
Isırgan otu (Urtica dioica), sivri yaprakları ve beyaz ila sarımsı çiçekleri olan bir bitkidir. Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika'da yaygın olarak yetişir. Isırgan otu, çok uzun zamandır ağrılı kas ve eklemleri, egzamayı, artriti, gut hastalığını ve kansızlığı tedavi etmek için kullanılmıştır. Günümüzde birçok kişi, prostat büyümesinin erken evrelerinde (iyi huylu prostat hiperplazisi veya BPH olarak adlandırılır) idrar sorunlarını tedavi eder. Ayrıca, idrar yolu enfeksiyonları, saman nezlesi (alerjik rinit) için veya eklem ağrısı, burkulma ve incinmeler, tendonit ve böcek ısırıklarını tedavi etmek için kompres veya kremlerde kullanılır.
- İçindekiler
- Isırgan otu nedir?
- Isırgan otu nasıl kullanılır?
- Isırgan otu ne işe yarar?
- Isırgan otunun faydaları nelerdir?
- Isırgan otu zararları nelerdir?
- Isırgan otu çayı nasıl yapılır?
- Isırgan otuna dokununca ne olur?
- Isırgan otunun özellikleri nelerdir?
- Isırgan otunun besin değeri nedir?
- Isırgan otunun saça faydaları nelerdir?
Isırgan otu nedir?
Isırgangiller familyasının Urtica cinsinden olan ısırgan, her yıl mayıs ayından eylüle kadar çiçek açan bir otsu bitkidir. Azot bakımından zengin topraklarda daha iyi yetişir. Isırgan otunun kökü, iyi huylu prostat hiperplazisi ile ilişkili durumları tedavi etmek için kullanılırken, yaprakları artrit, romatizma ve alerjik rinit tedavisinde kullanılır. Yaprakları lif, mineral, vitamin ve polifenoller ve karotenoidler gibi antioksidan bileşiklerin yanı sıra polifenoller ve karotenoidler gibi antioksidan bileşikler açısından zengindir. Isırgan otu, bitkinin tüm kısımlarında (yapraklar, gövdeler, kökler ve tohumlar) antiproliferatif, antiinflamatuar, antioksidan, analjezik, antienfeksiyöz, hipotansif ve antiülser özelliklerinin yanı sıra kardiyovasküler hastalıkları önleme yeteneğine sahiptir.
Isırgan otu nasıl kullanılır?
Isırgan otu yaprakları ve sapları, ciltle temas ettiğinde tahriş edici kimyasallar pompalayan ve yanma hissine neden olan ince iğne benzeri tüylere sahiptir. Taze, yumuşak ısırgan otu yaprakları sebze olarak yenir ve çorba yapımında kullanılır. Ayrıca yaprakları salatalarda yeşillik olarak kullanılabilir. Isırgan otu sağlığa faydalarından dolayı genelde çay olarak tüketilse de ekstre, tablet ve kapsül formları da mevcuttur.
Isırgan otunun önerilen kullanımları şunlardır:
- İyi huylu prostat hiperplazisi
- Diüretik
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Osteoartrit
- Eklem ve kas ağrıları
- Gut
- Diyabet
- Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
- Kalp damar hastalıklarına karşı koruma
- Saman nezlesi (Alerjik rinit)
Isırgan otu ne işe yarar?
Isırgan otunun yapraklarında ve gövdelerinde tahriş edici kimyasallar içeren ince tüyler bulunur ve bu kimyasallar bitki ciltle temas ettiğinde salgılanır. Isırgan otunun tüyleri veya dikenleri normalde dokunulduğunda çok acı verir. Ancak vücudun ağrılı bir bölgesiyle temas ettiklerinde ağrıyı azaltabilirler. Isırgan otunun bunu vücuttaki iltihaplı kimyasalların seviyelerini azaltarak ve vücudun ağrı sinyallerini iletme biçimine müdahale ederek yaptığı düşünülmektedir.
Isırgan otunun faydaları nelerdir?
Isırgan otu, içerdiği A, C ve K vitaminleri, demir, magnezyum ve kalsiyum mineralleri ve antioksidanlar sayesinde bağışıklık sistemini destekler, kemik sağlığını korur, cilt problemlerine iyi gelir ve enerji seviyelerini artırır.
