Günümüzde tıptaki gelişmeler sayesinde çeşitli rahatsızlıkların tanımlanmaları artmış ve farklı birçok sağlık sorunu hekimler tarafından teşhis ve tedavi edilebilir hale gelmiştir. Özellikle psikoloji alanındaki çalışmalar sayesinde uluslararası standartlara göre ruhsal hastalıklar başarıyla belirlenmektedir. Bu standartlara göre oldukça farklı psikolojik rahatsızlıklar tanımlanmıştır. Bu hastalıklardan biri cinsel dürtü bozukluğu, yani nemfomanidir.
Nemfomani Nedir?
Nemfomani, tanım itibariyle kişilerin psikolojik bir ihtiyaç ve dürtüyle, psikolojik olarak rahatlama sağlamak adına sık cinsel ilişkiye girmesi veya bu konuda istek duyması halidir. Genellikle kadınlarda görülen hiperseksüalite, yani cinsel ilişki ihtiyacı olarak bilinse de; daha geniş tanımlamasıyla kişilerde psikolojik temelli bir cinsel dürtü bozukluğu olarak kabul edilir. Eski tanımlamalarda nemfomani kadınlardaki cinsel dürtü bozukluğuna denilirken; satiriasis erkeklerde görülen cinsel dürtü bozukluğu için kullanılırdı.
Nemfomanik kişiler; sağlıklı insanlara nazaran anormal derecede cinsel fanteziler düşleyebilir, iş ve sosyal hayatlarını olumsuz etkileyecek derece cinsel ilişki düşüncesi ve ihtiyacı içinde davranışlar sergileyebilir ve sıklıkla beden ve ruh sağlıklarını olumsuz etkileyecek şekilde cinsel ilişkiye girebilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, seks bağımlılığından farklı olarak nemfomanide, kişiler psikolojik olarak yaşadıkları rahatsızlık ve stres hissi gidermek ve dürtüsel olarak yaşadıkları sıkıntıyı ortadan kaldırmak için, psikolojik olarak cinsel ilişki ihtiyacı hissetmektedir. Bir diğer deyişle, nemfomaninin temelinde cinsel arzu arayışından ziyade, psikolojik rahatlama ihtiyacı ve ruhsal bir rahatsızlık söz konusudur.
Nemfomani Neden Olur?
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre nemfomani “kişinin kontrol edemediği ve tekrarlayan cinsel davranışlarla sonuçlanan tekrarlayıcı cinsel istek veya dürtüler yaşaması hali” olarak tanımlamaktadır. Amerikan Psikiyatri Derneği’ne göre nemfomani “beynin muhakeme, karar verme, öğrenme, hafıza ve davranış kontrolünden sorumlu merkezlerinde değişimlerin olması” olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda yapılan çalışmalarda, nemfomanik kişilerin beyin aktivitelerinde değişimler olduğu saptanmıştır.
Bununla birlikte, halihazırdaki psikoloji ve psikiyatri camiası arasında nemfomani gibi cinsel dürtü bozukluklarının sınıflandırılmasında tartışmalar devam etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre teşhis edilebilen bir ruhsal hastalık statüsünde yer alan nemfomani; Amerikan Psikiyatri Derneği’ne göre ruhsal hastalıkların teşhis ve istatistik kılavuzunda (DSM-5) belirgin bir tanımla yer almamaktadır.
Nemfomaninin neden meydana geldiği tam olarak bilinmese de; diğer ruhsal rahatsızlıklarda olduğu gibi genetik alt yapı, çevre faktörleri ve kişisel özellikler hastalığın gelişiminde etkili olmaktadır. Yapılan araştırmalar beyin kimyasında yaşanan değişimlerin cinsel dürtü bozukluğuna yol açabileceğini ortaya koymuştur. Yine nemfomani depresyon, bipolar bozukluk ve obsesif kompulsif bozukluk gibi çeşitli psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte görülebilir.
Nemfomani Belirtileri Nelerdir?
Her ne kadar nemfomaninin konusu olan sık cinsel davranış gösterme hali, yoğun cinsel istek gösteren kişilik özellikleri ile karıştırılabilse de, aşağıdaki belirtilere sahip kişilerin cinsel dürtü bozukluğuna sahip olabileceği kabul edilir:
- Kişinin kontrol edemediği ve gününün büyük kısmında zaman harcadığı, tekrarlayıcı ve yoğun cinsel fanteziler kurma, cinsel dürtü hissetme ve cinsel davranışlarda bulunma hali ile bu halin 6 aydan uzun sürmesi
- Cinsel davranışlar sonrasında psikolojik rahatlama ile birlikte suçluluk duygusu ve stres hissetme veya cinsel davranış sonrası tatmin olamama ve tekrarlayan cinsel davranışlara yönelmesi
- Cinsel davranışları kontrol altına almada başarısızlık
- Cinsel dürtülerin yalnızlık, depresyon, kaygı veya stres gibi diğer psikolojik etmenleri giderme amacıyla kullanılması
- Ciddi sosyal ve sağlık sonuçları oluşturabilecek riskli cinsel davranışlarda bulunma hali (kişinin cinsel yolla bulaşıcı hastalık kapması, sosyal ilişkilerine zarar vermesi, iş hayatını olumsuz etkilemesi, mali kayba uğraması vs.)
