Migren neden olur? Migren belirtileri neler?

Migren, dünyada en sık görülen nörolojik rahatsızlıklardan biridir. Bazı insanlarda haftada birkaç kez migren ağrısı görülürken, bazılarında ise çok sık görülmez. Migrenin resmi tanısı, kişinin genellikle başın bir tarafında zonklayan ve aktiviteyle kötüleşen orta ila şiddetli baş ağrısı atakları, buna ek olarak mide bulantısı ve/veya kusma veya ışık ve sese karşı hassasiyet yaşaması ve her atağın en az 4 saat sürmesi anlamına gelir. Migren atağına yol açabilecek birden fazla tetikleyici vardır. Yaygın örnekler arasında östrojen seviyelerinde düşüş (adet öncesi), alkol kullanımı, stres, soğuk hava koşulları ve uykusuzluk yer alır.

Adet döneminden önce veya adet sırasında migren ağrıları yaşamak da yaygın görülen bir durumdur, buna adet migreni denir. Çoğu insan migren ataklarının yaşlandıkça yavaş yavaş azaldığını fark eder.

Migren nedir?

Migren sadece bir baş ağrısı değil, bir durum veya sendromdur. Baş ağrısı önemli bir semptomdur ancak migren sırasında her zaman görülmez. Baş ağrısı, beyin ile kafatası arasındaki zar olan dura tabakasının sinirler tarafından kontrol edilen iltihabı sonucu oluşur. Ayda 15 günden az baş ağrısına epizodik migren denir. Ayda 15 veya daha fazla baş ağrısı ise kronik migren adı verilir. Bazı kişiler migrenle birlikte bir "aura" yaşarlar; bu genellikle görsel değişiklikler veya bir uzuvda karıncalanma veya belki de hafif bir bilinç bulanıklığı şeklindedir. Migrenin ortaya çıkış biçiminde birçok farklılık vardır ve herkesin migren deneyimi kendine özgüdür.

Her 3 kişiden 1'i hayatının bir noktasında migren geçirirken, 8 kişiden 1'i düzenli olarak migren atağı geçirir. Kadınlarda migren erkeklerden daha sık görülür, ancak erkeklerin %20'sinden fazlası da yaşamları boyunca migren atağı geçirir. Migrenin ailelerde görülmesi nadir değildir; birçok aile üyesi erken yaşlardan itibaren migren atağı geçirir, ancak ailesinde migren öyküsü olmayan kişilerde de migren görülebilir.

Migren neden olur?

Migrenin kesin nedeni bilinmemektedir. Beyindeki anormal aktivitenin, beyindeki sinir sinyallerini, kimyasalları ve kan damarlarını geçici olarak etkilemesi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Migren belirtileri neler?

Migren baş ağrısı genellikle başın bir tarafında zonklayıcı bir ağrı olarak hissedilen orta veya şiddetli bir baş ağrısıdır. Bazı kişilerde haftada birkaç kez, bazılarında ise sadece ara sıra migren baş ağrısı görülür. Migren atakları arasında yıllar geçebilir. Migren ağrıları genellikle 2 saat ile 3 gün arasında sürer, bazı belirtiler (çok yorgun hissetmek gibi) baş ağrısı başlamadan 2 gün önce başlayıp baş ağrısı geçtikten sonra da sonlanabilir.

Migrenle ilişkili diğer belirtiler şunlardır:

• Bulantı
• Kusma
• Işığa ve sese karşı artan hassasiyet (bu nedenle migren ağrısı çeken birçok kişi sessiz, karanlık bir odada dinlenmek ister)
• Terleme
• Zayıf konsantrasyon
• Çok sıcak veya çok soğuk hissetmek
• Karın ağrısı
• İshal
• Baş dönmesi (sersemlik hissi)

Migreni olan herkes bu belirtilerin hepsini yaşamaz. Bazı kişiler baş ağrısı olmadan da bu belirtileri yaşayabilir.

Aura belirtileri

Migreni olan her 3 kişiden yaklaşık 1'inde migrenden önce aura adı verilen geçici uyarı semptomları görülür. Bunlar şunlardır:

• Görsel sorunlar (yanıp sönen ışıklar, zikzak desenler veya kör noktalar görmek gibi).
• Uyuşukluk veya iğne batması gibi karıncalanma hissi (genellikle bir elde başlayıp yüzünüze, dudaklarınıza ve dilinize etki etmeden önce kolunuza doğru ilerler).
• Konuşma zorluğu
• Baş dönmesi veya denge kaybı hissi
• Bilinç kaybı (bu alışılmadık bir durumdur ve nadirdir)

Migren çeşitleri neler?

Migrenin farklı türleri vardır, bunlar:

Auralı migren

Migren atağı başlamadan önce uyarı işaretlerinin olduğu (örneğin yanıp sönen ışıklar görmek) durum.

Aurasız migren

Migren atağının uyarı işaretleri olmadan meydana geldiği en yaygın tür.

Ağrılı olmayan auralı migren

Bu migren türü sessiz migren olarak da bilinir. Baş ağrısı olmadan bir aura veya diğer migren semptomlarının yaşandığı durum.

Migreni neler tetikler?

Migrene neden olabilecek tutarlı bir tetikleyiciyi tespit edip edemeyeceğinizi anlamak için bir günlük tutmak faydalı olabilir. Bir şeyin tetikleyici mi yoksa yaşadığınız şeyin migren atağının erken bir belirtisi mi olduğunu anlamak zor olabilir. Baş ağrınızın her zaman bir tetikleyicisi olmayabilir.

