Entübe etmek nedir? Entübasyon hangi durumlarda uygulanır?

Entübasyon hayat kurtarıcı bir tıbbi işlemdir. Akciğerlerin oksijen alabilmesi için trakeaya (nefes borusu) endotrakeal solunum tüpü yerleştirilir. Kişi kendi başına yeterince iyi nefes alamıyorsa gerekli olabilir. Yerleştirme prosedürü kısadır; yalnızca birkaç dakika sürer. Ancak tıbbi ihtiyaçlara bağlı olarak entübasyon günler veya haftalar boyunca devam edebilir.

Entübeyken, bir ventilatör (solunum cihazı) hastanın nefes alma işini yapar. Bu işlem, genellikle acil durumlarda, cerrahi operasyonlar sırasında veya solunum yetmezliği yaşayan hastalarda uygulanır.

Entübe etmek ne demektir?

Entübe etmek veya entübasyon, bir kişinin kendi başına nefes alamadığında kullanılan bir işlemdir. Bu işlemde, akciğerlere hava girmesini ve çıkmasını kolaylaştırmak için hava yoluna (trekea) endotrakeal tüp yerleştirilir. Tüp, havanın geçebilmesi için hava yolunu açık tutar. Tüp, basınçla hava veya oksijen veren bir makineye (mekanik ventilasyon) bağlanabilir.

Entübasyonun amacı nedir?

Entübasyonun birçok nedeni olabilir ancak en çok ameliyat sırasında veya acil durumlarda solunumu desteklemek amacıyla uygulanır. Entübasyonun temel amacı hastanın daha rahat bir nefes almasını sağlamaktır.

Entübasyonu gerektiren durumlar şunlar olabilir:

• Genel anestezi sırasında hava yolunu korumak ve anestezik ve oksijen vermek.
• Üst hava yolunu görüntülemek.
• Hava yolundan emilen sıvılar.
• Sıvıların akciğerlere kaçmasını önlemek.
• Tıkanıklık, travma veya bilinç kaybı olduğunda hava yolunu korumak.
• Zatürre ve akciğer çökmesi gibi rahatsızlıklardan kaynaklanan solunum yetmezliğini tedavi etmek.

Entübasyon hangi durumlarda uygulanır?

Entübasyon farklı amaçlarla uygulanan bir tıbbi müdahale yöntemidir.

Entübasyon işleminin uygulanmasını gerektirecek durumlar şunları içerebilir:

• Kalp durması (kardiyak arrest)
• Solunum yolu engelleri
• Genel anestezi uygulanan cerrahi operasyonlar
• Solunum yetmezliğine neden olan akciğer hastalıkları
• Solunumu engelleyen nörolojik hastalıklar
• Bilinç kaybı
• Solunumu etkileyen boyun ve göğüs yaralanmaları

Entübasyon nasıl uygulanır?

Entübasyon, bilinciniz kapalıyken veya ilaçla sakinleştirildiğinizde gerçekleşir. Bu şekilde prosedürü hissetmez veya hatırlamazsınız. Doktorunuz entübasyonu gerçekleştirmek için bir laringoskop kullanır. Doktorunuz laringoskopu ağzınıza yerleştirir ve ses tellerini görebilecekleri şekilde yeniden konumlandırır. Daha sonra ses tellerinden trakeaya plastik bir tüp geçirirler. Tüp yerine oturduğunda, tüpe bir ventilatör takarlar. Bu makine sizin için solunumu gerçekleştirir.

Entübe edilen hasta kaç gün dayanır?

Birinin solunum tüpüyle entübe kalma süresi entübasyonun nedenine bağlıdır. Bazı hastalarda 1-2 gün içinde solunum cihazından ayrılmak (ekstübasyon) mümkün olurken, bazı ağır hastaların haftalarca hatta aylarca entübe kalması gerekebilir. Hastanın entübe süreci ne kadar uzarsa komplikasyon gelişme olasılığı da o oranda artar. 

Entübe işlemi sırasında bilinç açık mı olur?

