Dil uyuşması, genellikle altta yatan bir sağlık sorunundan kaynaklanan dilde karıncalanma veya his kaybı hissidir. Kendi başına bir hastalık değil, bir semptomdur. Dil uyuşması veya tat alma duyusunun kaybına genellikle şişlik, yanma veya iştahsızlık gibi belirtiler eşlik eder. En yaygın nedenler arasında belirli gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar, hipokalsemi, Lyme hastalığı gibi bakteriyel enfeksiyonlar veya sinir sistemiyle ilgili rahatsızlıklar bulunur.
Dil uyuşması neden olur?
Dil uyuşması veya tat alma duyusunun kaybına genellikle şişlik, yanma veya iştahsızlık gibi belirtiler eşlik eder. En yaygın nedenler arasında belirli gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar, hipokalsemi, Lyme hastalığı gibi bakteriyel enfeksiyonlar veya sinir sistemiyle ilgili rahatsızlıklar bulunur.
İşte dil uyuşmasına neden olabilecek faktörler:
Ağız yanması sendromu
Aşırı susama, tat almada zorluk veya hiç tat alamama ve dilde uyuşma gibi belirtilerle kendini gösteren ağız yanması sendromunun doğrudan bir nedeni olmadığı bilinmektedir. Sinir hasarı veya alerji, bruksizm, diyabet veya hipotiroidizm gibi rahatsızlıklarla bağlantılı olabilir.
Felç
İnme, yüz, ağız ve dilde uyuşukluğa ve his kaybına neden olabilir. Vücudun belirli bir bölgesindeki bu felç, beyne giden normal kan akışını bozan bir tıkanıklık olduğunda ortaya çıkar. İnme ciddi bir tıbbi durumdur ve profesyonel bir değerlendirme gerektirir.
Vitamin eksikliği
Sinir sağlığı için gerekli olan D ve B12 vitaminleri gibi vitamin eksiklikleri, zamanla sinir hasarına ve uyuşukluğa yol açabilir. Öte yandan, aşırı B6 vitamini alımı da uyuşukluğa neden olabilir.
Mineral dengesizliği
Kalsiyum gibi vücudun genel fonksiyonu için hayati önem taşıyan minerallerin eksikliği, hipokalsemiye yol açabilir ve bu da dil uyuşmasına benzer şekilde ağız çevresinde karıncalanma hissine neden olabilir.
Bell felci
Bell felci, yüz sinirlerini ve kaslarını etkileyebilen nörolojik bir rahatsızlıktır. Yüzün bir tarafında güçsüzlük veya sarkmaya, ağız ve dilde uyuşukluğa neden olabilir. Bu uyuşukluk genellikle yüz kaslarının iltihaplanmasından kaynaklanır.
Alerjik reaksiyon
Alerjik reaksiyonlar, dilde uyuşukluk hissinin yaygın bir nedenidir. Kuruyemişler, kabuklu deniz ürünleri, yumurta veya rezene gibi birçok yiyeceğin alerjik reaksiyona neden olma olasılığı daha yüksektir. Alerjik reaksiyon sırasında dil uyuşukluğu hissine genellikle ağızda ve boğazda karıncalanma hissi eşlik eder.
Düşük kan şekeri
Metabolik disfonksiyonu olan kişilerde, sinir fonksiyonlarındaki bozulma nedeniyle dilde karıncalanma veya uyuşma görülebilir. Hipoglisemi vakalarında ise, kan şekeri düzenlemesinde sorunlar yaşanır ve kan şekeri çok düştüğünde özellikle hassaslaşırlar. Kan şekerindeki düşüş, konuşma bozukluğuna ve ağızda his kaybına neden olabilir.
Enfeksiyonlar
Zona veya Lyme hastalığı gibi viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, sinir duyusunun kaybına yol açabilir. Bu enfeksiyonların neden olduğu iltihaplanma, yüzde felce ve dilde ve diş etlerinde uyuşmaya neden olabilir. Enfeksiyonun türüne bağlı olarak tedavi yöntemi değişiklik gösterecektir.
Migren
Migren olarak bilinen şiddetli baş ağrılarının sık görülen bir etkisi, dilde ve vücudun diğer bölgelerinde uyuşma ve karıncalanma hissidir.
Damar sorunları
Dildeki vazokonstriksiyon, kan akışının azalmasına bağlı olarak uyuşmaya yol açabilir.
