Çinko, vücudun pek çok normal fonksiyonu ve sistemi için gerekli olan bir mineraldir. Çinko, vücuttaki tüm hücrelerde doğal olarak bulunur. Hücrelerin büyümesine ve bölünmesine yardımcı olur. Enzimlerin, proteinlerin ve DNA'nın aktivitesi için gereklidir. Vücut çinko üretemediği için, bu ihtiyacın yediğiniz yiyeceklerden karşılanması gerekir. Çinko esas olarak kas ve kemiklerde depolanır. Çinko ayrıca, hamilelik, çocukluk ve ergenlik döneminde normal büyüme ve gelişmeyi destekler.
Çinko, insanların sağlıklı kalması için ihtiyaç duyduğu önemli bir eser elementtir. Eser elementler arasında, vücuttaki konsantrasyonu bakımından demirden sonra ikinci sıradadır.
Çinko, vücuttaki tüm hücrelerde bulunur. Vücudun savunma (bağışıklık) sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. Hücre bölünmesinde, hücre büyümesinde, yara iyileşmesinde ve karbonhidratların parçalanmasında rol oynar. Çinko ayrıca koku ve tat alma duyuları için de gereklidir. Hamilelik, bebeklik ve çocukluk döneminde vücudun düzgün bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için çinkoya ihtiyacı vardır. Çinko ayrıca insülinin etkisini de artırır.
Çinko ihtiyacınız yaşa, cinsiyete ve yaşam evresine göre değişir:
Çinko, vücudun birçok işlevinde hayati rol oynayan önemli bir besindir. Çinko, iltihabı etkili bir şekilde azaltabilir, bağışıklık sağlığını güçlendirebilir, yaşa bağlı hastalık riskini azaltabilir, yara iyileşmesini hızlandırabilir ve akneyi iyileştirebilir. Ayrıca, vücudun kemik gelişimi, insülin ve testosteron gibi hormonların üretimi, sperm üretimi ve fetal gelişim için, vücudun koku ve tat alma duyuları için çinkoya ihtiyacı vardır. İşte çinkonun faydalarından bazıları:
Çinko, bağışıklık sistemini güçlendirme ve vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olma özelliğiyle bilinir. Çalışmalar, çinko takviyesi almanın soğuk algınlığının süresini kısaltabileceğini ve semptomların şiddetini azaltabileceğini göstermiştir. Ayrıca solunum yolu enfeksiyonlarını önlemeye ve bağışıklık sisteminin genel işleyişini iyileştirmeye de yardımcı olabilir.
Çinko, yara iyileşme süreci için önemlidir. Hasarlı dokuların onarımında rol oynayan enzimlerin aktive olmasına yardımcı olur ve yeni hücre üretimini teşvik eder. Çinko eksikliği, iyileşme sürecini yavaşlatabilir ve enfeksiyon riskini artırabilir. Çinko takviyesi almak, iyileşme sürecini hızlandırmaya ve komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Çinko, normal DNA sentezine katkıda bulunur.
Çinko, iyi görmenin korunmasında rol oynar. Gözleri hasardan korumaya yardımcı olur ve retinanın işlevini destekler. Çinko eksikliği, makula dejenerasyonu ve gece körlüğü gibi görme sorunlarına yol açabilir. Çinko takviyesi almak, iyi görmeyi korumaya ve yaşa bağlı göz hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Çinko, hamilelik döneminde sağlıklı büyüme ve gelişmeyi destekleyebilir. Hücre bölünmesi için gereklidir ve hamilelik, çocukluk ve ergenlik döneminde normal büyüme ve gelişme için gereklidir. Çinko, normal DNA sentezine katkıda bulunur. Çinko, normal doğurganlık ve üremeye katkıda bulunur.
Vücudun yeni kolajen sentezleyebilmesi için çinkoya ihtiyacı vardır. Kolajen, sağlıklı ve canlı bir cildin temelini oluşturan yapısal bir proteindir. Sağlıklı bir cilt, vücudun ilk savunma hattı olarak görev yaptığı için bağışıklık fonksiyonuna katkıda bulunur.
Çinko birçok besinde bulunur, bunlar:
Vücudun emebileceği çinko miktarı, beslenmedeki protein miktarına bağlıdır. Çinko, hayvansal gıdalardan bitkisel gıdalara göre daha iyi emilir.
Çinko eksikliği diyabet, alkol kullanım bozukluğu ve idrar söktürücü kullanımı gibi pek çok durumdan kaynaklanabilir.
Çinko eksikliği nadir görülen bir durumdur, ancak kişilerin gıdalardan çinko emilimini engelleyen tıbbi sorunları varsa veya diyetlerinde yeterli çinko yoksa ortaya çıkabilir.
Çinko eksikliği, besinlerden besin emiliminde sorun yaşayan kişilerde, örneğin yaşlılarda ve bazı gastrointestinal (bağırsak) hastalıkları olanlarda ortaya çıkabilir. Bazı ilaçlar da idrar yoluyla çinko kaybını artırabilir.
Hayvansal gıdalardan alınan çinko, bitkisel gıdalardan alınan çinkoya göre daha iyi emilir. Bu, vejetaryenler, veganlar ve uzun süreli kısıtlı diyet uygulayan kişilerin çinko eksikliği riski altında olabileceği anlamına gelir.
Çinko anne sütünde düşük miktarda bulunur, bu nedenle 6 aydan uzun süre sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde de çinko eksikliği görülebilir.
Bazen, yeni doğan bebekler prematüre doğduklarında, çok hasta olduklarında veya annelerinde hafif bir çinko eksikliği varsa çinko eksikliği görülebilir. Bazı insanlar çinko eksikliğiyle doğarlar.
Edinilmiş çinko eksikliği olan hastalarda genellikle çeşitli faktörlerin bir kombinasyonu görülür, örneğin, et tüketiminin yetersizliği, aşırı fitat (baklagiller, tohumlar, soya ürünleri ve tam tahıllarda bulunur) veya oksalatlar (ıspanak, bamya, kuruyemişler ve çayda bulunur).
Çinko eksikliğinin belirtileri şunlardır: