Koroner Yoğun Bakım Nedir?

Toplumda görülen bazı sağlık sorunlarının büyük operasyonlar veya girişimsel işlem gerektiren tedavisinde hastaların yakın takip ve tedavi hizmeti alması gerekli görülebilir. Bu durum ise hastaların tanı, takip ve tedavi hizmetlerinin uygun ve etkili koşullarda verilebileceği yoğun bakım ünitelerinin kurulmasını gündeme getirmiştir. Hastaların yakın takibinin gerektiği hastalık gruplarının başında kalp hastalıkları gelir. Kalp hastalıkların belirli tedavilerinin ardından, hastaların takibi koroner yoğun bakım ünitelerinde yapılır.

Koroner Yoğun Bakım Nedir?

Koroner damarlar, kalbin kendi dokularına ait dolaşımını ve besin-oksijen desteğini sağlayan atardamarları ifade eder. Koroner yoğun bakım ise kalp hastalıkları ile ilgili yoğun bakım ünitesini ifade eder. Koroner yoğun bakım ünitesi, kalbin ciddi problemlere yol açabilen hastalıkların; açık kalp ameliyatı, koroner By-Pass gibi cerrahi veya girişimsel işlemlerinin sonrasında hastaların takip ve tedavisinin yapıldığı yataklı servistir.

Koroner Yoğun Bakım Ne İşe Yarar?

Kalp, vücut dokularının yaşam için ihtiyaç duyduğu besin ve oksijen desteğini sağlayan kanın organ ve dokulara ulaştırılmasından sorumludur. Kalbin görevini yeterli düzeyde yerine getiremediği durumlarda başta beyin, böbrek ve karaciğer gibi hayati organlar olmak üzere, çeşitli vücut dokuları besin-oksijen desteği alamadığında hayatı tehdit edecek düzeyde doku ve organ yetmezlikleri ortaya çıkabilir. Bu bakımdan, ciddi kalp hastalığı olan hastaların genel durumlarının ani şekilde kötüleşebilmesi ve hayati tehlikeye maruz kalma riski nedeniyle yakından takip edilmesi gerekir. Sağlık hizmeti sağlayan kurumlarda bu yakın takip, koroner yoğun bakım ünitelerinde sağlanır.

Koroner yoğun bakım ünitelerinde, hastaların ciddi klinik tablolarına yönelik sıkı takip yapılmasını ve etkili tedavi verilmesini sağlayan aşağıdaki ekipmanlar bulunur:

• Hastaların kan basıncı, nabız, kalp ritmi, solunum sayısı gibi hayati değerlerinin anlık değerlendirilmesini sağlayan monitörler,
• Solunum yetmezliği esnasında solunumun desteklenmesini sağlayan mekanik ventilatör cihazları,
• Dolaşımın yetersiz kaldığı durumlarda dolaşımın desteklenmesini sağlayan dolaşım destek cihazları (ECMO),
• Elektrokardiyografi ve ekokardiyografi cihazları,
• Kan gazı ölçüm cihazları,
• Taşınabilir radyografi cihazları,
• Temel ve ileri yaşam desteği ekipmanları,
• Atardamar ve toplardamar kateterizasyon ekipmanları ile damardan tedavi sunmayı sağlayan ekipmanlar,
• Oksijen destek üniteleri ve oksijen ölçümünde kullanılan nabız oksimetre cihazları.

Kalp hastalıkları, toplumda en önemli sağlık problemlerinin ve ölüm oranına yol açan hastalık gruplarının başında gelir. Kalp damarlarının tıkanması ile seyreden koroner damar hastalıkları ve kalp kapak hastalıklarının takip ve tedavisinde uygulanan anjiyografi gibi birçok girişimsel işlem bulunur. Genel sağlık durumunun kötüleşmesi riski bulunduran tüm bu hastalık süreci ve tedavi uygulamaları nedeniyle hastaların yakın takip edilmesi gerekir. Dolayısıyla hastanelerde sunulan sağlık hizmetinin vazgeçilmez parçalarından biri koroner yoğun bakım hizmetleridir.

Koroner Yoğun Bakımda Hangi Hastalıkların Tedavisi Yapılır?