İlaç yan etkileri
Birçok ilacın ağrıyı yönetmeye yardımcı olmak için sinir blokajı özelliği vardır, ancak bazen sinir blokajı etkileri çok güçlü olabilir ve ağzınızda ve dilinizde uyuşukluğa neden olabilir.
Dilde travma veya yaralanma
Dilin veya sinirlerinin doğrudan yaralanması uyuşukluğa neden olabilir ve bu durum kendiliğinden düzelebilir veya tıbbi müdahale gerektirebilir.
Diş sorunları
Diş apsesi, diş eti hastalığı veya diş prosedürleri gibi sorunlar, iltihaplanma veya sinir hasarı nedeniyle dilde uyuşmaya neden olabilir.
Dilde uyuşmaya neden olabilecek nadir durumlar ise şunlardır:
Sjögren sendromu
Sinir hasarına yol açabilen ve dil de dâhil olmak üzere, uyuşma veya karıncalanma hissine yol açabilen bir otoimmün bozukluktur.
Periferik nöropati
Periferik sinirlerin hasar görmesi sonucu oluşan, dil de dâhil olmak üzere vücudun çeşitli bölgelerinde uyuşma, karıncalanma ve ağrıya neden olabilen bir durumdur.
Hipotiroidizm
Bazı durumlarda, şiddetli hipotiroidizm nöropatiye neden olabilir ve dilde ve diğer bölgelerde uyuşma veya karıncalanma hissine yol açabilir.
Dil kanseri
Dil kanseri, dilde uyuşmaya neden olabilen nadir bir rahatsızlıktır. Sigara, aşırı alkol tüketimi veya kötü ağız hijyeni geçmişi olan yetişkinlerde daha yaygındır. Diğer belirtiler arasında dilde yaralar, kırmızı veya beyaz lekeler, sürekli ağrı, ağız kokusu, yutma güçlüğü veya ağızda uyuşma sayılabilir.
Dil uyuşması hangi hastalığın belirtisidir?
Dil uyuşması genellikle ciddi bir durum değildir, altta yatan bir sinir rahatsızlığının göstergesidir. En yaygın nedenler arasında belirli gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar, hipokalsemi, zona ve Lyme hastalığı gibi enfeksiyonlar veya multipl skleroz gibi sinir sistemiyle ilgili durumlar yer alır.
Dil uyuşması nasıl geçer?
Dil uyuşması rahatsız edici olabilir ve rahatsızlığı gidermek ve altında yatan nedenleri tedavi etmek için aşağıdaki işlemleri uygulayabilirsiniz:
Beslenme eksikliklerini belirleyin ve giderin
Yeşil yapraklı sebzeler, balık, tavuk ve zenginleştirilmiş tahıllar gibi temel vitamin ve mineraller açısından zengin yiyecekleri beslenmenize dâhil edin. Eğer bir eksiklik teşhisi konulduysa, önerilen B12 vitamini, folik asit veya demir takviyelerini alın.
Alerjileri yönetin
Alerjik reaksiyona neden olan gıdaları veya maddeleri belirleyin ve bunlardan kaçının. Alerji belirtilerini tedavi etmek için doktorunuzun önerdiği antihistaminikleri veya diğer alerji ilaçlarını kullanın.
Ağız sağlığını koruyun
Ağız sağlığı sorunlarını (aft gibi) önlemek için sık sık dişlerinizi fırçalayın ve diş ipi kullanın. Dili rahatlatmak için ağrı kesici veya antibakteriyel gargaralar veya jeller kullanın.
Altta yatan sağlık sorunlarını tedavi edin
İlaçlar, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri kan şekeri seviyelerinin izlenmesine ve düzenlenmesine yardımcı olabilir. Kan şekeri seviyenizi dengede tutmak için düzenli olarak yemek yiyin ve atıştırın.
İlaçlarınızı ayarlayın
Bazı ilaçlar uyuşukluk gibi yan etkilere neden olabilir. Böyle bir durumdan şüpheleniyorsanız, doktorunuza danışın.
Nörolojik nedenleri ele alın
Uyuşma hissi kalıcı veya şiddetliyse bir nöroloğa danışın. Eğer migreniniz varsa, uygun ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleriyle tedavi edin.
Tahriş edici maddelerden kaçının
Diliniz hassassa, rahatsızlığı artırabilecek çok sıcak yiyeceklerden, baharatlı yemeklerden ve alkolden kaçının.
