Karın bölgesinde oluşan gaz sancısı, zaman zaman herkeste görülebilen bir durumdur. Gün içerisinde yetişkin bir birey ortalama 10 kez gaz çıkarır. Gaz, sindirim sürecinin doğal bir parçası olarak görülmelidir. Bağırsaklarda biriken gazın dışarı çıkarılamaması, ciddi ağrılara ve sancılara sebebiyet verebilir. Vücut, günlük işleyişini sürdürmek adına gaz üretmeyi sürdürür.. Bağırsaklardaki gaz kabarcıkları sıkışma yaptığında hafif olarak başlayan ağrı, bir süre sonra şiddetlenebilir.
Gaz Sancısı Neden Oluşur?
Gaz sancıları genellikle besinlerin sindirim sürecinde bağırsak bölgesi veya midede oluşan havanın sıkışması ile ortaya çıkar. İstemsizce yutulan hava da bu sorunu tetikleyebilir. Hava yutumunun fazla olması ya da sindirimden sonra gazın artması sıklıkla gaz sancısı yaşamaya neden olabilir. Hava yutma, tıp literatüründe aerophagia olarak bilinir.
Beslenme alışkanlıklarında ya da yaşam stilinde yapılacak ufak değişiklikler sayesinde söz konusu sorunun görülme sıklığı azaltılabilir. Gıdaların içeriği, yemeğin tüketim hızı, hareketsiz yaşam tarzı ya da yemek esnasında ağzın sürekli açık olması da tetikleyici nedenler arasında kabul görür.
Aşırı süt tüketimi bebeklerin bağırsak bölgelerindeki gaz oranında artışa neden olabilir. Gaz sancısının hayatı tehdit eden bir boyutu yoktur. Vücutta yer alan gaz, geğirme ya da rektum yolu ile dışarıya atılabilir. Gaz sancıları çoğu zaman kramplar biçiminde yansır. Dalga biçiminde hissedilen ağrılar ise ağrının altında yatan farklı nedenlere işaret edebilir. Kadınlar, regl dönemlerinde gaz sancısı problemi ile daha fazla karşılaşabilir.
Normal koşullarda geğirme, yutulmuş durumdaki havanın vücuttan atılması adına çok etkili bir yöntemdir. Fakat bu süreçte mideden dışarı atılamayan gazın bir bölümü ince bağırsakta emilmektedir. Diğer bölümüyse kalın bağırsağa dahil olarak rektum üzerinden atılmaktadır. Tüketim tarihi geçen besinlerin yenmesi, alkol ve sigara tüketimi, uzun süreli olarak sakız çiğnemek, yoğun baharatlı gıdalar tüketmek gaz sancısına neden olabilecek diğer nedenler arasında sıralanabilir.
Gaz Sancısının Belirtileri
Gaz sancısı pek çok insanda görülebilen normal bir durum olmasına rağmen kişide ciddi bir huzursuz duygusu uyandırabilir. Gaz sancısının belirtileri, kişiden kişiye büyük farklılıklar içermez. Kimi hastalar, günlük yaşamlarını ya da iş ve eğitim durumlarını olumsuz yönde etkileyecek düzeyde bir sancı ile karşılaşabilir. Bu aşamalarda kronik semptomlar oldukça nadir şekilde gözlemlenir. Gaz sancısının genel olarak belirtileri şu şekildedir:
- Geğirme
- Karın kısmında krampların ya da ağrıların başlaması
- Şişkinlik hissi
- Karnın normale kıyasla büyük bir hal alması
- Kabızlık
Belirtilerin, 1 günden fazla sürmesi ya da sancının kesilmemesi gibi durumlarda uzman bir hekimden destek almakta fayda olacaktır.
Gaz Sancısı Teşhisi
Gaz sancısının uzun süre geçmediği durumlarda net bir teşhis için kişinin doktora görünmesi gerekir. Doktor, sancının durumunu analiz etmeden önce hastanın tıp geçmişine, son dönemdeki beslenme rutinine ya da kullandığı ilaçlara dair temel sorular yöneltir. Özel bir hassasiyetin olup olmadığının anlaşılması adına stetoskop yardımıyla karın bölgesi dinlenir.
Bu süreçte dışkı ya da idrar testleri de talep edilebilir. Enfeksiyona bağlı durumlarda da kan testlerine yönelmek mümkün olabilir. Bu arada gaz sancısı, keşfedilmesi gerekli olan ciddi bir hastalıktan dolayı oluşabilir. Bu açıdan teşhis sürecinin oldukça kapsamlı bir şekilde gerçekleşmesine dikkat edilir. Teşhis aşamasında karın röntgeni ile beraber sigmoidoskopi adı verilen görüntüleme yönteminden de yararlanılabilir.
