Böcek ısırıkları nasıl olur? Böcek ısırıkları için ne yapılır?

Çoğu böcek ısırığı hafiftir ve evde tedavi edilebilir. Bir veya iki gün içinde geçen kaşıntı, şişme ve batmaya neden olabilirler. Bazı ısırıklar veya sokmalar hastalığa neden olan bakteri, virüs veya parazitleri bulaştırabilir. Isırılan bölgeyi sabun ve su ile temizleyebilir ardından ağrı kesici bir krem sürebilirsiniz.

Böcek ısırığı nasıl olur?

Bir böceğin ısırması genellikle beslenebilmek için ağzını kullanarak bir kişinin cildini delmesidir.  Böcek ısırıkları genellikle ciddi değildir. Birkaç gün içerisinde iyileşir. Ancak enfekte olunması durumunda müdahale edilmesi gerekir. Bazı böcek ısırıkları virüs taşıdığı için hastalıklara neden olabilir. Böcek ısırığı meydana geldiğinde ısırılan veya sokulan bölgede ağrı, ciltte küçük ve şişik bir yumru oluşur.

Böcek ısırıkları için ne yapılır?

Enfeksiyon riskini azaltmak için ısırılan ya da sokulan bölgeyi sabun ve suyla yıkayın. Çoğu ısırık ya da sokma birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Bu süreçte rahatlamak için şu önlemleri alabilirsiniz:

• Şişliği azaltmak için bölgeye en az 20 dakika süreyle, ince bir beze sarılmış buz torbası ya da soğuk suyla ıslatılmış temiz bir bez koyun.
• Mümkünse, ısırılan/sokulan bölgeyi yukarıda tutun.
• Ağrınız varsa, parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.
• Kaşıntıyı hafifletmek için ağızdan alınan antihistaminikler kullanın (ancak ciltte tırtıl kılları varsa antihistaminik krem sürmeyin).
• Şişlik ve kaşıntıyı azaltmak için hidrokortizon kremi sürebilirsiniz.
• Belirtiler kötüleşirse veya birkaç gün içinde geçmezse bir sağlık uzmanına danışın.

Çocuklarda böcek ısırıkları için ne yapılmalı?

Çoğu böcek ısırığı veya sokması evde kolayca tedavi edilebilir. Eğer çocuğunuzu bir arı soktuysa, iğneyi dikkatlice kazıyarak çıkarın. İğneyi parmakla sıkıştırıp çekmeyin; bu daha fazla zehrin yayılmasına neden olabilir. Genel bakım önerileri:

• Isırılan/sokulan bölgeyi sabun ve suyla yıkayın.
• Kaşıntıyı hafifletmek için kokusuz, sade bir nemlendirici krem kullanın.
• Ağrı ve şişlik için soğuk ve ıslak bir havlu ya da serinletici bir jel uygulayın.
• Isırılan kol veya bacaksa, şişliği azaltmak için yukarıda tutarak dinlendirin.
• Çocuğunuz kaşımaya devam ediyorsa, eczaneden alabileceğiniz ağız yoluyla alınan bir antihistaminik verebilirsiniz.
• İlk saatlerde düzenli olarak uygulanan steroid kremler kaşıntı ve kızarıklığı hafifletebilir.

Aşağıdaki durumlarda doktora başvurun:

• Çocuğunuzun ağrısı fazlaysa ve birkaç saat içinde geçmiyorsa
• Şişlik veya kaşıntı 1–2 gün içinde daha da kötüleşirse
• Durumla ilgili endişeniz varsa
• Eğer çocuğunuz daha önce ciddi bir alerjik reaksiyon geçirdiyse, doktor önlem olarak prednisolon (bir steroid ilaç) veya adrenalin otoenjektörü (örneğin EpiPen) verebilir.

Böcek ısırmasından kaynaklanan şişlik ve kızarıklığa için ne iyi gelir?

Böcek ısırmasından kaynaklanan bölgeye ince bir beze sarılmış buz torbası ile kompres uygulayabilirsiniz.  Böylece şişlik azalır, kızarıklık ve kaşıntı hafiflemiş olur. Kızarıklık için ise ağız yoluyla alınan antihistaminik ilaçlar alınabilir. Bu ilaçlar eczaneden reçetesiz bir şekilde temin edilebilir.  Enfeksiyon riskini azaltmak için antiseptik içeren kremler kullanılabilir. Ayrıca aloe vera jeli ya da kremi şişlik ve kızarıklığa iyi gelir. Karbonat ve su karışımı da macun kıvamına getirilere şiş ve kızarmış olan bölgeye sürülebilir. Böylece belirtiler hafiflemiş olur.

Böcek ısırma alerjisine ne iyi gelir?

Böcek ısırma alerjisine karşı öncelikle acil müdahale edilir daha sonra ise koruyucu önlem olarak zehir immünoterapisi uygulanabilir.

