Liken Planus Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Liken planus; vücudun çeşitli yerlerine tutunabilen, enflamatuvar bir deri hastalığıdır. Ciltte oluşturduğu lezyonlar genellikle kaşıntılı bir kızarıklığa neden olur. Deri lezyonlarının varlığı sabit olamamakla beraber, zamanla artış ya da azalış görülebilir. Hastalığın ortalama iyileşme süresi iki yıldır. Bazı hastalarda tekrarlayan ataklar görülebilir. Liken planus, iyileştikten sonra ciltte koyu renkli lekeler bırakabilir. Ancak bu lekeler zaman içinde kendiliğinden kaybolur.

Liken Planus Nedir?

Liken planus, ağız ve genital bölge başta olmak üzere vücudun farklı bölgelerini etkileyen bir deri hastalığıdır. Nadiren tırnaklar ve kıl köklerine de yerleştiği görülür. Enfeksiyon hastalığı olmadığından bulaşıcı özellik taşımaz. Her yaşta ortaya çıkabilir, ancak vakaların çoğu 30 ile 60 yaşları arasındaki bireylerde görülür.

Liken Planus Neden Olur?

Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, çevresel faktörler ve otoimmün bozukluklarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Liken planusa sebep olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Genetik yatkınlık
• Duygusal stres
• Hepatit C
• Diş tedavisinde kullanılan cıvalı dolgulara alerji
• Sıtma, hipertansiyon, diyabet ve kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar
• İdrar söktürücü ilaçların bazıları
• Bazı Antibiyotikler

Liken Planus Belirtileri Nelerdir?

Liken planus; deride 3-5 mm boyutlarında, çok sayıda parlak ve kabarık lezyon oluşumu ile karakterize edilir. Derideki küçük kabartılar birleşerek daha büyük kümeler oluşturabilir. Liken planus, vücutta çoğunlukla simetrik bir dağılım gösterir. Nadiren de olsa vücudun sadece belirli bir bölgesine yerleşebilir. Liken planus vajina içinde daha derin alanları etkileyerek vajinite de neden olabilir.

En çok etkilenen alanlar; el ve ayak bilekleri, dirsekler ve beldir. Derinin kaşındığı ya da kıyafetlere sürtündüğü bölgelerde yeni lezyonların oluşması tipiktir. Bu nedenle hastalar rahat kıyafetler tercih etmeli, ciltlerini rahatsız edici faktörlerden korumalıdır. En yaygın görülen diğer belirtiler şunları içerir:

• Deri üzerinde parlak, kabarık, döküntülü ve mor-kırmızı renkte leke kümeleri
• Lezyonlarda ince beyaz çizgiler
• Diş eti, dil veya yanakların iç kısımlarında beyaz lekeler
• Yemek yerken ağızda yanma ve batma
• Saç derisinde şiddetli kaşıntı ve lezyon çıkan alanlarda saç kaybı
• Tırnakta hasar; incelme, soyulma
• Özellikle geceleri yoğun kaşıntı
• Genital bölgede ağrılı kırmızı lekelenmeler

Liken Planus Nasıl Teşhis Edilir?

Liken planusun klinik görünümü tipiktir ve bir dermatoloji uzmanı tarafından kolaylıkla teşhis edilir. Bazı vakalarda liken planusa tansiyon, sıtma, şeker hastalığı ve enfeksiyon hastalıklarında kullanılan ilaçların da neden olduğu görülmüştür. Muayene esnasında kullanılan tüm ilaçların hekime bildirilmesi, teşhisi kolaylaştıran etkenler arasında bulunur. Tipik görünümde olmayan lezyonların kesin tanısı için çeşitli testler gerekli görülebilir. Doktorunuz semptomlarınıza, tıbbi geçmiş öykünüze, fizik muayeneye ve gerekirse laboratuvar testlerinin sonuçlarına göre liken planus teşhisi koyar. Laboratuvar testleri şunları içerebilir:

Biyopsi: Lezyonlu bölgeden deri örneği alınarak mikroskop altında inceleme işlemidir.

Hepatit C testi: Yapılan bilimsel araştırmalar, Hepatit C virüsünün liken planus hastalığını tetiklediğini göstermektedir. Doktor, hastalığın tanısını doğrulamak ve tedavi seçeneklerini değerlendirmek için Hepatit C testinin yapılmasını gerekli görebilir. 

Alerji testleri: Liken planusun ortaya çıkışında alerjenler önemli rol oynar. Hastalığı tetikleyebilecek alerjinin olup olmadığını belirlemek için çeşitli alerji testleri yapılabilir.

Liken Planus Nasıl Tedavi Edilir?

Liken planusun bilinen bir tedavisi yoktur. Tedavinin temel amacı semptomları azaltmak ve cilt lezyonlarının iyileşmesini hızlandırmaktır. Liken planus her hastada vücudun farklı bölgelerine yerleşebilir. Bu nedenle hastalığın tedavi protokolü değişkenlik gösterir.

Liken planus genellikle birkaç yıl süren uzun dönemli bir hastalıktır; ağız lezyonları daha ağır ve uzun süre seyredebilir. Hastalık bir kanser formu olmasa da tedavinin takibi ve sürekliliği önemlidir. Tedavide kullanılan ilaç ve yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

Kortikosteroidler

Liken planus tedavisinin ilk seçeneği, kortikosteroid krem veya merhem kullanılmasıdır. Eğer kremler lezyonlar üzerinde etkili olmazsa, doktor kortikosteroid hap veya enjeksiyon reçete edebilir.

Antihistaminik ilaçlar

Bazı vakalarda liken planus şiddetli kaşıntıyla seyreder. Deri üzerini kaşımak ise yeni lezyonların ortaya çıkmasına neden olur. Antihistaminik ilaçlar, kaşıntıyı rahatlatarak yeni lezyon oluşumunu engeller.

Fototerapi

Psoralen Ultra-Violet A (PUVA) olarak da bilinen fototerapi yöntemi, liken planus lezyonlarının temizlenmesinde oldukça etkilidir. Bu yöntemde, yalnızca cildin üst katmanına nüfuz eden ultraviyole ışığı kullanılır. Fototerapi seansları, tedavi öncesinde hastanın cilt tipi ve ten rengi gözetilerek belirlenir.