Bir kişinin entübasyon sırasında bilinçli olup olmadığı büyük ölçüde öncesinde uygulanan anestezi veya sedasyon türüne bağlıdır. Çoğu durumda, entübasyon geçiren hastalar genel anestezi altında olur. Hastanın rahat etmesi ve psikolojik olarak olumsuzluk yaşamaması için derin bir şekilde sedasyona tabi tutulur. Ancak bazı durumlarda, hafif sedasyon altında bilinci kısmen açık entübe edilen hastalar da olabilir. Cerrahi operasyonlarda, genel anestezi kullanıldığında, hasta genellikle prosedür boyunca bilinçsizdir.

Entübasyon riskli bir işlem midir?

Yararlı ve yaygın bir prosedür olmasına rağmen entübasyon belirli riskler taşıyabilir. Bu riskler arasında ağızda, dilde, dişlerde veya gırtlakta yaralanma bulunur.

Entübasyon işleminin bazı riskleri arasında şunlar yer alabilir:

Uygunsuz yerleştirme

İşlem sırasında doktor ses tellerini iyi göremezse, yanlışlıkla tüpü yemek borusuna yerleştirebilir. Bu olursa, prosedürün tekrarlanması gerekir. Tüpün ses tellerine teması, tahriş, şişlik ve kanama gibi durumlara yol açabilir.

Enfeksiyon

Entübasyon, özellikle tüpün uzun süre takılı kalmasından dolayı, bakteri birikimine ve solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.

Aspirasyon pnömonisi

Entübasyon sırasında kusma aspirasyona neden olabilir. Bu, mide içeriğinin akciğerlere kaçması demektir. Akciğerleri tahriş eder ve daha fazla solunum problemine ve aspirasyon pnömonisine yol açabilir.

Travma veya kanama

Laringoskop bir dişi gevşetebilir, parçalayabilir veya kırabilir. Ayrıca ağız, dil veya boğazda morarma veya kanamaya neden olabilir.

Ventilatörle ilişkili pnömoni

Akciğer enfeksiyonları, hasta ventilatördeyken gelişebilir. Bu durum en sık entübasyondan birkaç gün sonra görülür.

Kan basıncı değişiklikleri

Entübasyon kan basıncında değişikliklere neden olabilir. Hem yüksek hem de düşük kan basıncı meydana gelebilir ve bu da kalp rahatsızlığı olan hastalar için riskli bir durumdur, ancak anevrizma öyküsü olan hastalarda risk daha da yüksektir. Ayrıca, entübasyon sırasında hastayı uyutmak için kullanılan ilaçlar da düşük kan basıncına yol açabilir. 

Hipoksemi

KOAH, şiddetli zatürre gibi solunum yolu rahatsızlıkları nedeniyle kan oksijen seviyeleri düşebilir. Laringoskop ve tüp, geçici hava yolu tıkanıklığı nedeniyle önceden var olan rahatsızlıkları da kötüleştirebilir. Tüpün uygunsuz yerleştirilmesi, kan ve mukus gibi salgıların tüpü tıkaması ve yanlış ventilatör ayarları da hipoksemiye yol açabilir.

Entübasyon işlemini kim yapar?

Entübasyonu anestezi, yoğun bakım ve acil servis doktorları gerçekleştirir.

Entübasyondan sonra ne olur?

Hastanın kendi kendine nefes alıp vermesi ve kanındaki oksijen seviyelerinin istenilen düzeye gelmesinin ardından ekstübe edilir yani entübasyon işlemi sonlandırılır, solunum tüpü çıkarılır. Entübasyondan sonraki birkaç gün boyunca öksürük ve boğazda rahatsızlık hissedilmesi olasıdır.

Entübasyonda riski artırabilecek durumlar nelerdir?

Entübasyon kritik veya acil bir durum olduğundan, faydaları genellikle risklerden daha ağır basar. Olası komplikasyonlar şunlar olabilir:

• Soluk borusu, ses kutusu (gırtlak), ses telleri, tiroid bezi veya yemek borusunda hasar
• Yemek borusuna kazara yerleştirme
• Düzensiz kalp ritmi
• Düşük kan basıncı
• Düşük kan oksijeni
• Kalp durması

Entübasyon için hazırlık gerekli midir?

Entübasyon işlemi acil durumlarda uygulanır bu yüzden hastanın herhangi bir ön hazırlık yapması gerekli değildir. Ancak, entübasyonu gerçekleştirecek sağlık ekibi için hazırlık yapmak, işlemin güvenli ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından son derece önemlidir.