Eritrositler, akciğerlerden alınan oksijeni vücuda, karbondioksiti de akciğerlere iletirler. Özetle, eritrositin temel görevinin dokulara oksijen taşımak olduğunu ifade etmek mümkündür. Red Blood Cells (RBC), eritrositlerin kandaki sayısını belirlemek için uygulanan bir testtir. Otoimmün hastalıklar, enfeksiyonlar veya tümörler gibi bir veya daha fazla rahatsızlığın neden olduğu vücuttaki inflamatuar olgusu bu test yoluyla izlenebilir. Kırmızı kan hücresi sayımlarının sonuçları, sağlıklı bir insanda belirli bir referans aralığındadır. Eritrosit değerlerinin yüksek ya da düşük olması durumunda farklı sağlık problemleri düşündürücü olabilir.
Eritrositler, diğer bir tanımla kırmızı kan hücreleri (Red Blood Cells), kanda yer alan bir hücre çeşididir. Oksijeni akciğerlerden vücuda taşırlar ve aynı zamanda hemoglobin adı verilen bir proteine sahiptirler. İçerdikleri hemoglobin proteini vasıtasıyla oksijeni bağlama ve taşımak en önemli görevleridir. Vücudunuzun dokularına iletilen oksijen miktarı, sahip olduğunuz kırmızı kan hücrelerinin sayısına ve ne kadar iyi çalıştığın bağlı farklılık gösterebilir. Alyuvarlar olarak da bilinen eritrositler, yaklaşık 120 gün hayatta kalabilir ve kemik iliğinde üretilirler.
Kırmızı kan hücresi (RBC) sayımı, kanınızdaki kırmızı kan hücrelerinin sayısını ölçmeye yarayan bir testtir. Bu testler, aynı zamanda kırmızı kan hücreleriyle ilgili diğer faktörleri de belirlemeye yardımcı olabilirler. Eritrosit testi genellikle tam kan sayımı (CBC) adı verilen bir testi içerir. Eritrosit sayısını belirlemeye yardımcı olan bu test, hemoglobinin oksijenin vücuda yeteri kadar taşınabilmesi ve kırmızı kan hücrelerinin işlevini yerine getirip getirmediğinin takibi için son derece önemli bir yere sahiptir. Kan tahlilinde çıkan eritrositlerin seviyesi altta yatan hastalıkların bir belirleyicisidir. Çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin, kandaki alyuvar sayısı farklı seviyelerde seyredebilir ve genellikle belirli bir referans aralığına sahiptir.
Eritrositlerin işlevleri arasında dokulara oksijen taşınması, akciğerlere karbondioksit taşınması ve ayrıca hidrojen iyonu tamponlaması yer alır ve bunların her biri birbiri ile kombine halindedir. Eritrosit Sedimentasyon Hızı (ESH) kan testi, enfeksiyonlar ve otoimmün bozukluklar gibi iltihapla ilişkili altta yatan rahatsızlıkların teşhisi için hayati bir öneme sahiptir. Eritrosit testi; anemi, böbrek hastalıkları, idrar yolu iltihabı, prostat, iltihaplanma, kemik iliği hastalıkları ve farklı kronik hastalıkların tanısında tercih edilen bir yöntemdir. Özellikle anemi, lösemi, böbrek hastalıkları, kemik iliği rahatsızlıkları bu testle belirlenebilir. Ayrıca kan kaybı ve dehidrasyon durumunda, kanser ve kemoterapi sürecinde hücrelerin takibinde bu test kritik bir rol oynar.
Eritrosit testi, çeşitli klinik durumların değerlendirilmesi adına yapılmakta olan detaylı bir incelemedir. Kırmızı kan hücrelerinin olması gereken değerlerden düşük ya da yüksek olması altta yatan bir sorunun varlığına işaret edebilir. Erken teşhis ve tedavi için önemli bir rol oynayan eritrosit testi öncesi genellikle yapmanız gereken herhangi bir durum olmamakla beraber kola yapılan bir iğne ile kan örneği alınır. Ardından test tüpüne toplanan kan örneği laboratuvara gönderilmek üzere hazırlanır. Sonuçlar aynı gün çıkabileceği gibi testin son derece detaylı olmasından kaynaklı sisteme ulaşma süresi de birkaç güne kadar değişiklik gösterebilir.
