Psikolojik şiddet, psikolojik istismar, duygusal şiddet ya da duygusal istismar, mağdurun eylemler, eylem tehditleri veya zorlayıcı taktikler nedeniyle yaşadığı travmayı içerir. Psikolojik/duygusal istismar, mağduru aşağılamak, mağdurun ne yapıp ne yapamayacağını kontrol etmek, mağdurdan bilgi saklamak, mağduru kasten değersiz veya utanmış hissettirecek bir şey yapmak, mağduru arkadaşlarından ve ailesinden soyutlamak ve mağdurun paraya veya diğer temel kaynaklara erişimini engellemek gibi eylemleri içerebilir, ancak bunlarla sınırlı değildir.
Psikolojik şiddetin belirtileri kişiden kişiye büyük ölçüde değişiklik gösterebilir ve her zaman hemen fark edilmeyebilir.
Psikolojik şiddet nedir?
Psikolojik şiddet, şiddete maruz kalan kişide psikolojik hasara yol açan şiddet türü olarak tanımlanabilir. Psikolojik şiddet, bir failin diğer faile gönüllü olarak psikolojik sıkıntı vermesi durumunda söz konusudur. Psikolojik şiddet, fiziksel veya sözlü şiddetle uyumludur. Cinsel saldırıya maruz kalan bir kişiye verilen zarar, yalnızca bedenindeki fiziksel yaralanmalardan kaynaklanan hasar değildir; olayın yol açabileceği psikolojik travma, uygulanan şiddetin ayrılmaz bir parçasıdır ve bu da psikolojik bir şiddet türüdür.
Psikolojik şiddet ayrıca izolasyon veya hapsetme, bilgi saklama, yanlış bilgilendirme vb. yollarla da gerçekleştirilebilir.
Psikolojik şiddet belirtileri neler?
Psikolojik şiddetin belirtileri çeşitli duygusal, davranışsal ve fiziksel şekillerde ortaya çıkabilir. İşte bireylerin yaşayabileceği bazı yaygın belirti ve semptomlar:
- Kendine güvensizlik.
- Değersizlik veya yetersizlik duyguları.
- Sürekli kendinden şüphe etme ve olumsuz iç konuşma.
- İlişki veya etkileşimler hakkında sürekli endişe veya korku.
- Gergin, tetikte veya aşırı tetikte hissetmek.
- Sürekli üzüntü veya umutsuzluk.
- Daha önce zevk alınan aktivitelere karşı ilgi kaybı.
- Duyguları hissetmede veya duygulardan kopmada zorluk.
- Boşluk hissi veya neşe eksikliği.
- Sinirlilik veya öfke gibi duygusal durumlarda hızlı değişimler.
- Arkadaşlardan, aileden ve sosyal aktivitelerden kendini soyutlamak.
- Başkalarıyla iletişimin azalması.
- İstismara veya çatışmaya dair anıları tetikleyen durumlardan veya insanlardan kaçınmak.
- Konuşmalara veya aktivitelere katılmada zorluk.
- Çatışmadan veya eleştiriden kaçınmak için zorlayıcı veya mükemmeliyetçi davranışlarda bulunmak.
- Rahatlık için rutinlere veya ritüellere aşırı güvenmek.
- Seçim yapmada zorluk çekme, eleştiri veya onaylanmama korkusu.
- Uykusuzluk, kabuslar veya aşırı uyuma.
- Kaygı nedeniyle uykuya dalmada veya uykuyu sürdürmede zorluk.
- Baş ağrısı, mide sorunları veya açıklanamayan ağrılar ve sızılar.
- Stres nedeniyle hastalıklara yakalanma riskinin artması.
- Yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler nedeniyle önemli kilo kaybı veya alımı.
- Yemeğe karşı ilgi kaybı veya rahatlamak için aşırı yemek yeme.
Psikolojik şiddete uğrayan kişi ne yapmalı?
Psikolojik şiddet, bireyin ruhsal ve duygusal sağlığı üzerinde derin ve kalıcı etkilere yol açabilen ciddi bir istismar biçimidir. Psikolojik şiddeti fark etmek ve ele almak, başa çıkma ve iyileşme için çok önemlidir ve profesyonel yardım almak, mağdurlar için hayati bir adım olabilir.
Psikolojik şiddet ile başa çıkmanın yolları neler?
Psikolojik şiddetle başa çıkmak, güvenliği, iyileşmeyi ve güçlendirmeyi önceliklendiren çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. İşte bazı etkili stratejiler:
Belirtileri tanıyın
Psikolojik şiddetin davranış ve örüntülerini kabul edin. Bu davranışların zararlı olduğunu anlamak, iyileşmeye giden ilk adımdır.
Sınırları belirleyin
Hangi davranışlara tahammül etmeyeceğinizi açıkça tanımlayın. Bu sınırları, tacizci davranış sergileyen kişiye, bunu yapmanın güvenli olduğunu düşünüyorsanız iletin.
