Donuk omuz, genellikle bir yaralanma sonrası ya da omuzun uzun süre hareketsiz kalması sonucunda ortaya çıkar. En çok 40 ile 60 yaş arasındaki bireylerde görülür ve kadınlarda erkeklere oranla daha sık rastlanır. Hastalığın başlangıcında, kol hareket ettirildiğinde ağrı kötüleşme eğilimindedir. Ağrı genellikle omuzun dış kısmında ve bazen üst kolda hissedilir. Donuk omuz tedavisinde ağrı kesiciler kullanılır, evde hafif egzersizler yapılarak hareket kabiliyeti geri kazanılır öte yandan bir fizyoterapist eşliğinde çalışmak gerekebilir.
Donuk omuz nedir?
Tıbbi adıyla adheziv kapsülit olarak bilinen donuk omuz, omuzda ağrıya neden olan bir hastalıktır. Bu ağrı genellikle kol hareketlerini kısıtlar, bu da zamanla sertliğe ve hareket kabiliyetinin kaybına yol açar. Donuk omuz çoğunlukla omuz eklem kapsülünün iltihaplanmasından kaynaklanır. Omuz kapsülü, omuz kemiklerini birbirine bağlayan yapıları içerir. Kapsül iltihaplandığında, kemikler eklemde serbest şekilde hareket edemez. Belirtiler genellikle yavaş başlar, zamanla kötüleşir, fakat çoğu durumda 1 ila 3 yıl içinde düzelir.
Donuk omuzun risk faktörleri nelerdir?
Donuk omuzun belirgin bir nedeni olmamakla birlikte risk faktörleri arasında şunlar yer alır:
- Diyabet, aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm), tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidizm), menopoz gibi hormonal değişiklikler, kol kırığı, omuz yaralanması, omuz ameliyatı, açık kalp ameliyatı, boyun (servikal) disk hastalıkları, parkinson hastalığı ve 40 yaş üstü kişilerde, özellikle de kadınlarda donuk omuz gelişme ihtimali daha yüksektir.
Donuk omuzun belirtileri nelerdir?
Donuk omuza bağlı ağrı genellikle donuk veya sızlayıcıdır ve omuz hareket ettirilmeye çalışıldığında şiddetlenir. Ağrı en sık omuzun dış kısmında ve bazen de üst kolda hissedilir. Bu rahatsızlığın ayırt edici özelliği, omuzda hareket kısıtlılığı ve sertliktir. Hasta omzunu normal şekilde hareket ettiremez; aynı şekilde başkası da omzu oynatmaya çalıştığında hareket sınırlıdır. Donuk omuz çoğunlukla üç evrede ilerler:
Birinci aşama donma evresi
Altı haftadan dokuz aya kadar sürebilen yavaş başlangıçlı ağrı. Ağrı ilerledikçe omuz hareket kabiliyeti azalır.
İkinci aşama donma
Ağrı yavaş yavaş hafifler, ancak sertlik devam eder. Bu aşama genellikle dört ila dokuz ay sürer.
Üçüncü aşama çözülme
Bu aşamada omuz hareketi giderek düzelir. Normale yakın hareket ve rahatlık genellikle 6 aydan 2 yıla kadar bir sürede sağlanır.
Donuk omuz ağrısı nereye vurur?
Donuk omuz, omzun aylarca, hatta bazen yıllarca süren ağrı ve sertlik yaşaması durumudur. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte süreç, omuz eklemini çevreleyen kapsülün kalınlaşması ve kasılmasıyla ilişkilidir.
Hastalığın başlangıcında ve kol hareket ettirildiğinde ağrı kötüleşme eğilimindedir. Ağrı genellikle omuzun dış kısmında ve bazen üst kolda hissedilir. Bu durum, omuz ekleminin kullanıldığı günlük aktiviteleri zorlaştırır.
Donuk omuz tedavisi nasıl olur?
Donuk omuzun tedavi süreci üç ana adımda ele alınır:
Ağrı kesici
Ağrıya yol açan hareketlerden kaçının, omzu nazikçe hareket ettirin. İlk olarak parasetamol kullanılması önerilir. Düzenli aralıklarla, günlük önerilen doza kadar alınabilir. Parasetamol etkili olmazsa ibuprofen gibi oral NSAID’ler denenebilir. Faydası yoksa bırakılmalıdır.
Gerekli durumlarda daha güçlü ağrı kesiciler veya steroid enjeksiyonları uygulanabilir. Ancak güçlü ilaçların yan etkileri olabileceği için genellikle kısa süreli kullanılır.
Hareketi geri kazanmak
Evde hafif omuz egzersizleri yapılabilir. Ağrı devam ederse fizyoterapiye başvurulabilir. Fizyoterapi, omuz hareketliliğini geri kazandırmaya yardımcı olur. Seans sayısı fizyoterapist tarafından belirlenir ve genellikle en az 6 hafta sürer. Tedavi süresi omzun iyileşme hızına, ağrı ve sertlik derecesine göre değişir. Çoğu zaman bu tedavilerin bir kombinasyonu kullanılır.
Donuk omuz için ne yapmalı?
Her ne kadar tüm risk faktörlerini kontrol etmek mümkün olmasa da, bazıları üzerinde etkili olabilirsiniz. Bunun için:
- Omzunuzu ve kolunuzu, ağrı ve hareket sınırlarınızı dikkate alarak mümkün olduğunca kullanmaya devam edin.
- Omza sıcak veya soğuk uygulamak ağrıyı hafifletebilir.
- Hafif egzersizler ve fizik tedavi uygulamaları fayda sağlar. Bunlar evde yapılabileceği gibi fizyoterapist gözetiminde de gerçekleştirilebilir. Germe egzersizlerinden önce ısı uygulamak, omuzun gevşemesine yardımcı olabilir.
Donuk omuz hastalığı hangi vitamin eksikliğinden olur?
Son dönemde yapılan bir araştırma, D vitamini eksikliği ile donuk omuz sendromu arasında önemli bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Farklı yaş gruplarında düşük D vitamini seviyelerinin yaygın olduğu ve bu durumun donuk omuz gelişimi ile ilişkili olabileceği belirlenmiştir.
