Ayaklardaki kemikler küçük oldukları için zarar görmeleri kolaydır. Spor yaralanmaları, kazalar ve düşmeler ayağın kırılmasına yol açabilir. Ayrıca, ayağa aşırı yüklenme veya tekrarlayan baskı (stres kırığı) nedeniyle de kırılabilir. Ayak kırıkları, yürümeye veya ayağa ağırlık vermeye çalışıldığında neredeyse her zaman daha da kötüleşen ciddi ağrılara neden olur.
Kırığın birkaç çeşidi vardır:
Parçalı kırık
Kemik iki parçadan fazla parçaya ayrılmıştır.
Eklem dışı kırık
Kırık ekleme kadar uzanmaz.
Eklem içi kırık
Kırık ekleme kadar uzanır.
Açık kırık
Kırık kemik deriyi yırtar.
Ayak kırığı neden olur?
Ayağın yapısı, birbiriyle karmaşık bir şekilde çalışan birçok kemikten oluşur ve bu kemiklerden sadece birinin kırılması bile aşırı ağrıya ve hareket kabiliyetinin önemli ölçüde kısıtlanmasına neden olabilir.
Ayağınızdaki ve ayak bileğinizdeki kemikler, bağlar ve tendonlar zayıfsa, kırıklara daha yatkınsınız demektir. Kırıklar, kemiğe travma geldiğinde meydana gelir. Travma şunları içerebilir:
Ayak kırıklarının en yaygın nedenleri şunlardır:
Araba kazaları
Araba kazalarında meydana gelebilecek ezilme yaralanmaları, genellikle ameliyat gerektiren kırıklara neden olabilir.
Düşmeler
Tökezleyip düşmek ayak kemiklerinin kırılmasına neden olabilir. Aynı şekilde, yüksekten atladıktan sonra da ayak kırığına sebebiyet verebilir.
Darbe
Ayağa ağır bir şeyin düşmesi veya ayağa gelen şiddetli bir darbe kırıkların yaygın nedenlerindendir.
Burkulma
Bazen ter bir hareket, kemik kırılmasına neden olabilecek bir burkulma yaralanmasına yol açabilir. Bir ayak parmağı mobilyaya çarptığında kırılabilir.
Aşırı kullanım
Ayakların ağırlık taşıyan kemiklerinde stres kırıkları yaygındır. Uzun mesafe koşmak gibi tekrarlayan kuvvet veya uzun süreli aşırı kullanım, bu küçük çatlakların en sık nedenidir. Yaşlılarda özellikle kireçlenmeye ve kemik erimesine bağlı olarak kolay kırılmalar oluşabilir.
Ayak kırığı nasıl anlaşılır?
Ayak kırığınız olabileceğine dair belirtiler şunlardır:
- Aktiviteyle kötüleşen kalıcı ağrı
- Ayak veya ayak parmaklarının etrafında şişlik veya morarma
- Yürümede veya ağırlık taşımada zorluk
- Belirli bir bölgede dokunmaya karşı hassasiyet
Ayak kırığı nasıl teşhis edilir?
Ayak ve ayak bileği kırığı teşhisi için, yaralanmanın ciddiyetini anlamak ve tedavi planı belirlemek üzere bir ortopedi uzmanına görünmeniz gerekir.
Ayak kırıklarının teşhisinde aşağıdaki görüntüleme testleri istenebilir:
Röntgen
Ayak kırıklarının çoğu röntgende görülebilir.
Kemik taraması
Kemik taraması, röntgenlerde görünmeyen kırıkları tespit edebilir.
BT taraması
BT taraması, vücuttaki kemiklerin farklı açılardan ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için X-ışını tekniklerini kullanır.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
Yumuşak dokuların ve kemik iliğinin detaylı görüntülenmesini sağlar, özellikle röntgenle tespit edilemeyen stres kırıkları ve bağ yaralanmalarında kullanılır.
Ayak kırığı nasıl geçer?
Ayak kırığı geçirdiyseniz, tam iyileşme sağlamak ve fonksiyonlarınızın mümkün olan en kısa sürede geri kazanılmasını sağlamak için derhal tedaviye başvurmanız önemlidir. Bazı durumlarda, kırık hafif ve yerinden oynamamışsa (yani kemik yerinden oynamamışsa), cerrahi olmayan tedavi iyileşme sağlayabilir.
Ayak ve ayak bileği kırıklarını ameliyatsız tedavi etmek için genellikle RICE protokolü uygulanır:
Dinlenme
Dinlenmek çok önemlidir. Bu kırığın daha hızlı iyileşmenize yardımcı olacaktır. Ayağınızın ve bileğinizin hareketsiz kalmasına yardımcı olmak için muhtemelen alçı takacaksınız.
Buz
Şişlik ve iltihabı azaltmak için bölgeye 20 dakika boyunca buz uygulayın. Buz uygulamasını her 40 dakikada bir tekrarlayın.
Kompresyon
Yaralanmanın sarılması şişliğin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
Yüksekte tutma
İltihabı azaltmaya yardımcı olmak için ayağınızı ve ayak bileğinizi kalp seviyenizden biraz yukarıda tutun.
Ciddi şekilde kırılmış bir ayak kemiği, iyileşirken kırık kemik parçalarını yerinde tutmak için plaka, çubuk veya vida yerleştirmek üzere ameliyat gerekebilir.
Ayak kırığı kaç günde iyileşir?
Ayak kırıklarının tamamen iyileşmesi zaman ve sabır gerektirir. Genellikle üç ila altı ay içinde tamamen iyileşir. Ancak iyileşme süreleri yaşa ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir.
Ayak kırığını önlemek için ne yapmalı?
Ayak kırıkları, günlük aktiviteleri ve hareketliliği önemli ölçüde etkileyebilen yaygın bir yaralanmadır. Travma, aşırı kullanım veya kaza sonucu oluşan ayak kırıkları, hafiften şiddetliye kadar değişerek ayak parmakları, ayak tarak kemikleri veya topuk gibi kemikleri etkileyebilir. Ayak kırıklarını tamamen önlemenin bir yolu olmayabilir, ancak günlük yaşamda kendinizi kırıklardan korumanın birçok yolu vardır:
Uygun ayakkabı giymek
Ayakkabılarınızın ayağınıza tam oturduğundan, yeterli destek sağladığından ve aktiviteye uygun olduğundan emin olun. Uzun süre ayakta dururken veya yürürken yüksek topuklu ayakkabı veya parmak arası terlik giymekten kaçının.
Kemik sağlığının korunması
Kemik sağlığı için yeterli kalsiyum ve D vitamini alımı önemlidir. Yürüme, koşma veya ağırlık kaldırma gibi ağırlık kaldırma egzersizleri kemik yoğunluğunun korunmasına yardımcı olabilir.
Aşırı kullanım yaralanmalarından kaçınma
Sporcular veya aktif bireyler için, aktiviteler arasında yeterli dinlenme, aşırı kullanım yaralanmalarını önlemek için çok önemlidir. Fiziksel aktivite yoğunluğunu kademeli olarak artırmak, stres kırıklarını önlemeye yardımcı olur.
Dengenizi geliştirin
Yoga veya tai chi gibi egzersizlerle dengenizi geliştirin. Evde, düşme riskini azaltmak için engelleri kaldırın ve banyo ve merdiven gibi yerlere korkuluklar takın.
Düzenli kontroller yaptırmak
Düzenli kemik yoğunluğu taraması, osteoporoz veya kırıklara neden olabilecek diğer rahatsızlıkların belirlenmesine yardımcı olabilir.