- Cinsel dürtü bozukluğu ile beraber kişinin ruhsal ve kişisel özelliklerinde bozuklukların ortaya çıkması ile aile hayatında, iş hayatında veya eğitim hayatında problemlerin baş göstermesi
Bu belirtilerle birlikte, kişinin cinsel davranışıyla alakalı ahlaki yargılar veya cinsel davranışa yönelik onaylamama haline bağlı gelişen stres ve üzüntü hali, nemfomani belirtisi olarak kabul edilmez.
Nemfomanik kişiler cinsel dürtülerini tatmin etmek adına, sağlıklı kişilerden farklı olarak değişik cinsel davranışları tekrarlayabilir, farklı cinsel arayışlara girebilir veya birden çok cinsel partnerle deneyim yaşayabilir. Bu bağlamda, kişi tekrarlayıcı mastürbasyon davranışı, çoklu cinsel partner içerikli deneyimler, tekrarlayıcı pornografi kullanımı, güvenli olmayan seks davranışları, siberseks gibi farklı aktivitelerde bulunabilir.
Tekrarlayıcı cinsel aktivite çeşitli komplikasyonlarla sonuçlanabilmektedir. Bu doğrultuda, aşağıdaki problemler nemfomani seyrinde ortaya çıkabilir:
- Kontrol edilemeyen ve kişinin hayatında olumsuz etkileri olan cinsel davranışlar sonrası depresyon, anksiyete gibi psikiyatrik bozukluklar gelişebilir.
- Çok sayıda cinsel partnerle ilişkiye bağlı olarak HIV enfeksiyonu, sifiliz gibi cinsel yolla bulaşıcı hastalık geçirme riski artar.
- Aşırı veya anormal cinsel davranış göstermeye bağlı vücudun çeşitli bölgelerinde yaralanmalar görülebilir. Yine cinsel aktivite ile ilişkili olarak sigara, alkol ve madde bağımlılığına yol açacak davranışlarda bulunulabilir.
Nemfomani Tanısı Nasıl Konur?
Nemfomaninin yoğun cinsel dürtüye sahip sağlıklı kişilerden ve seks bağımlılığından ayrılması zor olabilir. Kişinin doğuştan yüksek libidoya sahip olmasına bağlı sık cinsel ilişkiye girmesi nemfomanik kabul edilmez. Yine kişinin sık cinsel ilişkiye girmesine bağlı yoğun cinsel dürtü hissetmesi; kişinin hayatını olumsuz etkilemediğinde ve cinsel davranışlarını kontrol edemeyecek seviye gelmediğinde nemfomanik sayılmaz.
Bu bakımdan, nemfomani tanısı ancak uzman bir hekim tarafından, detaylı klinik değerlendirme sonrası konulabilir. Hekim hastadan ayrıntılı hastalık öyküsünü alır ve psikiyatrik muayenesini yapar. Gerekli gördüğü hallerde ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerine başvurabilir. Tüm elde edilen veriler sonucunda nemfomani tanısı konularak gerekli tedavi planlanır.
Nemfomani Tedavisinde Neler Yapılır?
Nemfomaninin giderilmesinde en önemli etkenlerin başında hastanın mevcut klinik durumunu kabul etmesi ve tedaviye istekli olması gelir. Hasta kendi davranışlarını belirli bir mantık ölçüsünde normal kabul edebilir veya kişisel özelliklerine bağlayabilir. Bu anlamda, kişinin davranışlarının ruh hastalığı seviyesinde değerlendirilebilmesi için, kişinin hayatını ve kendisini ne ölçüde etkilediğinin objektif olarak ortaya konulması oldukça önemlidir.
Tedavi yaklaşımı genel olarak kişinin cinsel dürtülerinin kontrol altına alınmasını ve ruhsal etkilerinin giderilmesini hedefler. Bu noktada tedavi iki temel metot üzerinden sağlanır:
- İlaç tedavisi olarak kişiye, eşlik eden semptom ve sağlık sorunlarına bağlı olarak, antidepresanlar, sakinleştiriciler, antipsikotikler ve medrosi-progesteron gibi anti-androjenik ilaçlar reçete edilebilir.
- Tedavinin temelini psikoterapik yöntemler oluşturur. Bu bakımdan en sık bilişsel davranışçı terapi uygulanır. Bilişsel davranışçı terapide amaç; hastanın sağlıksız ve negatif düşünce ve dürtülerini tanıması, farkındalığının artırılması ve bunlarla mücadele etmeye yönelik motivasyon kazandırılarak alternatif ve iyi düşüncelerin oluşturulmasının sağlanmasıdır. Bu sayede kişi kendi davranışlarını nasıl düzenleyebileceğini öğrenir ve farkındalığı artırılır.
- Tedavide kişinin çevresi ve ailesine destek tedavisinin verilmesi gerekebilir. Bu doğrultuda, kişilere hastanın sağlık durumu hakkında farkındalık kazandırılarak hastaya destek olunması noktasında tavsiyeler verilebilir.
Nemfomani Hakkında Sık Sorulan Sorular
Nemfomani, tanım itibariyle kişilerin psikolojik bir ihtiyaç ve dürtüyle, psikolojik olarak rahatlama sağlamak adına sık cinsel ilişkiye girmesi veya bu konuda istek duyması halidir.