Uykuda konuşma neden olur? Uykuda konuşma için tedavi yöntemleri…
Uykuda konuşma, resmi adıyla somniloki, kişinin uykuda farkında olmadan konuşması olarak tanımlanan bir uyku bozukluğudur. Uykuda konuşma, karmaşık diyaloglar veya monologlar, tamamen anlamsız konuşmalar veya mırıldanmaları içerebilir. Çoğu insan için nadir durumdur ve kısa sürelidir.
Uykuda konuşma klinik olarak, uyku sırasında ortaya çıkan bir grup davranış olan parasomniler kapsamına girer. Genellikle kısa sürer (sadece birkaç saniye veya dakika) ve çoğu zaman, uykusunda konuşan bireyler bunu hatırlamazlar.
Uykuda konuşma, çeşitli faktörlerin birleşimiyle tetiklenebilir. Stres, uyku yoksunluğu ve duygusal aşırı yüklenme en yaygın nedenlerden bazılarıdır. Ancak genetikle de bağlantılı olabilir; eğer ailenizde uykuda konuşma öyküsü varsa, sizin de bunu yapma olasılığınız daha yüksektir.
Uykuda konuşma neden olur?
Uykuda konuşma veya somniloquy, en sık ergenlik döneminde görülen bir uyku bozukluğudur. Birçok insan için yaygın bir durumdur ve bunu hatırlamamak da aynı derecede yaygındır. Uykuda konuşmak şaşırtıcı gelse de, genellikle zararsızdır; beynin günün stresinden kurtulma veya bazı anıları işleme biçimidir. Kesin nedeni belirsizdir, ancak uykuda konuşma stres ve ruh sağlığı sorunları tarafından tetiklenebilir.
Araştırmacılar, uykuda konuşmanın uyku döngüsünün hangi aşamasında meydana geldiğine bağlı olarak birkaç farklı şekilde ortaya çıkabileceğini ileri sürmektedir.
REM dışı uyku evresinde uykuda konuşma genellikle daha anlamsızdır. Kişi mırıldanabilir, iç çekebilir veya cümle ortasında yarım kalan kelimeler söyleyebilir. Bu uyku evresi daha derin olduğu için, beynin tutarlı konuşma oluşturma yeteneği sınırlıdır.
Öte yandan, REM uykusu sırasında uykuda konuşma, günlük bir konuşmanın parçası gibi gelebilir. Hatta kişi gecenin rüyaların yoğun olduğu bölümünde konuştuğu için bir sahneyi canlandırıyormuş gibi bile duyulabilir.
Uyurken konuşmanın nedenleri:
Stres ve kaygı
Duygusal aşırı yüklenme sinir sisteminizi harekete geçirebilir ve özellikle REM uykusu sırasında uykuda konuşmaya yol açabilir.
Uyku yoksunluğu
Çok yorgun olduğunuzda, beyniniz uyku evrelerini düzenlemekte zorlanır. Bu da uykuda konuşma olasılığınızı artırabilir.
Alkol veya madde kullanımı
Bunlar uyku düzeninizi bozabilir ve daha parçalı uykuya ve gece boyunca daha fazla konuşmaya yol açabilir.
Ateş veya hastalık
Hasta olmak, özellikle ateşli olmak, uykuyu daha huzursuz hale getirebilir ve gece boyunca ses aktivitenizi artırabilir.
Genetik
Uykuda konuşma ailede kalıtsal olabilir. Aile üyeleriniz veya akrabalarınız uykuda konuşuyorsa, sizin de uykuda konuşma olasılığınız daha yüksektir.
Uykuda konuşma tıbbi bir durum olarak kabul edilmez, hatta uykuda konuşan kişinin uyku kalitesini bile etkilemez.
Uykuda konuşma problemi için hangi doktora gidilir?
Uykuda konuşma problemi (somniloki) genellikle ciddi bir durum değildir; stres, uyku düzensizliği, uykusuzluk veya bazı uyku bozukluklarıyla ilişkili olabilir. Ancak değerlendirilmesi gerektiğinde başvurulacak uzmanlar şunlar olabilir:
Nöroloji
Uykuda konuşma, diş gıcırdatma, sıçrama, uyurgezerlik gibi başka belirtiler varsa nöroloji ilk başvuru uzmanıdır. Uyku bozukluklarının büyük kısmı nörolojik değerlendirmeye girer.
Uyku bozuklukları merkezi
Hastanelerin uyku merkezlerinde uyku testi (polisomnografi) yapılabilir. Uykuda konuşma sık ve şiddetliyse veya davranış bozuklukları eşlik ediyorsa tercih edilir.
