Tendinit, tendonun iltihaplanması veya tahrişi sonucu oluşan ağrılı bir rahatsızlıktır. Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan güçlü, kordon benzeri liflerdir. Parmaklardaki küçük tendonlardan omuzlardaki ve bacaklardaki büyük tendonlara kadar boyut ve şekil bakımından çeşitlilik gösterirler.
Tendonlar esnek ve sağlamdır ve eklemlerdeki kemikleri hareket ettirmek için kaslarla birlikte çalışırlar. Bir tendon tahriş olursa veya aşırı gerilirse, iltihaplanabilir ve tendinit gelişebilir. Tendinit genellikle aşırı kullanımdan kaynaklansa da, özellikle spor yaparken oluşan bir yaralanmadan da kaynaklanabilir. Ayrıca, artrit ve diyabet gibi yapısal anormallikler veya hastalıklar da tendinite neden olabilir. Vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak en sık ayaklarda ve ayak bileklerinde görülür.
Tendinit her yaşta ortaya çıkabilse de, 40 yaş üstü yetişkinlerde daha yaygındır. Tendonlar yaşlandıkça daha az strese dayanır ve daha az esnek hale gelir.
Tendinit ne demektir?
Tendinit, bir kemiği bir kasa bağlayan kalın, ip benzeri bir doku olan tendonun iltihaplanmasını tanımlayan genel bir terimdir. Tendinit, eklem iltihabı anlamına gelen artritten farklıdır. Yumuşak doku, kas-iskelet sistemi ağrılarının en yaygın nedenlerinden biridir.
Tendinit neden olur?
Tendinit çoğunlukla aşırı kullanımdan (tekrarlayan stres) kaynaklanır, ancak daha az sıklıkla kalsiyum birikiminin oluştuğu bölgelerde de ortaya çıkabilir. İnsanlar yaşlandıkça, spor veya iş aktiviteleri gibi tekrarlayan hareketler, tendonun kemiğe bağlandığı noktada hasara yol açarak vücutta iltihaplanma tepkisine neden olabilir.
Tendinit çeşitleri neler?
Vücutta birçok farklı tendon bulunduğu için, tendinitin birçok farklı türü vardır. En sık görülen tendinit türleri şunlardır:
De Quervain tenosinoviti
De Quervain tenosinoviti, bileğin başparmak tarafı boyunca uzanan ve başparmağın tabanına bağlanan tendonların şişmesidir. Bu durum, tendonların bilekten ele ulaşmak için içinden geçtikleri kılıf tarafından sıkıştırılması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, bileğin başparmak tarafında ağrı ve hassasiyete neden olabilir.
Tenisçi dirseği (lateral epikondilit)
Dirseğin ve ön kolun yan tarafında, kolun başparmak tarafında ağrıya neden olur. Ağrı, bileği avuç içinden geriye ve uzağa doğru büken tendonların hasar görmesinden kaynaklanır.
Golfçü dirseği (medial epikondilit)
Golfçü dirseği, ön kolun avuç içi tarafında dirsekten bileğe kadar uzanan ağrıya neden olur. Ağrı, bileği avuç içine doğru büken tendonların hasar görmesinden kaynaklanır.
Aşil tendiniti
Aşil tendiniti genellikle aşırı kullanımdan kaynaklanır, bu nedenle koşucularda yaygın bir yaralanmadır. Baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan tendonu etkiler. Belirtiler arasında topuk ağrısı ve hassasiyet bulunur ve bu durum yürürken veya koşarken kötüleşebilir. Tedavi genellikle istirahat ve ağrı kesicileri içerir; tendonun yırtılmasını veya kopmasını önlemek için spor ve fitness aktivitelerinden kaçınılmalıdır.
Peroneal tendinit
Peroneal tendinit, alt bacak kemiğinin (fibula) dış tarafından aşağıya, ayak bileğinin dış tarafındaki kemik çıkıntısının arkasına ve ayağın uzunluğu boyunca uzanan iki tendonu etkiler. Bir tendon, ayağın dışına, küçük parmağın tabanına bağlanırken, diğeri ayağın tabanı boyunca uzanır ve ayak kemerinin iç kısmına bağlanır. Tendonlar birlikte ayak bileğini sabitlemeye yardımcı olur. Artan yük ve aşırı kullanım nedeniyle iltihaplanırlarsa, kemiğe sürtünerek ayak bileğinin arkasında ağrı (en çok ayakta dururken veya ayağınızla itiş yaparken hissedilir) ve ayak bileği instabilitesi gibi semptomlara neden olabilirler.
Posterior tibial tendinit
Posterior tibial tendinit, kaval kemiğinin arkasını ayak kemiklerine bağlayan tendonu etkiler. İltihaplandığında, ayak kemerine stabilite ve destek sağlayamaz. Zamanla bu durum düztabanlığa yol açabilir. Belirtiler arasında ayağınızı itmeye başladığınızda ağrı ve parmak uçlarında duramama yer alabilir.
