Servikal Serklaj Nedir & Nasıl Uygulanır?

Servikal serklaj, yüksek erken doğum riski bulunan kişilerde gebeliğin uzamasını sağlamak için uygulanan yöntemdir. Zayıflamış serviksi bulunan kişilerde 37 haftadan önce gerçekleşebilecek erken doğumu önlemek için kullanılır. Bebeğin anne karnında daha uzun kalarak gelişimini tamamlaması amaçlanır.

Servikal Serklaj Nedir?

Servikal dikiş olarak da bilinen servikal serklaj, erken doğum ihtimali yüksek kadınlarda hamileliğin uzatılması amacıyla uygulanan işlemdir. Hamileliğin doğal seyri boyunca serviks, üçüncü trimester’ın sonuna yani doğumdan hemen önceye kadar uzun, kalın ve sıkıdır. Doğum yaklaştığında fetüsün geçişi için yumuşamaya ve genişlemeye başlar. Bu sürecin erken başlaması durumunda serviks bütünlüğünü koruyarak erken doğuma ya da düşüğe neden olabilir. Bu durumu önlemek için geçmişte kısıtlı aktivite ve istirahat önerilse de bu yöntemlerin etkinliği ile ilgili bilimsel bir veri yoktur. Servikal serklaj ise gebeliğin süresinin uzatılması ve obstetrik sonuçların iyileştirilmesini, serviksin yapısal bütünlüğünü koruyarak sağlayan etkinliği kanıtlanmış cerrahi bir işlemdir.

Servikal serklaj; acil ve profilaktik olmak üzere ikiye ayrılır. Acil serklaj, bu durum tespit edildiği anda; profilaktik serklaj ise genellikle gebeliğin 13-14. haftaları arasında uygulanır. Dikişler, hamileliğin 37. haftasına kadar kalır. Servikal serklaj uygulamasına rağmen planlanandan önce doğuma başlayan kadınların vakit kaybetmeden sağlık kuruluşu ile iletişime geçmesi gerekir. Sezaryen planlandıysa, dikişler ameliyattan önce ya da sonra alınabilir. Bu işlemin en önemli avantajı ise gebeliği ortalama 5 hafta kadar uzatmasıdır.

Servikal Serklaj Kimlere Uygulanır?

Gebe kadınların vücudu doğum yapmaya hazır olduğunda serviks genişlemeye başlar. Ancak serviksin zayıf olması gibi bazı durumlarda genişleme doğumdan çok önce gerçekleşebilir. Genişleyen serviks nedeniyle erken doğum ya da düşük riski bulunan kişiler için servikal serklaj uygulanabilir. Aşağıdaki durumlarda serviks zayıf olabilir:

• Daha önceki gebeliklerde, özellikle 14. haftadan sonra acil servikal serklaj geçirilmesi
• 24 haftadan daha az süre boyunca hamile olan kadınların serviksinin 25 cm’den kısa olması
• Daha önce rahim ağzı biyopsisi ya da döngülü elektrocerrahi eksizyonu prosedürü (LEEP) geçirilmesi
• Daha önce serviksin genişlemesi nedeniyle ikinci trimesterda gebeliğin sonlanması
• Daha önce 34 haftalık gebelikten önce doğum yapılması
• Rahim ağzında bir hastalıktan kaynaklı ya da kürtaj nedeniyle geçmişte oluşan yaraların bulunması

Aşağıdaki durumlarda ise rahim ağzı normalden erken genişlese dahi servikal serklaj önerilmez:

• Vajinal kanama
• Erken doğum
• Rahim enfeksiyonları
• Amniyotik kesenin 37. haftadan önce yırtılması
• Amniyotik kesenin serviks boyunca şişmesi
• İki ya da daha fazla bebeğe gebe kalınması
• Bir fetal anomali durumunda

Servikal Serklaj Nasıl Yapılır?

Servikal serklaj işleminden önce hastanın tıbbi geçmişi gözden geçirilir. Bebeğin sağlığının ve gelişiminin kontrol edilmesi için ultrason görüntüsü istenir. Enfeksiyon taraması içinse servikal mukustan örnek alınabilir ya da amniyosentez ile karın bölgesinden iğne ile girilerek amniyotik sıvı örneği alınabilir.

Ameliyat, vajinadan (transvajinal) veya göbekten (transabdominal) yapılabilir. İşlem sırasında ağrının önlenmesi için hastalara ilaç verilebilir, lokal ya da epidural anestezi yapılabilir. Transvajinal, en sık tercih edilen servikal serklaj yöntemidir. Vajinanın açık tutulması ve servikse ulaşılması amacıyla spekulum adı verilen alet kullanılır. Transabdominal yöntem ise daha önce servikal dikiş yapılmış ancak işlemin başarılı olmadıysa ya da rahim ağzı çok kısaysa uygulanır. İşlem açık ya da laparoskopik ameliyat olarak yapılabilir.

Servikal serklaj işleminin ardından hastalar en fazla 1 gün hastanede kalır. Dikişlerin düzgün iyileşmesi içinse hastaların 7-10 gün arasında evde istirahat etmesi gerekir. Bu süre içinde cinsel ilişkiden kaçınılması, yorucu egzersizler yapılmaması, ağır nesneler kaldırılmaması ve vajinanın su dışında ürünlerle yıkanmaması gerekir. Ameliyattan sonra görülebilecek belirtiler şu şekildedir:

• Karnın alt bölgesinde kramplar
• İdrar yaparken yanma
• İç çamaşırında kan lekeleri

İşlemden sonra şu belirtilerin görülmesi halinde ise hastaların sağlık kuruluşu ile iletişime geçmesi gerekir:

• 2 günden daha uzun süre geçmeyen sırt ve karın ağrısı, kasılmalar ve kramplar
• Geçmeyen vajinal kanama
• Kokulu ve yoğun vajinal akıntı
• Ateşin 37.8’in üzerinde olması ve titreme
• Geçmeyen kusma ve mide bulantısı

Servikal Serklajın Riskleri Nelerdir?

Tüm tıbbi uygulamalarda olduğu gibi servikal serklajın da bazı riskleri bulunur. Doktorlar, yalnızca faydaları risklerinden daha fazlaysa servikal serklaj önerir. Karşılaşılabilecek riskler aşağıdaki gibidir:

• Enfeksiyon
• Kanama
• Rahim ağzında hasar ya da yara
• Erken membran rüptürü (EMR)
• Erken doğum
• Dikişlerin kayması