Psikiyatri
Eğer durum stres, kaygı, travma veya duygusal nedenlerle ilişkili görünüyorsa psikiyatri de değerlendirir.
Uykuda farklı dilde konuşmak ne anlama gelir?
İnsanlar uyurken başka bir dilde konuşabilirler, ancak bu yalnızca daha önce o dile maruz kalmışlarsa geçerlidir. Bilmediği bir dilde konuşması pek olası değildir. Uykuda konuşma sırasında beyin tam olarak bilinçli olmadığı için dil kullanımı da rastlantısal olabilir.
Bu durum şöyle açıklanabilir:
Beyin, gün içinde duyduğun dilleri uyku sırasında işlemeden geçirir. Eğer başka bir yabancı dil öğreniyorsan, o dili konuşan kişilerle iletişim halindeysen, dizi, film, müzik gibi etkenlere maruz kalıyorsan, uyku sırasında o dilde kelimeler çıkabilir.
Ayrıca, kişi bildiğini fark etmediği, eski dönemlerde maruz kaldığı kelimeleri de uykuda söyleyebilir. Örneğin çocuklukta duyulan bir dil, taşınma, aile içinde konuşulan ikinci bir dil vb. Bu tamamen normaldir.
Uykuda bağırma neden olur?
Uykuda bağırma veya çığlık atma, genellikle uyku konuşması veya gece terörü olarak adlandırılır ve çeşitli nedenlere bağlanabilir.
Uykuda bağırma nedenleri:
Gece korkuları
Gece korkuları genellikle derin uyku sırasında ortaya çıkan, yoğun korku ve çığlıklarla karakterize nöbetlerdir. Çocuklarda daha yaygındır, ancak yetişkinlerde de görülebilir.
Uyurgezerlik
Uyurgezerlik, uyku halindeyken yürüme veya karmaşık davranışlar sergilemeyi içerir. Kişi kendini tehdit altında hissederse bağırabilir veya çığlık atabilir.
REM uykusu davranış bozukluğu
Bu durum, kişinin REM uykusu sırasında rüyalarını eyleme dökmesine neden olur; bu eylemler arasında bağırma veya çığlık atma da yer alabilir.
Stres ve kaygı
Yüksek düzeyde stres veya kaygı, kâbuslar ve hatta çığlık atma gibi uyku bozukluklarına yol açabilir.
Uyku yoksunluğu
Yeterli uyku alamamak, daha yoğun kabuslara veya gece terörlerine yol açarak kişinin çığlık atmasına neden olabilir.
Madde kullanımı
Alkol, keyif verici maddeler veya bazı ilaçlar uyku döngüsünü bozabilir ve çığlık atma da dahil olmak üzere uyku bozukluklarının olasılığını artırabilir.
Tıbbi durumlar
Depresyon, travma sonrası stres bozukluğu veya diğer ruh sağlığı bozuklukları gibi bazı durumlar uyku bozukluklarına katkıda bulunabilir ve çığlık atmayı da içerebilir.
Uyku apnesi
Uyku sırasında solunumun kesintiye uğramasına neden olan bu uyku bozukluğu, nefes nefese kalma, bağırma veya çığlık atma şeklinde uyanmalara yol açabilir.
Uykuda konuşma nasıl tedavi edilir?
Uykuda konuşmanın nedeni tam olarak anlaşılamadığı için, bunu durdurmanın kanıtlanmış yöntemleri hakkında sınırlı bilgi mevcuttur. Çoğu durumda, uykuda konuşmanın sıklığı az olduğu ve olumsuz sonuçları minimal olduğu için tedaviye gerek yoktur. Uykuda konuşma nöbetlerini sınırlamak veya ortadan kaldırmak isteyen kişiler için aşağıdaki yöntemler faydalı olabilir.
Uykuda konuşma tedavisi:
- Hafta sonları da dâhil olmak üzere her gün düzenli bir uyku programını sürdürün
- Öğleden sonra ve akşam saatlerinde kafein veya diğer uyarıcı maddelerden kaçının
- Yatmadan önce en az yarım saat ışıkları kısarak ve elektronik cihazları bir kenara bırakarak kendinize gevşeme ve rahatlama zamanı tanıyın
- Düzenli olarak gün ışığına maruz kalmak ve gün içinde fiziksel aktivite için zaman ayırın
- Işık ve ses kirliliğinin en aza indirildiği, dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmış bir uyku alanı oluşturun
- İhtiyaçlarınıza en uygun yataklar, yastıklar ve nevresim takımlarıyla rahat bir uyku ortamı oluşturun
- Uyku düzeninizi takip etmek için bir uyku günlüğü tutun
- Eğer hayatınızı olumsuz etkiliyorsa bir uzmana danışın