Genellikle kadınlarda alyuvar sayısı erkeklere oranla daha düşük olabilir aynı zamanda yaşla birlikte eritrosit değerleri azalabilir. Alınan bir kan örneği ile eritrosit değeri değerlendirilebilmektedir. Buna göre kırmızı kan hücresi değerleri kadınlarda 3,5-5,5 milyon erkeklerde ise 4,3-5,9 milyondur. Bu değerler çocuklarda 4.1-5.5 milyon şeklindedir. Ancak, bu referans değer aralığı farklılık gösterebilir çünkü laboratuvarların genellikle farklı ölçüm yöntemleri vardır ve farklı örnekleri test edebilirler. Eritrosit seviyelerinin bu aralıkların üzerinde ya da altında olması vücutta bir hastalık belirtisi olabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi için hemen doktora başvurmak gerekir.
Yüksek kırmızı kan hücresi sayımı, kan dolaşımındaki kırmızı kan hücresi sayısının normalden yüksek olduğunu ifade eder. Tıp dilinde polistemi şeklinde de ifade edilen bu durumun altında farklı nedenler olabilir. Eritrosit yüksekliği, genetik faktörlerden çevresel etkilere kadar birçok farklı sebebe bağlı gelişebilen bir durumdur.
Eritrosit yüksekliğinde meydana gelebilecek belirtiler şunlar olabilir;
Yüksek kırmızı kan hücresi sayısı bir hastalığın semptomu olabileceği gibi aynı zamanda bu her zaman bir sağlık sorununuz olduğunu da göstermez. Kimi zaman herhangi bir sağlık veya yaşam tarzı faktörleri de eritrosit yüksekliğine yol açabilir. Bu nokta da eğer kırmızı kan hücresi sayısının yüksek olmasının sebebi bir sağlık sorunu ise, kırmızı kan hücrelerinin üretimini yavaşlatmak adına ilaç kullanımı söz konusu olabilir. Ayrıca yaşam tarzından kaynaklanan polisitemi için herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir. Bazı durumlarda kişiler baş dönmesi ve nefes darlığı gibi belirtilerle karşılaşabilirler. Sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma ve ağrı durumu da idrarda eritrosit yüksekliğinde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler çoğu zaman idrar yolu enfeksiyonları veya böbrek taşı gibi sağlık sorunlarından kaynaklanabilir. Eritrosit yüksekliğinde tedavi, kırmızı kan hücresi sayısının artmasına neden olan temel neden üzerinde durularak yürütülür.
Eritrosit (RBC) düşüklüğü, hücre üretiminde azalmaya veya çeşitli yollarla eritrosit seviyesinin kayba uğradığı anlamına gelir. Vücudun dokularına yeterli oksijen iletilememesi sonucu bazı semptomlarla kendini gösteren ve çoğunlukla aneminin neden olduğu bir durumdur.
Eritrosit (RBC) düşüklüğü halinde meydana gelen semptomlar şöyle sıralanabilir;
Eritrosit düşüklüğünün altında yatan farklı sebepler vardır. Başta böbrek yetmezliği olmak üzere bazı kronik hastalıklar kırmızı kan hücresinin oluşumunda sorunlara neden olabilir. Düşüklüğü özellikle anemi olarak bilinen bir duruma işaret eder ve bu durum vücutta yetersiz oksijene sebep olmasıyla öne çıkar. Kan hücrelerinin 3'ün üzerinde değerlendirilmesi bir kanama olduğunu gösterebilir ve bu seviye detaylı bir araştırma yapılmasını gerektirebilir.
Eritrosit (RBC) yüksekliği, kanda normalden fazla kırmızı kan hücresi bulunması halidir. Yükselen eritrosit seviyesini normal görülen referans aralığa düşürmek için bazen dolaşımı iyileştirmek ve tromboz riskini azaltmak gibi çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Değerlerin normale dönmesi için kişiye bol miktarda su içmesi önerilir. Öte yandan alkol ve sigara kullanımından mutlaka uzak durmak gerekir. Eritrosit düşüklüğü halinde kişilerde sıklıkla yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, nefes darlığı ve solgun cilt gibi bazı belirtiler gözlemlenebilir. Eğer eritrosit düşüklüğü demir eksikliği anemisi sebebiyle gelişiyorsa tedavide genellikle demir takviyeleri, B12 vitamini veya folik asit gibi takviyelerin alınması ile vuku bulur. Eritrosit değerlerinim normale dönmesi için fiziksel aktiviteler de önerilebilir. Eritrosit eksikliğinde ve yüksekliğinde öncelikle sorunun nedenlerinin belirlenmesi ve gerekli tedavilerin yapılması ile değerler beklenen aralıklara dönebilir.