Rotator manşet tendiniti
Omuz eklemini hareket ettiren tendonları etkiler. Kolunuzu başınızın üzerine tekrar tekrar kaldırmayı gerektiren aktivitelerden kaynaklanabilir. Ayrıca, omzunuzu uzun süre aynı pozisyonda tuttuğunuzda veya geceleri sık sık omzunuzun üzerinde uyuduğunuzda da ortaya çıkabilir.
Tendinitin belirtileri neler?
Başlıca belirti, özellikle kullanım sırasında, yaralanan tendon bölgesinde oluşan ağrıdır. Ağrı kronik olabilir veya aniden gelip keskin bir his verebilir. Diğer belirtiler arasında şişlik, sıcaklık, hassasiyet ve kızarıklık bulunur. Bunlardan sonuncusu, iltihaplanma sürecinin bir parçası olarak ortaya çıkan kan kılcal damarlarının genişlemesi olan "eritem" olarak adlandırılır.
Tendinit, kas zorlanmasıyla karıştırılabilir. İkisi arasındaki fark, kas zorlanmasında ağrının kasın kendisinde hissedilmesi, tendinitte ise ağrının kasın kemiğe bağlandığı yerin yakınında hissedilmesidir.
Farklı tendinit türlerinde belirtiler şu şekilde olabilir:
Aşil tendiniti
- Topuğun arkasında ağrı ve şişlik
- Topuk hassasiyeti
- Topuk ağrısı
Peroneal tendinit
- Ayak bileğinizin arkasında ağrı
- Aktivite sırasında kötüleşen ve dinlenme sırasında azalan ağrı
- Ayak döndürülürken ağrı
- Ayak bileğinin arkasında şişlik
- Nesneleri taşırken dengesiz ayak bileği
Patellar tendinit
- Diz çevresinde ağrı ve hassasiyet (patellar tendon)
- Zıplama, koşma, yürüme, bacağı bükme veya düzeltme sırasında ağrı
- Şişme
Posterior tibia tendiniti
- Ayakta ağrı
- Ayak bileğinin iç tarafında, Aşil tendonunun yakınında ağrı ve şişlik
- Ayak parmaklarını içe doğru çevirmede zorluk
- Ayak uçlarında duramama
- Tendon şişmesi
Rotator manşet tendiniti
- Omuz ağrısı
- Tenisçi dirseği
- Dirseğin dış kısmında ağrı
Tendinit kaç günde geçer?
Tendinitin iyileşme süresi, rahatsızlığın şiddeti, etkilenen tendonun türü, tedavi yaklaşımı ve bireysel iyileşme oranları gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak önemli ölçüde değişebilir:
- Hafif tendinit vakaları uygun istirahat ve tedaviyle iyileşme birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir. Orta seviyeli tendinit durumnunda, iyileşme birkaç hafta sürebilir, iyi bir tedavi ve rehabilitasyonla genellikle 2 ila 6 hafta arasında değişir. Şiddetli tendinit durumunda ise, özellikle önemli hasar varsa veya ameliyat gerekiyorsa, tam iyileşme birkaç ay sürebilir.
- Ayrıca farklı, tendonların iyileşmesi farklı hızlarda gerçekleşir (örneğin, Aşil tendiniti dirsek tendinitinden daha uzun sürebilir). Uygun bir tedavi planına (istirahat, buz, kompres, yükseltme, fizik tedavi ve ilaçlar) uyulması iyileşmeyi hızlandırabilir. Yaş, genel sağlık durumu ve aktivite düzeyi de iyileşme sürelerini etkileyebilir.
Tendinit en çok hangi bölgelerde görülür?
Tendinit vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak dirsek, diz, omuz, dirsek, bilek ve topukta daha yaygındır.
Tendinit tedavi yöntemleri neler?
Tendinit tedavisinin ilk aşaması, "Dinlenme, Buz, Kompresyon ve Yükseltme" anlamına gelen "RICE" protokolünü içerir. Tendinit ne kadar çabuk tedavi edilirse, tam güç ve esnekliğe o kadar çabuk kavuşursunuz. Tendinit genellikle cerrahi olmayan tedaviye yanıt verir. Ameliyat sadece belirli vakalarda gerekebilir.
Tekrarlayan tendinitin tedavi yöntemleri vücudun farklı bölgelerine göre farklılık gösterir ve şunları içerebilir:
- Atel, askı veya koltuk değneği ile hareketsizleştirme
- Fizik tedavi
- Cilt kremleri, sıcak paketler ve ıslatma dâhil olmak üzere ısı uygulaması
- NSAID'ler (steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar) gibi anti-inflamatuar ilaçlar
- Kortikosteroid enjeksiyonları (kortizon iğneleri)
- Ortopedik cerrahi (en şiddetli vakalar için)
Cerrahi olmayan tedaviler
Çoğu tendinit vakası, istirahat, buz, kompresyon (kol veya sargı), yükseltme, esneme ve aktivitelerin değiştirilmesiyle başarıyla tedavi edilebilir. Ağrıyı azaltmak için, yaralı tendonu daha da kötüleştiren aktivite veya hareketlerden kaçınmanız ve reçetesiz satılan NSAID'ler (steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar) kullanmanız önerilir.
