık sisteminize onlarla savaşmayı öğretebilir.
Akciğer kanserinde başlıca tedavi önerileri şu şekilde olabilir;
Ameliyat
Akciğer kanseri cerrahisinin 3 ana türü vardır: lobektomi, pnömonektomi ve kama rezeksiyonu veya segmentektomi. Ameliyat kanserli bölgenin ameliyat ile çıkarılmasını kapsar. Bazen kanserin geri gelmemesi için en iyi yöntem akciğerin tamamının veya bir kısmının alınması olabilir. Akciğerinizin bir kısmı veya tamamı alındığında nefes alıp alamayacağınız konusunda endişe duyabilirsiniz, ancak 1 akciğerle normal nefes almanız mümkündür.
Kemoterapi
Kanserli hücrelerin yayılmasını önlemek için verilen ilaçların bileşimidir. Ameliyattan sonra kanserin tekrarlamasını önlemek için de verilir. Yan etkileri arasında; Mide bulantısı, kusma, ishal, saç dökülmesi, tükenmişlik, ağız yaraları, güçsüzlük, his kaybı görülebilir. Kemoterapi tedavisinden sonra kanser tekrar büyümeye başlarsa, başka bir tedavi yöntemi önerilebilir.
Radyoterapi
Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için radyasyon darbeleri kullanır. Küçük hücreli akciğer kanserinin beyninize yayılma riski olduğundan önleyici bir tedbir olarak da kullanılabilir.
İmmünoterapi
İmmünoterapi vücudunuzun kanserle savaşabilmesi için kanser hücrelerini bağışıklık sisteminize gösterir. Yan etkileri arasında; mide bulantısı ve kusma, tükenmişlik, kaşıntılı döküntüler, eklem ağrısı gibi belirtiler görülebilir. Tek başına veya kemoterapiyle birlikte kullanılabilir.
Akciğer kanseri için hangi doktora gidilir?
Akciğer kanseri teşhisi ve tedavisi için Göğüs Hastalıkları veya göğüs cerrahisi bölümlerine başvurabilirsiniz. Bu uzmanlar, belirtileri değerlendirecek, gerekli tetkikleri yapacak ve en uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.
Akciğer kanserine yakalanmamak için ne yapmak gerekir?
Sigaraya başlama
Sigara içmeye başlamamak, en önemli risk faktöründen uzak durmaktır. Kanserden uzak durmak için sağlıklı alışkanlıklar edinmeli, düzenli uyumaya özen göstermeli (7 saat/gün), spor ya da tempolu yürüyüş yapmalı (30-45 dakika/gün), karbonhidratlı gıdalardan uzak durulmalıdır.
Sigarayı bırak
Sigarayı bırakmak kansere yakalanma riskini azaltabilir. Bırakmanın ardından 10 yıl sonra akciğer kanserine yakalanma riski %50, 15 yıl sonra %70 azalır.
Uzman bir doktora başvur
Erken evrede tanı konulursa tamamen kurtulma ihtimalin yüksektir. Bu amaçla riskli grupta olan kişiler (45 yaş üstünde, 20 yıldan fazla sigara içen), şikayetleri olmasa dahi bir göğüs hastalıkları veya göğüs cerrahisi uzmanına kontrol amaçlı başvurabilir.