Isırgan otunun sağlık açısından bir dizi faydası vardır. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Isırgan otu polifenoller içerir ve yüksek antioksidan değerine sahiptir. Antioksidanlar, yaşlanmaya, bazı kanser türlerine ve diğer bozukluklara neden olabilen serbest radikallere karşı vücudun savunmasına yardımcı olur.
- Isırgan otunun, özellikle saman nezlesinde, iltihap giderici ve alerji önleyici özellikleri vardır.
- Isırgan otu çayı içmek, mesane veya üretradaki iltihabı azaltarak mesane enfeksiyonunun tedavisine yardımcı olabilir.
- Isırgan otu, ağır adet döngüsü ve hamilelik nedeniyle oluşan demir eksikliğinden kaynaklanan bitkinliğe yardımcı olabilir. Emziren annelerin hamilelik ve emzirme döneminde ekstra besin sağlayarak anne sütlerini artırmalarına yardımcı olabilir.
- Isırgan otu, geleneksel ve alternatif tıpta iltihabı azaltmak ve kan basıncı ve kolesterol gibi kardiyovasküler sağlık faktörlerini iyileştirmek için kullanılmıştır.
- Isırgan otunun açlık kan şekerini düşürerek hiperglisemiye karşı koruma sağladığı bulunmuştur.
- Isırgan otu ve ısırgan otu özütü, olası iltihap giderici ve ağrı kesici özelliklerinden dolayı romatoid artrit gibi otoimmün bozuklukları tedavi etmek için sıklıkla topikal tedavilerde kullanılır.
- Isırgan otu çayı, enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilecek antimikrobiyal, antiülser ve antibakteriyel özelliklere sahiptir.
- Isırgan otu çayı, kan pıhtıları ve yüksek tansiyon gibi kardiyovasküler hastalıklardan korunmaya yardımcı olabilir.
- Isırgan otu mükemmel bir idrar söktürücüdür ve böbrek ve safra kesesi taşı riskini azaltabilir. Ayrıca idrar söktürücü özelliği sayesinde, patojenler de dâhil olmak üzere zararlı maddelerin hızla vücuttan atılmasına yardımcı olur ve mesane enfeksiyonlarına karşı korur.
- Isırgan otlarında bulunan lutein ve zeaksantin yaşlandıkça daha iyi görme ve göz sağlığına katkıda bulunur.
- Isırgan otu ciltteki kirleri ve lekeleri azaltmaya yardımcı olur, böylece cildin temiz ve sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Geleneksel olarak akne sivilceleri ve siyah noktaları önlemek ve bunlarla mücadele etmek için kullanılır.
Isırgan otu zararları nelerdir?
Isırgan otu, vücudu güçlendirmek ve hastalıkları tedavi etmek için kullanılmakla beraber bazı yan etkilere de neden olabilir ve diğer otlar, takviyeler veya ilaçlarla etkileşime girebilir. Bundan dolayı ısırgan otunu kullanmadan önce uzman bir hekime danışmak önemlidir.
Isırgan otu, uygun şekilde kullanıldığında genellikle güvenli kabul edilir. Ara sıra görülen yan etkiler arasında hafif mide rahatsızlığı, sıvı tutulumu, terleme, ishal ve kurdeşen veya döküntü (Çoğunlukla topikal kullanımdan) bulunur. Isırgan otunu tutarken dikkatli olmak önemlidir çünkü dokunulduğunda alerjik döküntüye neden olabilir. Isırgan otu asla açık bir yaraya uygulanmamalıdır. Isırgan otu adet döngüsünü değiştirebildiği ve düşüklere neden olabildiği için hamile kadınlar ısırgan otu kullanmamalıdır. Ayrıca, ısırgan otu diüretik etkiye sahip olabilir. Böbrek veya mesane sorunları olanların dikkatli olması ve tıbbı görüş almaları gerekir.
Isırgan otu çayı nasıl yapılır?
Lezzetli olmasının yanı sıra ısırgan otu çayının egzama, astım, saman nezlesi ve kas ağrıları gibi çeşitli rahatsızlıklarla mücadelede yardımcı olduğu söylenir. Isırgan otu çayı hazırlamak oldukça basit bir işlemdir. Bunun için:
- Taze ısırgan otu yapraklarından 3-4 adet, kurutulmuş ısırgandan ise 1-2 çay kaşığı kadar suya eklenir. Yapraklar suya karıştırıldıktan sonra 5-10 dakikalık bir süre boyunca demlenir. Demlendikten sonra içerisine bal ya da limon katılarak tüketilebilir.