Migrenin olası tetikleyicileri şunlardır:

• Hormonal değişiklikler
• Adetin başlaması
• Kaygı, depresyon ve stres gibi duygusal tetikleyiciler
• Yorgunluk, kötü duruş, boyun veya omuz gerginliği ve jet lag gibi fiziksel tetikleyiciler
• Açlık veya düşük kan şekeri (hipoglisemi)
• Eğer alışkın değilseniz, yorucu egzersiz
• Alkol, kafein, çikolata veya turunçgiller gibi diyet tetikleyicileri
• Susuz kalma
• Parlak ışıklar, titreyen ekranlar, sigara içilen veya dumanlı odalar, yüksek sesler, güçlü kokular veya havadaki değişiklikler gibi çevresel tetikleyiciler
• İlaçlar da migren ataklarını tetikleyebilir. Örneğin, bazı uyku hapları, kombine doğum kontrol hapları veya hormon replasman tedavisi (HRT) gibi ilaçlar. Yeni bir ilaç kullanmaya başladıktan sonra migren atakları yaşamaya başlarsanız, doktorunuzla konuşun.
• Bazı insanlarda migren başlamadan önce çikolata yeme isteği artar. Bu, çikolatanın migreni tetiklemesinden ziyade, migren atağı geçirmek üzere olduğunuzun bir işareti olabilir.

Migrenin teşhisi nasıl konur?

Migreni teşhis etmek için özel bir test yoktur. Doktorun, tekrarlayan baş ağrılarının yanı sıra ilişkili semptomları da tespit etmesi önemlidir.

Migren baş ağrıları öngörülemez olabilir ve bazen diğer belirtiler olmadan da ortaya çıkabilir. Doğru bir teşhis koymak zaman alabilir.

Doktor fiziksel muayene yaparak görme, koordinasyon, refleks ve duyuları kontrol edebilir. Bu, semptomların altında yatan diğer olası nedenleri elemenize yardımcı olacaktır.

Doktor baş ağrınızın aşağıdaki gibi olup olmadığını sorabilir:

• Başın bir tarafında
• Zonklayan bir ağrı
• Günlük aktiviteleri yapmayı engelleyecek kadar şiddetli
• Fiziksel aktivite veya hareket halindeyken daha da kötüleşip kötüleşmediği
• Ağrıya mide bulantısı ve kusmanın eşlik edip etmediği
• Işığa ve gürültüye karşı hassasiyetle birlikte

Migren günlüğü tutmak

Tanıya yardımcı olmak için birkaç hafta boyunca migren ataklarının günlüğünü tutmak faydalı olabilir.

Migren atakları yaşadığınız zamanlarda şu bilgileri not edin:

• Tarih
• Zaman
• Migren atağı başladığında ne yaptığınız
• Atak ne kadar sürdü
• Hangi semptomları yaşadığınız
• Eğer kullanıyorsanız hangi ilacı aldığınız

Çok fazla ağrı kesici almak migrenin tedavisini zorlaştırabilir. Bu duruma aşırı ilaç kullanımına bağlı baş ağrısı denir. Ayrıca, hangi ağrı kesici ilaçları ne sıklıkla kullandığınızı kaydedin. Uzun vadede, her ay 10 günden fazla ağrı kesici kullanmamalısınız. Adet görüyorsanız, adetinizin ne zaman başladığını not edin. Bu, doktorunuzun olası tetikleyicileri belirlemesine yardımcı olabilir.

Bir uzmana yönlendirme

Doktorunuz sizi bir nöroloğa (beyin ve sinir sistemini etkileyen rahatsızlıklar konusunda uzman) yönlendirmeye karar verebilir. Tanının belirsiz olması ve mevcut tedaviyle kontrol altına alınamayan, önemli migren baş ağrıları yaşadığınız durumlarda daha ileri değerlendirmeler yaparak tedavi önerecektir.

Migrenin tedavisi nasıl olur?

Migren karmaşık bir hastalıktır ve farklı tedavi seçenekleri mevcuttur. Sizin için doğru tedavi, migren türünüze, semptomlarınıza, ataklarınızın sıklığına ve şiddetine, ayrıca tıbbi geçmişinize de bağlı olacaktır.

Migren tedavisi genellikle atak semptomlarını azaltmak veya durdurmak için ağrı kesiciler ve bulantı önleyici ilaçlar gibi akut tedaviyi içerir. Sık sık migren atakları geçiriyorsanız veya bunlar hayatınızı büyük ölçüde etkiliyorsa, koruyucu tedavi yardımcı olabilir. Migren ağrısını hafifletmeye yardımcı olan reçeteli ve reçetesiz ilaçlar mevcuttur.

Reçetesiz satılan ilaçlar migren atağının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bunlar arasında aspirin, ibuprofen ve naproksen bulunur.

Ayrıca migrene yol açan kimyasal değişiklikleri dengelemeyi amaçlayan reçeteli ilaçlar da mevcuttur. 

Migren ataklarınız şiddetliyse veya sık sık oluyorsa, doktorunuz her gün ilaç almanızı önerebilir. Beta blokerlerden anti-nöbet ilaçlarına kadar farklı türleri vardır. Bunun sizin için iyi bir seçenek olup olmadığını doktorunuzla konuşun.

Stres, rutin ve uyku düzenindeki değişiklikler gibi ataklara katkıda bulunabilecek yaşam tarzı faktörlerini veya tetikleyicileri gözden geçirmek yardımcı olabilir. Şu anda migrenin bir tedavisi yoktur.

Migren ömür boyu sürer mi?

Migren, ömür boyu süren bir rahatsızlık olabilir; şu anda bir tedavisi olmasa da ilaçlar migren semptomlarına yardımcı olabilir ve atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilir. Diğer terapiler ve yaşam tarzı değişiklikleri de migren baş ağrılarının tedavisinde faydalı olabilir.