Acil müdahale (ciddi reaksiyonlarda)

Ciddi alerjik belirtiler (nefes darlığı, şişme, bayılma vb.) ortaya çıktığında hemen acil tedavi gerekir. Bu tedavide genellikle şunlar kullanılır:

• Epinefrin (adrenalin) iğnesi
• Antihistaminik ilaçlar
• Gerekirse kortizon, serum, oksijen
• Hastanın durumu düzeldikten sonra, bazen gece boyunca hastanede gözlem altında tutulabilir.

Epinefrin iğnesi, bu tür durumlarda kişiye reçete edilir. Daha önce alerji yaşamış kişiler bu iğneyi her zaman yanında taşımalıdır. Son önerilere göre, tek doz yeterli olmayabileceğinden iki adet epinefrin taşımak en doğrusudur. Kullanıldıktan sonra mutlaka acil yardım çağrılmalıdır.

Koruyucu tedavi (zehir immünoterapisi)

Bu tedavi, alerjiyi uzun vadede kontrol altına almak içindir. Alerji uzmanı tarafından uygulanan bu yöntem, böcek zehrine karşı kişiyi yavaş yavaş alıştırarak bağışıklık kazandırır.

Tedavi birkaç hafta veya ay sürebilir ama etkili sonuç verir. Bu sayede kişi, böcek sokmalarına karşı artık şiddetli tepki vermez ve normal yaşamına güvenle dönebilir.

Böcek ısırmalarında ne zaman doktora başvurmalıyız?

Aşağıdaki belirtilerden biri sizde ya da bir başkasında görülürse, bu ciddi bir alerjik reaksiyon (anafilaksi) olabilir ve acilen hastaneye gitmeniz gerekir:

• Dudaklarda, ağızda, boğazda ya da dilde aniden şişme
• Hızlı nefes alma ya da nefes almakta zorluk (hırıltılı, boğulur gibi veya nefes alamıyormuş gibi hissetmek)
• Boğazda sıkışma hissi ya da yutkunma güçlüğü
• Cilt, dudak veya dilin mavi, gri ya da soluk bir renk alması (koyu tenli kişilerde bu değişiklikler avuç içi veya ayak tabanında daha belirgin olabilir)
• Ani kafa karışıklığı, aşırı uyku hali ya da baş dönmesi
• Bayılma ve kişinin uyanamaması
• Çocuklarda gevşeklik, tepkisizlik veya başını kaldıramama, göz teması kuramama
• Kaşıntılı, kabarık ya da şişmiş bir döküntü (ürtiker)

Yaz aylarında böcek ısırıklarından nasıl korunabiliriz?

Böcek ısırıkları genellikle yazın ince ve açık kıyafetler giydiğimizde meydana gelir. Pikniğe, doğada gezinmeye ya da tatile gittiğimizde böcek ısırıkları can sıkıcı bir hale gelebilir. Yaz aylarında böceklerden korunabilmek için alınabilecek bazı önlemler vardır:

Sivrisineklerden korunmak için

• Durgun su biriken yerlerden (havuz, kuş banyosu, kova vb.) uzak durun ve bu suları temizleyin.
• Sivrisineklerin en aktif olduğu sabah erken saatlerde ve akşamüstü içeride kalmaya çalışın.
• Çocuklar dışarı çıkarken böcek kovucu sürün.

Kenelere karşı önlem

• Ormanlık, çimenli yerlerde patikanın ortasında yürüyün.
• Çocukları her birkaç saatte bir ve eve girer girmez kene için kontrol edin.
• Kontrol edilmesi gereken yerler; kulak arkası, saç dipleri, ense, koltuk altı, kasık ve diz arkası.
• Çocuklar eve gelir gelmez duş almalı.
• Evcil hayvanları da kontrol edin, gerekirse kene ilacı kullanın.

Açık hava aktivitelerinde

• Kamp yaparken veya yürüyüşte böcek kovucu kullanın.
• Kullanım talimatlarını okuyun, çocuklar için uygun olup olmadığını kontrol edin.
• Gereğinden fazla sürmeyin ve yüzmeden sonra tekrar uygulayın.

Kıyafetle korunma

• Ormanlık alandaysanız vücudu örten kıyafetler giyin.
• Pantolonu çorap içine, gömleği pantolon içine sokun.
• Çimlerde mutlaka ayakkabı ve çorap giyin.

Diğer öneriler

• Bahçede çalışırken eldiven kullanın.
• Arı ya da eşek arısı yuvalarına dokunmayın.
• Vızıldayan böceklere saldırmayın, sizi sokabilirler.
• Örümcekler, odun yığınları veya mobilya arkalarında saklanabilir, dikkatli olun.
• Yaz aylarında evi ve evcil hayvanları düzenli olarak pireye karşı ilaçlayın.
• Sık süpürge kullanmak da faydalı olur.