Fibroscan, bir dizi karaciğer hastalığının neden olduğu karaciğer skarlaşmasını veya fibrozunu ölçmek için kullanılan, invaziv olmayan bir tanı cihazıdır. Geleneksel bir karaciğer ultrason muayenesinden geçmeye benzer şekilde, ayakta tedavi hızlı, ağrısız, kolaydır ve karaciğer hasarını değerlendirmek için karaciğer biyopsisine alternatif olarak cerrahi olmayan bir alternatif sunar. Fibroscan testinde, kişi sırt üstü yatırılır ve sağ eli başının arkasına koyulur. Cihazın tarayıcı ucu jel ile kaplanarak ve göğüs kafesinin sağ alt kısmındaki kaburgalar arasındaki cilde dokundurularak bazı ölçümler alınır. Bu işlem herhangi bir ağrıya neden olmaz, sadece ses dalgalarının hafif titreşimleri hissedilir.
Fibroscan nedir?
Fibroscan, karaciğerin durumunu görmek için ve doktorun hangi evrede karaciğer hastalığıyla karşı karşıya olabileceğini belirlemenin invaziv olmayan bir yoludur. Fibroscan ile karaciğer sertliği ölçülür, bu da yara izi olup olmadığını gösterir ve ayrıca yara izinin boyutunu da gösterebilir. Karaciğerin ilk evrelerindeki yara izi oluşumuna fibrozis, daha şiddetli yara izi oluşumuna ise siroz adı verilir. Fibroscan, tanı koymak veya karaciğer hastalığının ilerlemesini izlemek için yara izi ölçümlerini kullanabilen bir fibrozis taraması gibidir. Kronik karaciğer rahatsızlıklarından birine sahip olanlar için doktor Fibroscan isteyebilir. Bunlar:
- Otoimmün Hepatit
- Siroz
- Genetik Hastalıklar (Hemokromatozis ve Wilson Hastalığı gibi)
- Hepatit B
- Hepatit C
- Alkolik Karaciğer Hastalığı
- Alkol Olmayan Steatohepatit (NASH)
Fibroscan değerleri kaç olmalı?
Fibroscan, karaciğerinizin sertliğini ölçerek yara izii olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur. Fibrozis sonucu kilopaskal (kPa) cinsinden ölçülür. Normalde 2 ile 6 kPa arasındadır. Mümkün olan en yüksek sonuç 75 kPa'dır. Karaciğer hastalığı olan birçok kişide normal aralıktan daha yüksek bir sonuç vardır. Karaciğer hastalığı olmayan sağlıklı kişilerin %90-95'inde karaciğer skar ölçümü <7,0 kPa olacaktır (ortanca değer 5,3 kPa'dır).
Fibroscan nasıl yapılır?
Fibroscan normal ultrason ile benzer prosedüre sahiptir. Daha önce ultrason çektirdiyseniz, fibroscan prosedürünün benzer olduğunu göreceksiniz. Bu test genellikle güvenlidir. İnvaziv değildir, yani cildinizden veya vücudunuzun içinden geçmez. Herhangi bir yan etkiye, riske veya komplikasyona neden olması muhtemel değildir. Bu test sırasında sırt üstü yatarak sağ kolunuzu başınızın üzerine koyup sağ kaburganıza erişim sağlanır, böylece karaciğeriniz taranabilir. Bölgeye jel uygulanır ve fibroscan cihazı kaburgalarınızın arasındaki cilde yerleştirilir. Cihaz ölçümleri toplamak için karaciğerinize enerji darbeleri gönderirken hafif bir titreşim hissedebilirsiniz. Tarayıcı, bir ses dalgasının geri dönmesi için gereken süreyi ölçer. Doğru bir sonuç için bu birden fazla tekrarlanır. Ardından tarayıcı ortalama okumayı hesaplar. Fibroscan taraması genellikle 5 ila 10 dakika sürer.
Fibroscan hangi hastalıklarda uygulanır?
Fibroscan kullanımının en faydalı olduğu hastalıklardan biri alkolsüz yağlı karaciğer hastalığıdır. Doktorunuz, aşağıdaki gibi durumların teşhisi, tedavisi ve ilerlemesini izlemek için bir Fibroscan isteyebilir:
- Alkolik karaciğer hastalığı
- Kronik hepatit B ve C
- Karaciğer sirozu
- Hemokromatozis ve Wilson hastalığı gibi genetik hastalıklar
Fibroscan faydaları nelerdir?
Fibroscan, fibroz olarak adlandırılan karaciğer dokusunun (veya karaciğer skarlaşmasının) sertlik (esneklik) derecesini ölçmek için hızlı, ağrısız ve invaziv olmayan bir yöntemdir. Basitliği nedeniyle, bir konsültasyon sırasında gerçekleştirilebilen ve sonuçları anında alınabilen karaciğer hasarını değerlendirmek için ideal bir araçtır. Dahası, invaziv olmayan bir değerlendirme olduğu için, bir hastanın karaciğerindeki değişiklikleri, karaciğer skarlaşmasındaki veya karaciğer yağındaki değişiklikler olsun, zaman içinde değerlendirmek için tekrar tekrar gerçekleştirilebilir. Fibroscan teknolojisi, aşırı alkol tüketimi, viral hepatit, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı ve demir yüklenmesi dahil olmak üzere karaciğere zarar veren çeşitli patolojilerden kaynaklanan karaciğer fibrozunun doğru bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.
Fibroscanın temel faydaları şunlardır:
- Tamamen ağrısız muayene.
- Sayısal sonuca anında erişim.
- Kanıtlanmış etkili karaciğer değerlendirmesi.
- İşlemin hemen ardından hastanın ayrılması.
- Yapılması çok kolay bir prosedür olması.
- Lokal veya genel anestezinin gerekmemesi.