Destek arayın
Deneyimlerinizi arkadaşlarınızla, ailenizle veya güvendiğiniz meslektaşlarınızla paylaşın. Sevdiklerinizden alacağınız destek, duygusal rahatlama ve pratik tavsiyeler sağlayabilir. Travma veya istismar konusunda uzmanlaşmış bir terapist veya danışmandan rehberlik almayı düşünün.
Başa çıkma stratejileri geliştirin
Kaygı ve duygusal sıkıntıyı yönetmek için farkındalık, meditasyon veya derin nefes egzersizleri yapın. Duygularınızı ve deneyimlerinizi yazarak duygularınızı anlamaya ve netlik kazanmanıza yardımcı olun.
Kendinizi eğitin
Psikolojik şiddetin dinamiklerini ve etkilerini anlamak sizi güçlendirebilir ve zararlı kalıpları tanımanıza yardımcı olabilir.
Bir güvenlik planı oluşturun
Kendinizi tehdit altında hissettiğinizde başvurabileceğiniz güvenli alanları ve kişileri belirleyin. Ruh sağlığı uzmanları ve kriz yardım hatları da dahil olmak üzere, kişilerin kolayca erişebileceği bir liste hazırlayın.
Yasal seçenekleri göz önünde bulundurun
Psikolojik şiddetin boyutu artarsa ve durum daha da kötüleşirse, tacizciye karşı koruma kararı almak gibi yasal seçenekleri araştırın.
Olayları kayıt altına alın
Yasal işlem gerektiğinde faydalı olabilecek şekilde, taciz olaylarının tarihlerini, saatlerini ve açıklamalarını içeren bir kayıt tutun.
Sağlığınıza öncelik verin
Egzersiz, hobiler ve sosyalleşme gibi fiziksel, duygusal ve zihinsel sağlığınızı geliştiren aktivitelere katılın.
Yeni ilgi alanları bulun
Kendinize olan güveninizi ve öz güveninizi artırabilecek yeni aktiviteler veya ilgi alanları keşfedin.
Profesyonel arabuluculuğu düşünün
Güvenli ve uygunsa, özellikle iş veya aile ortamlarındaki anlaşmazlıkları çözmek için profesyonel arabuluculuğu değerlendirin.
Psikolojik şiddet nelere mal olur?
Psikolojik şiddetin etkileri derin ve uzun süreli olabilir ve kişinin hayatının çeşitli yönlerini etkileyebilir. Bazı yaygın etkiler şunlardır:
Kaygı bozuklukları
Psikolojik şiddet gören kişilerde, kronik kaygı, panik atak veya yaygın kaygı bozukluğu görülebilir.
Depresyon
Üzüntü, umutsuzluk ve aktivitelere karşı ilgi kaybı duyguları ortaya çıkabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Bazı bireylerde, geçmişe dönüşler, kabuslar ve şiddetli kaygı ile karakterize TSSB gelişebilir.
Düşük öz saygı
Sürekli eleştiri ve manipülasyon, değersizlik ve yetersizlik duygularına yol açabilir.
Duygusal hissizlik
Mağdurlar duygularından kopuk hissedebilir veya sevinç ya da bağlantı hissetmede zorluk yaşayabilirler.
Sosyal geri çekilme
Psikolojik şiddete maruz kalan kişiler korku veya utanç nedeniyle kendilerini arkadaşlarından, ailelerinden ve sosyal aktivitelerden soyutlayabilirler.
Uzaklaşma
İstismarı hatırlatan durumlardan veya insanlardan kaçınabilirler ve bu da daha fazla yalnızlaşmalarına yol açabilir.
Konsantrasyon güçlüğü
Psikolojik şiddet odaklanmayı bozabilir, görevleri tamamlamayı veya karar vermeyi zorlaştırabilir.
Olumsuz düşünceler
Mağdurlar, istismarı hak ettiklerine veya bundan kendilerinin sorumlu olduğuna inanmak gibi çarpık düşünceler geliştirebilirler.
Kronik stres
Psikolojik şiddetten kaynaklanan stres, baş ağrısı, mide-bağırsak sorunları veya kalp-damar sorunları gibi fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir.
Uyku bozuklukları
Kaygı ve depresyon uykusuzluğa, kabuslara veya aşırı uykuya neden olabilir.
İlişkilerde çatışma
Psikolojik şiddet mevcut ilişkilere zarar verebilir, güvensizliğe ve başkalarıyla çatışmaya yol açabilir.
Gelecekteki ilişkilerde zorluk
Psikolojik şiddet mağdurları, benzer istismarlardan korktukları için yeni partnerlerine veya arkadaşlarına güvenmekte zorluk çekebilirler.
Madde bağımlılığı
Bazı bireyler duygusal acılarla başa çıkmanın bir yolu olarak alkole veya uyuşturucuya yönelebilir.
Kendine zarar verme
Şiddetli vakalarda, bireyler sıkıntılarını ifade etmek veya bunlarla başa çıkmak için kendilerine zarar verme davranışlarına girebilirler.
