Steroidler, böbreklerin üzerinde bulunan 2 küçük bez olan adrenal bezleri tarafından üretilen hormonların yapay versiyonudur. Vücut geliştirenler ve sporcular tarafından kullanılan anabolik steroidlerden farklıdırlar.
Steroidler kızarıklığı ve şişliği (iltihabı) azaltır. Bu, astım ve egzama gibi iltihaplı rahatsızlıklara yardımcı olabilir. Steroidler aynı zamanda vücudun hastalık ve enfeksiyonlara karşı doğal savunması olan bağışıklık sisteminin aktivitesini de azaltır. Bu, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücuda saldırması sonucu oluşan romatoid artrit veya lupus gibi otoimmün rahatsızlıkların tedavisine yardımcı olabilir.
Steroid nedir?
Steroidler, insan vücudunda doğal olarak üretilen hormonlar olarak bilinen kimyasalların yapay bir versiyonudur. Steroidler, kortikosteroidler olarak da adlandırılır. Steroidler, iltihabı azaltmak için bu hormonlar gibi davranmak üzere tasarlanmıştır. Kısaca; çeşitli rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan iltihap giderici ilaçlardır. Steroidler birçok farklı formda bulunur.
Başlıca türleri şunlardır:
- Tabletler ve sıvılar
- İnhalerler
- Burun spreyleri
- Enjeksiyonlar
- Kremler, losyonlar ve jeller
Steroidler genellikle rahatsızlığınızın alevlenmelerini hızla tedavi etmek için kısa bir süre verilir. Hangi rahatsızlığa sahip olduğunuza ve hangi dozun reçete edildiğine bağlı olarak, birkaç gün içinde semptomlarınızda bir iyileşme fark edebilirsiniz. Steroidlerin çoğu sadece reçeteyle satılır, ancak birkaçı (örneğin bazı kremler veya burun spreyleri) eczanelerden temin edilebilir.
Steroid ne işe yarar?
Steroidler aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabilir:
- Astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Saman nezlesi
- Şiddetli kurdeşen
- Egzama
- Eklemler veya kaslarda ağrı ( artrit, tenisçi dirseği ve donuk omuz gibi)
- Hasarlı veya sıkışmış bir sinirin neden olduğu ağrı (şiddetli siyatik gib)i
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı gibi)
- Lupus
- Multipl skleroz (MS)
Sistemik steroid nedir?
Sistemik steroidler, böbrek üstü bezleri tarafından üretilen doğal steroid kortizolün sentetik türevleridir ve derin anti-inflamatuar etkilere sahiptir. Sistemik (kortiko)steroidler ayrıca glukokortikoidler veya kortizonlar olarak da adlandırılır. Sistemik steroidler kan dolaşımında dolaşır ve vücudun her bölgesine ulaşır. Kortikosteroidler, iltihaplı cilt rahatsızlıklarını kontrol etmek için bağışıklık sistemi üzerindeki yararlı etkileri nedeniyle kullanılır. Topikal olarak (örneğin, doğrudan cilde uygulanarak) veya sistemik olarak (ağızdan alınarak veya enjeksiyon yoluyla) verilebilir. Oral ilaçların yanı sıra intravenöz veya intramüsküler olarak verilen ilaçları da içerirler. Sistemik kortikosteroidler, egzama, kabarcıklı cilt hastalığı (pemfigus, pemfigoid), otoimmün cilt hastalığı, vaskülit ve diğer cilt rahatsızlıkları dahil olmak üzere birçok cilt hastalığının tedavisinde kullanılır.
Topikal steroid nedir?
Topikal steroidler aynı zamanda topikal kortikosteroidler, glukokortikosteroidler ve kortizon olarak da adlandırılır. Topikal steroid, egzama/dermatit ve diğer birçok cilt rahatsızlığını kontrol etmek için kullanılan bir anti- inflamatuar ilaçtır. Topikal steroidlerin ciltteki çeşitli hücreler üzerindeki etkileri şunlardır:
- Antienflamatuvar.
- Bağışıklık sistemini baskılayıcı.
- Anti-proliferatif.
- Vazokonstriktif.
Topikal steroidlerle yaygın olarak tedavi edilen durumlar şunlardır:
- Egzama – atopik egzama gibi
- Kontakt dermatit – ciltte kepek ve pullu lekeler gibi semptomlara neden olur
- Sedef hastalığı
Topikal kortikosteroidler bu durumları tedavi edemez, ancak semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir. Topikal kortikosteroidler doğru kullanıldığında nadiren ciddi yan etkilere neden olur. Topikal steroidlerin en yaygın yan etkisi, ilaç uygulandığında yanma veya batma hissidir. Ancak bu genellikle cildiniz tedaviye alıştıkça düzelir.
Steroid fazla olursa ne olur?
3 haftadan daha kısa bir süre boyunca steroid kullanmanın herhangi bir önemli uzun vadeli yan etkiye neden olması olası değildir. Ancak daha uzun süre, yüksek dozda almanız gerekiyorsa veya sık kürlere ihtiyacınız varsa bazı yan etkiler yaşayabilirsiniz.
Steroid tabletlerin yan etkileri şunları içerebilir:
- Hazımsızlık veya mide ekşimesi
- Kilo alımına yol açabilecek artan iştah
- Uyku güçlüğü (uykusuzluk)
- Sinirlilik veya endişe gibi ruh hali ve davranış değişiklikleri
- Enfeksiyon riskinin artması (özellikle suçiçeği, zona ve kızamık)
- Yüksek kan şekeri (hiperglisemi) veya diyabet
- Kemiklerin zayıflaması (osteoporoz)
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Cushing sendromu (kolayca moraran ince deri, boyun ve omuzlarda yağ birikmesi ve kırmızı da görünebilen şişkin, yuvarlak bir yüz gibi semptomlara neden olabilir)
- Glokom ve katarakt gibi göz rahatsızlıkları
- Depresyon gibi ruh sağlığı sorunları
- Çoğu yan etki tedavi sonlandırıldığında geçecektir.