Hidrasyon ve tükürük üretimi
Susuz kalmak uyuşukluğa neden olabilir. Gün boyunca bolca su için. Ayrıca şekersiz sakız çiğnemek, tükürük üretimini artırarak ağız kuruluğunu, uyuşukluk ve karıncalanmayı giderir.
Dil uyuşmasına hangi bölüm bakar?
Dil uyuşması genellikle sinirsel bir durumun belirtisi olabilir. Bu tür bir şikayet için başvurulması gereken ana bölümler şunlardır:
Nöroloji
Dil uyuşması, beynin, sinirlerin veya sinir iletim yollarının etkilenmesinden kaynaklanabilir. MS, migren, inme, sinir sıkışmaları veya bazı nöropatiler gibi durumlar nörolojik kökenli olabilir. Nörologlar, uyuşukluk veya karıncalanmaya neden olabilen durumlar da dâhil olmak üzere sinir sistemi bozuklukları konusunda uzmanlaşmıştır.
Kulak Burun Boğaz (KBB)
Ağız içinde lokal enfeksiyonlar, tümörler veya travmalar varsa, Kulak burun boğaz uzmanları, uyuşukluğa neden olabilecek boğaz ve ağız boşluğuyla ilgili sorunları ele alabilir.
Diş hekimliği / ağız, diş ve çene cerrahisi
Diş hekimleri veya ağız, diş ve çene cerrahisi uzmanları, dilde uyuşmaya yol açabilecek ağız sağlığı sorunlarını, enfeksiyonları veya travmaları değerlendirebilir
Alerji ve immünoloji
Alerjik reaksiyondan şüpheleniliyorsa, bir alerji uzmanı dilde uyuşmaya neden olabilecek alerjilerin teşhis edilmesine ve yönetilmesine yardımcı olabilir.
Tansiyon nedeniyle dil uyuşur mu?
Yüksek tansiyon, özellikle tansiyon aniden yükseldiğinde dudaklarda veya dilde uyuşmaya neden olabilir. Bu durum stres, bazı ilaçların kullanımı veya uyuşturucu kullanımından kaynaklanabilir.
Dil uyuşması nasıl tedavi edilir?
Dil uyuşukluğunu etkili bir şekilde tedavi etmek için altta yatan nedeni belirlemek çok önemlidir. Bir sağlık uzmanı, doğru bir teşhis koyabilir ve özel ihtiyaçlara yönelik bir tedavi planı oluşturabilir. Kalıcı veya şiddetli semptomlar yaşarsanız, derhal tıbbi yardım alın. Dil uyuşması tedavisi ile ilgili bazı yaygın yaklaşımlar şunlardır:
- B12 vitamini veya folat eksikliğinde takviye ve beslenme değişiklikleri önerilebilir. Bu vitaminler açısından zengin besinler arasında et, süt ürünleri, yumurta ve yapraklı yeşillikler bulunur.
- Alerjik reaksiyonlar nedeniyle dilde uyuşma varsa; tetikleyicileri belirlemek ve bunlardan kaçınmak çok önemlidir. Semptomları yönetmek için antihistaminikler veya kortikosteroidler reçete edilebilir.
- Enfeksiyon kaynaklı uyuşmalarda; eğer ağızda pamukçuk veya herpes simpleks gibi bir enfeksiyon teşhis edilirse uygun ilaçlar reçete edilebilir.
- Nörolojik nedenlere bağlı olarak gelişen, multipl skleroz veya felç gibi durumlarda, nörologlar tanıya dayalı özel tedaviler uygulayacaktır.
- Kaygı veya panik bozuklukları dilde uyuşmaya neden olabilir. Bu durumda, bilişsel-davranışçı terapi (BDT) veya antidepresanlar veya kaygı giderici ilaçlar gibi ilaçlar önerilebilir.
- Çürükler, enfeksiyonlar veya diğer diş sorunlarının tedavi edilmesi, ağız sağlığıyla ilgili uyuşukluğu giderebilir.
- Yeterli sıvı alımı, dehidrasyona bağlı uyuşukluğun önlenmesine yardımcı olabilir.
- Tuzlu su gargaraları veya diğer rahatlatıcı ağız gargaraları rahatsızlığın giderilmesine yardımcı olabilir.
- Sıcak, baharatlı yiyecekleri ve alkolü sınırlamak dil tahrişini azaltabilir.
- Meditasyon, yoga veya derin nefes alma gibi uygulamalar stres kaynaklı uyuşuklukların yönetilmesine yardımcı olabilir.