Koroner yoğun bakımda özellikle aşağıda özetlenen hastalık ve durumlara yönelik tanı, takip ve tedavi hizmetleri verilir:

• Koroner damar hastalıkları, kalp krizi, anjina pektoris gibi kalp-damar hastalıklarının tedavisi ve buna yönelik uygulanan anjiyografi, stent veya By-Pass ameliyatı gibi işlemler,
• Kalp kapaklarının darlıkları veya yetmezliklerinde tedavide uygulanan kapak değişimi veya açık kalp ameliyatları,
• Ciddi düzeyde kalp yetmezliğine bağlı gelişen organ yetmezlikleri,
• Kalbe veya akciğer hastalıklarına bağlı gelişen solunum yetmezlikleri,
• Kalp dokularında gelişen ciddi kardiyak enfeksiyonlar (infektif endokardit),
• Kanda ve vücutta yaygın hale gelmiş sepsis gibi enfeksiyon hastalıkları,
• Kalpte anatomik veya fizyolojik nedenlerle gelişen ritim bozuklukları,
• Kalp nakli,
• Kalp veya akciğer bölgesinde fiziksel travma sonrası gelişen genel durum bozuklukları, yaralanmalar.

Koroner Yoğun Bakımda Hangi Hekimler Çalışır?

Koroner yoğun bakım üniteleri genellikle kardiyoloji, kalp-damar cerrahisi, göğüs cerrahisi veya kardiyotorasik cerrahi ihtisaslarını tamamlamış uzman hekimler tarafından yönetilir. Bunun yanında, yoğun bakım uzmanlığına yönelik yan dal uzmanlığını tamamlamış hekimler de koroner yoğun bakım ünitelerinde çalışabilir. Yoğun bakım alanın uzmanlaşmış hemşireler ve diğer sağlık personelleri de yoğun bakım hizmetlerinin eksiksiz ve uygun şekilde sunulmasını sağlar. Koroner yoğun bakımda çalışan sağlık personelleri, kritik hastaların 24 saat boyunca yakın takibi gereken takip-tedavi hizmetlerini yerine getirme konusunda eğitim almış sağlık personellerden oluşur.

Koroner Yoğun Bakımda İşleyiş Nasıldır?

Koroner yoğun bakımda takip edilen hastalar, hayati değerlerinin anlık takip edilebilmesi için monitör cihazlarına bağlanır ve sağlık personeli tarafından anlık olarak kan basıncı, nabız, kalp ritmi, vücut sıcaklığı ve solunum sayısı bakımından takibe alınır. Aynı zamanda hastaların sık periyotlarla kan değerlerinin, radyografi ve elektrokardiyografi (EKG) gibi değerlendirmelerinin kontrol edilmesi gerekebilir. Hastalara yakın takip ve tedavi amacıyla atardamar veya toplardamarlarına kateter takılabilir ve damardan tedavi uygulamaları yapılabilir.

Hastalarda dolaşım veya solunum yetersizliği gelişmesi halinde solunum veya dolaşım destek cihazlarının kullanılması gerekebilir. Solunum destek cihazları maske yoluyla vücut dışından basınçla uygulanabileceği gibi durumu kritik olan hastalarda entübasyon (soluk borusuna solunum tüpünün yerleştirilmesi) uygulanabilir. Dolaşım yetersizliği olan hastalarda ise atardamar içinde yerleştirilen kateter ve balon pompalarla dolaşım desteklenebileceği gibi yapay dolaşım sağlayan özel destek cihazları da kullanılabilir.

Yoğun bakım düzeni, standart yataklı servislerden oldukça farklıdır. Genellikle, yoğun bakım ünitelerinde yer alan merkezi istasyon çevresinde 8 ila 12 yoğun bakım odası sıralanır ve alan personellerin hastalara kolaylıkla ulaşım sağlanabileceği şekilde planlanır. Yoğun bakım odalarının kapıları dışarıdan hastanın rahatça görülebileceği şekilde şeffaf tasarlanmıştır. Bu sayede ani gelişen klinik bulguların erken dönemde fark edilmesi ve müdahale edilebilmesi sağlanır. Merkezi istasyonlarda her bir yoğun bakım hastasına ait monitör verileri anlık olarak gözetlenir. Böylece, acil bir durumda hastaların genel durumu hakkında bilgi edinilebilir ve hızlıca müdahale edilebilir.

Hastaların klinik tablolarının ağır seyretmesi ve yakın takip gerektirmesi ve enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi adına, koroner yoğun bakıma ziyaretçi girişi oldukça sınırlıdır. Hastalar ve hasta yakınlarının görüşmesine günün belirli saatlerinde kısıtlı şekilde izin verilebilir.

Koroner yoğun bakımda yatan hastalarda ortalama yatış süresi 1 ila 6 gün arasındadır. Bu süre sonunda kritik klinik durumun gerilediğine karar verilmesi halinde hasta, yoğun bakıma oranla daha az sıklıkla takip edilen yataklı servislere alınabilir. Bu servislerde hastaların uzun dönem idame tedavileri planlanır; kardiyolojik rehabilitasyon programları gibi fizyoterapi uygulamalarının da tatbiki ve planlaması yapılır.