Ayak burkulması en hızlı nasıl geçer? Ayak burkulması nasıl anlaşılır?

Ayak burkulması, ayak bileği bağlarının yırtılması anlamına gelir. En sık görülen ayak bileği burkulması, ayak bileğinin dış (lateral) kısmında meydana gelir. Çoğu durumda, ayağınız dışa veya içe doğru döner ve ayak bileğinizde keskin bir ağrı hissedersiniz. Spor yaparken veya engebeli bir zeminde yürürken ayak bileğini burkmuş olma olasılığı yüksektir. Risk faktörleri, basketbol ve futbol gibi sporlar, sporcunun ayak bileğini burkabileceği veya rakibinin ayağına basabileceği aktivitelerdir. Doğru tedavi iyileşmeye yardımcı olabilir ve komplikasyon riskini azaltabilir. Çoğu ayak bileği burkulmasının iyileşmesi 4 ila 6 hafta sürebilir. Bazı kişiler, yaralanmadan sonra 12 aya kadar ayak bileklerinde rahatsızlık hissetmeye devam edebilir.

Ayak burkulması nedir?

Ayak burkulması, ayak bileği eklemindeki bağların gerilmesi veya yırtılması (kısmi veya tam) ile sonuçlanan yaygın bir kas-iskelet sistemi yaralanmasıdır. Bu yaralanmalar, ayak bileğinin normal hareket aralığının dışına çıkmasıyla meydana gelir ve çoğunlukla aktif ve sporcu kişilerde görülür. Ayak bileği eklemi spor sırasında en çok yaralanma riski taşıyan ikinci eklemdir ve ayak bileği burkulması ayak bileği eklemindeki en sık görülen yaralanmadır.

Ayak bileği burkulmalarının en yaygın türü, tüm ayak bileği burkulmalarının yaklaşık %85'ini oluşturan lateral bağ yaralanmalarıdır ve en az yaygın olanlar ise akut medial ve sindesmotik ayak bileği burkulmalarıdır; kadınlarda yaralanma riski erkeklerden daha yüksektir.

Ayak bileği burkulmaları üç dereceye ayrılır. Her derece, gerilmiş ve yırtılmış bağların şiddetini belirler. Semptomların şiddeti genellikle yaralanmanın derecesine bağlıdır.

1. derece ayak bileği burkulmaları (Hafif)

Bağ, yırtılma olmadan hafifçe gerildiğinde ortaya çıkar. 1. derece burkulma genellikle ayak bileği çevresinde sadece hafif ağrı, şişlik, hassasiyet ve morarma ile birlikte görülür. Yaralı kişi yine de kolayca ağırlığını taşıyabilir ve ayakları üzerinde dengede kalabilir.

2. derece ayak bileği burkulmaları (Orta)

2. derece ayak bileği burkulmasının belirtileri arasında ağrı, morarma, hassasiyet ve şişlik bulunur. 2. derece ayak bileği burkulması, hastanın ağrısız bir şekilde ayak bileğine ağırlık vermesini de zorlaştırabilir. Stabilite bozulabilir.

3. derece ayak bileği burkulmaları (Şiddetli)

Bağın tamamen yırtılması veya kopması, 3. derece ayak burkulmasını tanımlar. Ayak bileği bölgesinde şiddetli ağrı, hassasiyet, morarma ve şişliğin yanı sıra, ağırlık taşımak genellikle oldukça zorlaşır. Bağların güçsüzlüğü stabiliteyi ciddi şekilde etkiler.

Ayak burkulması nasıl anlaşılır?

Ayak bileği burkulması belirtileri, yaralanmanın derecesine göre değişiklik gösterir. Daha hafif bağ gerilmeleri ve yırtılmaları, yürürken sadece hassasiyet ve hafif ağrıya neden olabilir. Daha şiddetli yaralanmalar, dinlenirken ağrıya neden olabilir ve bu ağrı, ayak bileği kullanımıyla şiddetlenir. Diğer belirtiler arasında artan hassasiyet, morarma ve şişlik bulunur. 

Ayak burkulmasının tedavisi nasıl olur?

Yaralanmaya neden olan bağ sayısı ve burkulmanın şiddeti, burkulan ayak bileğinin tedavi ve iyileşme seçeneklerini belirler. Genellikle, yaralanmadan sonraki ilk 24 saat içinde şişliği azaltmak ve bağları daha fazla hasardan korumak için RICE yaklaşımı (dinlenme, buz, kompresyon ve yükseltme) önerilir. Buz, yükseltme ve kompresyon şişliğin azalmasına yardımcı olacaktır. Dinlenme, ayak bileğinde daha fazla hasar oluşmamasını sağlayabilir. Reçetesiz satılan ağrı kesiciler de alabilirsiniz. İbuprofen veya naproksen gibi NSAID'ler (steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar) en iyisidir, çünkü bunlar şişliği de azaltır.

Ayak burkulması tedavisi genellikle yaralanmadan sonraki 24 saat içinde hareket açıklığı egzersizlerini içerir. Küçük esneme egzersizleri genellikle ayak bileğine ağırlık vermeden otururken yapılır ve hastanın egzersizler ilerledikçe ağrı seviyelerini test etmesine olanak tanır.

Daha şiddetli burkulmalarda, yürüme sırasında ayak bileğinin hareketsizleştirilmesi bağların korunmasına yardımcı olabilir. İyileşmesi daha uzun süren veya hareketsiz hale getirilen ayak bileği burkulmalarında fizik tedavi gerekebilir.

Ayak burkulması kaç günde geçer?

1. derece burkulmada iyileşme bir ila üç hafta sürebilirken, 2. derece burkulmada iyileşme üç ila altı hafta ve 3. derece veya daha ciddi ayak burkulmasında iyileşme birkaç ay sürebilir.

Burkulan ayak alçıya alınır mı?

Ciddi bir yaralanma yoksa her ayak burkulmasında alçıya gerek yoktur. Hafif ve orta şiddetteki burkulmaların çoğu, eklemi hareketsiz hale getirmek ve iyileşmesini sağlamak için ayak bileğinin etrafına elastik bir sargı ile desteklenmesi gerekir.

Ayak burkulması sonrası şişlik nasıl geçer?

Ayak burkulmasıyla birlikte şiddetli ağrı ve şişlik varsa, ilk 24 ila 48 saat boyunca bileğini mümkün olduğunca dinlendirin. Bu süre zarfında, ayağınızı ve bileğinizi soğuk suya batırın veya şişlik inmeye başlayana kadar günde üç kez 15 ila 20 dakika boyunca buz torbası uygulayın. Şişliği azaltmak için ayak bileğinizi elastik bir bandajla sarın. Otururken, ayak bileğinizi mümkün olduğunca rahat bir şekilde, mümkünse kalça hizasına kadar kaldırın. İlk 24 saat içinde, sıcak duş, sıcak kompres veya sıcak masaj gibi şişliği artırabilecek her türlü uygulamadan kaçının.

Ayak burkulması sonrası fizik tedavi gerekir mi?

Daha ciddi burkulmalar için fizik tedavi önerilebilir. Terapistiniz, ayak bileğinizi güçlendirmenize ve ayak bileğinizde tekrar yaralanmaya neden olmadan denge ve esnekliğinizi geri kazanmanıza yardımcı olacak egzersizlerin uygun seviyesi, türü ve zamanlaması konusunda size önerilerde bulunabilir.