Gaz Sancısı Tedavi Yöntemleri
Gaz sancısında tedavi süreci bebeklerde ve yetişkinlerde genellikle birbirinden farklı şekilde gerçekleşir. Bu noktada öncelikle gaz sancısına sebebiyet veren asıl durum somut şekilde saptanmalıdır. Altta yatan asıl rahatsızlığın tedavi edilmesi sayesinde sancı ortadan kaldırılabilir ve arzu edilen rahatlama gerçekleşebilir. Tedavi aşamasında; durumun boyutu, hastanın yaşı, belli ilaçlar karşısında kişinin hassasiyeti önemli bir kriter olarak değerlendirilir.
Eğer somut bir tetikleyici rahatsızlık tespit edilememişse kişinin yaşam tarzında ve özellikle de beslenme rutininde belli değişikliklere gitmesi gerekir. Özellikle diyet değişimleri sayesinde vücudun üretmiş olduğu gaz düzeyinin düşürülmesi sağlanabilir. Bu durum aynı zamanda gazın vücutta daha aktif şekilde hareket etmesini destekler. Aşırı yağlı besinler, gaz üretimi noktasında görece aktif besinlerdir. Gazlı içecekler, kızarmış ve yağlı yemekler, süt ürünleri ya da mercimek, soğan, fasulye, lahana, karnabahar gibi besinler gaz oluşumuna neden olabilir.
Mide Sancısı Risklerini Azaltacak Durumlar
Yaşam tarzında bariz değişimler gerçekleştirmek, yoğun gaz üretimini ve dolayısıyla da gaz sancısını bir ölçüde hafifletecektir. Gaz oluşturma potansiyeli yüksek olan sağlıklı besinler, diyet programından tümüyle çıkarılmamalıdır. Bunun yerine kişi, daha ufak porsiyonlarla tüketmeye çalışılmalıdır. Öte yanan besinlerin yavaş tüketilmesi, yemeğin iyice çiğnendikten sonra yutulması bir alışkanlık haline getirilmelidir. Uzun süre sakız çiğnenmemeli ve ayrıca içecekler mümkün olduğunca pipet kullanmadan içilmelidir. Sigara içmek de yutulan hava düzeyinin artmasına yol açabilir.
En önemli yaşam tarzı değişikliği ise egzersizdir. Düzenli şekilde uygulanan egzersiz kabız riskini düşürür. Basit bir yürüyüş bile gazın vücutta hızlı bir şekilde hareket etmesini destekleyecektir. Gaz sancısı yaşayan kişinin gün içerisinde yeterli miktarda su tüketmesi önerilir. Tüm bunların yanında sancı esnasında nazik bir biçimde mide masajı yapmak da krampların etkisini hafifletebilir. Masaj esnasında parmakların dairesel biçimde hareket etmesi gerekir. Ayrıca sancı devam ederken yavaş ve derin nefes almaya dikkat edilmelidir.
Hamilelik Gaz Sancısı Bebeği Etkiler mi?
Gebelik sürecinde anne adayında ortaya çıkan gaz sancıları, oldukça yaygın bir durum olarak kabul edilir. Sancı, neticede sindirim sisteminin işleyişinde sıklıkla kendini var edebilir. Gebelik hormonlarının sindirim sistemi üzerinde etki göstermesi ya da rahmin büyüme ivmesi göstermesi beklenen bir durumdur. Sindirim sistemindeki bu değişiklikler, genelde tıbbi sorunları beraberinde getirmez, gebelik sırasında anne adayında oluşan gaz sancıları bebeği doğrudan etkilemez. Anne adayının doğru beslenme alışkanlıklarına yönelmesi ve rahatlatıcı egzersizleri günlük yaşamının bir parçası haline getirmesi gaz sancısı yaşama ihtimalini azaltır.
Gaz Sancısına Ne İyi Gelir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Belirtilerin, 1 günden fazla sürmesi ya da sancının kesilmemesi gibi durumlarda uzman bir hekimden destek almakta fayda olacaktır.
Aşırı süt tüketimi bebeklerin bağırsak bölgelerindeki gaz oranında artışa neden olabilir.
Yaşam tarzında bariz değişimler gerçekleştirmek, yoğun gaz üretimini ve dolayısıyla da gaz sancısını bir ölçüde hafifletecektir.