- Isırgan otu çayı, diğer bitki çayları gibi soğuk olarak da içilebilir.
Isırgan otuna dokununca ne olur?
Isırgan otları, yapraklarına ve saplarına dokunulduğunda, krmızı kabarcıklara benzeyen kaşıntılı ve ağrılı bir döküntü şeklinde cilt tahrişine neden olur. Bunun nedeni, ısırgan otlarının tahrişe neden olan ince tüyler ve kimyasallar içermesidir. Bu kimyasallardan biri de ağrılı döküntüye neden olan formik asittir.
Isırgan otunun özellikleri nelerdir?
Isırgan otu, bitkinin tüm kısımlarında (Yaprak, gövde, kök ve tohum) antiproliferatif, antiinflamatuar, antioksidan, analjezik, antienfeksiyöz, hipotansif ve antiülser özelliklerinin yanı sıra kalp-damar hastalıklarını önleyici özelliğe sahiptir. Isırgan otu yaprakları böbreklerden suyun atılmasını kolaylaştırır. Prostat kökenli idrar bozukluklarında da kullanımı tavsiye edilebilir. Böbrek taşı oluşumunun önlenmesinde idrar söktürücü etkisi bilinmektedir. Isırgan otu ayrıca aşırı ürik asit durumunda da kullanılabilir. Ancak ısırgan otunun faydaları bunlarla sınırlı değil; cilt hastalıklarıyla (Sivilce, sebore) mücadelede, romatizmal ve eklem ağrılarının giderilmesinde de yardımcı olur.
Isırgan otunun besin değeri nedir?
100 gram ısırgan otu şunları içerir:
- Su: 87,67 g
- Enerji: 42 kcal
- Protein: 2.71 g
- Toplam yağ: 0.11 g
- Karbonhidrat: 7.49 g
- Lif: 6.9 g
- Toplam şeker: 0.25 g
- Kalsiyum: 481 mg
- Demir: 1.64 mg
- Magnezyum: 57 mg
- Fosfor: 71 mg
- Potasyum: 334 mg
- Sodyum: 4 mg
- Çinko: 0.34 mg
- Tiamin: 0.01 mg
- Riboflavin: 0.16 mg
- Niasin: 0,39 mg
- B-6 Vitamini: 0.1 mg
- Folat, DFE: 14 µg
- A Vitamini, RAE: 101 µg
- A Vitamini: 2011 İÜ
- K Vitamini (filokinon): 498,6 µg
Isırgan otunun saça faydaları nelerdir?
Isırgan otunun saça faydalarından bazıları şunlardır:
Saç derisine kan akışını destekler
Isırgan otu beta-sitosterol adı verilen bir bileşik içerir. Beta-sitosterol, saç derisine kan akışını ve dolaşımını teşvik etmeye yardımcı olabilir.
Saç uzamasını teşvik eder
Isırgan otu, saç derisine kan dolaşımını destekleyerek saç büyümesini teşvik edebilir. Sağlıklı bir dolaşım, saç köklerinin yeterli oksijen ve besin almasını sağlayarak sağlıklı saç gelişimine elverişli bir ortam yaratır.
Saç derisi sağlığını iyileştirir
Isırgan otunun içindeki besinler ve antioksidanlar sağlıklı bir saç derisine katkıda bulunur. Örneğin, A vitamini sebum üretimini teşvik eder, bu da saç derisini nemli tutar ve kuruluğu ve kepeği önlemeye yardımcı olur. Isırgan otunun yatıştırıcı ve antioksidan özellikleri, saç derisi tahrişini de hafifletebilir.
Saçları güçlendirir
Isırgan otunun demir, silika ve kükürt gibi mineral içeriği saçın gücü ve dayanıklılığı için önemlidir. Demir, saç köklerine oksijen taşınmasını destekleyerek büyüme için gerekli besinleri almalarını sağlar. Bu arada, silika ve kükürt, saç şaftını oluşturan protein olan keratinin ayrılmaz bileşenleridir. Saçın kırılmaya daha az eğilimli olmasını sağlarken, saçın genel gücünü ve dayanıklılığını desteklemeye yardımcı olabilir.
Saç dokusunu geliştirir
Isırgan otunun düzenli kullanımı saçların daha parlak ve pürüzsüz görünmesini sağlayabilir. Ek olarak, ısırgan otu kabarıklığı ve kuruluğu azaltabilir ve genel saç dokusunun daha iyi olmasına katkıda bulunabilir.