Kas-iskelet problemleri günlük hayatta sık karşılaşılan sağlık sorunları arasında yer alır. Özellikle günlük hayatta sık kullanılan eklem ve uzuvlarda meydana gelen problemler yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkileyebilir. Kas-iskelet sistemini ilgilendiren bu rahatsızlıklardan biri de omuz ekleminde görülen ağrıdır.
Omuz Ağrısı Nedir?
Sağlıklı bir kişide omuz eklemi; temelde üç kemik yapısının bir araya gelmesiyle oluşan bir eklemdir. kol kemiği, köprücük kemiği ve kürek kemiğinin birbirleriyle eklemleşerek oluşturduğu ve çevresinde önemli sinir ve damar yapılarının yer aldığı omuz ekleminde çok çeşitli rahatsızlıkların etkisiyle ağrı şikayeti meydana gelebilir. Bu anlamda, eklem içinde yer alan kemik, kıkırdak, kas, sinir ve damar yapılarına ait çeşitli sağlık sorunlarının seyrinde omuz ağrısı şikayeti ortaya çıkabilir.
Omuz ekleminin merkezinde yer alan kürek kemiği, köprücük kemiği ile gövdeye bağlanırken; kol kemiği de kol ve omuz arasındaki bağlantıyı sağlar. Dolayısıyla, omuz ekleminin vücuttaki en geniş hareket imkanına sahip eklem olduğu söylenebilir. Bu anlamda, omuz eklemi kola tam daire çizebilecek şekilde hareket imkanı verirken, gövde üzerinde ileri-geri ve yukarı-aşağı hareketi de sağlar. Günlük hayatta yapılan fiziksel aktiviteler esnasında veya egzersiz yaparken, omuz eklemine ilişkin yapıların zedelenmesi sonucu omuz ağrısı görülebilir.
Son olarak, omuz eklemi yaygın bir sinir ağına sahip olduğundan, göğüs kafesi veya karın boşluğunda yer alan organları ilgilendiren çeşitli hastalıklara bağlı gelişen ağrı şikayeti; omuz eklemini de etkileyerek bölgede ağrıya neden olabilir.
Omuz Ağrısı Nedenleri Nelerdir?
Omuz ağrısı, omuz ekleminde yer alan her türlü yapının iltihaplanması ve zedelenmesi sonucu ortaya çıkabilir. Yine çeşitli iç hastalıklarının seyrinde, omuza yansıyan ağrı şikayeti görülebilir. Bu anlamda aşağıdaki durumlarda hastalarda omuz ağrısı gözlenebilir:
• Tendinit: “Rotator kılıf” da denilen omuz manşet kaslarında omuz eklemini çepeçevre saran dört adet kas grubu bulunur. Bu kaslar, omuz ekleminin temel hareketlerinin gerçekleştirilmesinde görev alır. Bu kaslara ait tendonların omuz ekleminin sık kullanılmasına veya zorlanmasına bağlı iltihaplanması durumuna ise rotator kılıf tendiniti denir. Omuz ağrısının en sık görülen sebepleri arasındadır.
• Sıkışma sendromu: Rotator kılıf kaslarının tendonları omuz eklemi içinde sıkıştığında impingement (omuz sıkışma) sendromu ile beraber eklemde ağrı da hissedilebilir. Yine sinir ve kas yapılarının eklem içinde sıkışmaya maruz kaldığı durumlarda, benzer şekilde ciddi ağrı meydana gelebilir.
• Travma: Omuz eklemine dışarıdan gelen fiziksel travmalar dokularda zedelenme yaparak ağrıya neden olabilir.
• Artrit: Eklem kireçlenmesi (osteoartrit) veya eklem romatizması (romatoid artrit) gibi eklemde iltihaplanmayla sonuçlanan hastalıklarda omuz ağrısı görülebilir.
• Tendon veya kas yırtıkları: Rotator kılıf gibi omuz ekleminde yer alan kasların tendon veya dokularında oluşan yırtılmalar sonucu ciddi omuz ağrısı ile birlikte hareket kaybı ortaya çıkar.
• Bursit: Omuz eklemi içinde bursa adı verilen ve kas tendonlarının hareketini kolaylaştırarak yastıkçık işlevi gören bağ dokuları bulunur. Omuz ekleminin sık kullanılması sonucu bu bağ dokularının zedelenerek iltihaplanmasına bursit adı verilir. Bursit, ciddi omuz ağrısı yapabilir.
• Kemik çıkıntısı: Omuz eklemini oluşturan kemiklerde görülen çeşitli çıkıntılar, omuz eklemindeki yapılara zarar vererek harekete bağlı omuz ağrısına neden olabilir.
• Dislokasyon veya kırık: Omuz ekleminin çıkması (dislokasyon) veya omuz eklemini oluşturan kemiklerin kırılması durumunda ciddi omuz ağrısı görülebilir.
• Kalp krizi: Kalbe ulaşan sinir yapılarının özellikle sol omuz eklemi altından kola geçen yapılarla ortak olması nedeniyle, kalp krizi esnasında sol omuz ağrısı izlenebilir.
• Karaciğer ve safra kesesi hastalıkları: Yine karaciğer ve safra kesesine ulaşan sinir yapıları sağ omuz eklemindeki yapılarla ortak olduğundan, karaciğer ve safra kesesi hastalıklarında sağ omuza yansıyan ağrı şikayeti görülebilir.
• Boyun problemleri: Boyun ve ensede görülen çeşitli rahatsızlıklarda sinir yapılarının hasar almasına bağlı olarak omuz eklemine geçiş yapan sinirler nedeniyle omuz ağrısı ortaya çıkabilir.
Omuz Ağrısına Hangi Belirtiler Eşlik Eder?
Omuz ağrısına yol açan sağlık sorunları omuz ekleminde farklı problemlere neden olabilir. Bu anlamda aşağıdaki klinik belirtiler omuz ağrısına sıklıkla eşlik eden belirtiler arasında yer alır:
• Omuz eklem hareketlerinde kısıtlılık veya hareket sırasında ağrı
• Omuz bölgesinde şişlik veya ödem
• Omuz ekleminde hassasiyet
• Omuz ekleminde sıcaklık artışı ve ciltte kızarıklık
•Kol, ön kol veya elde uyuşma, karıncalanma ya da elektriklenme hissi
•Omuz şeklinde bozulma, omzun arkası veya önünde çıkıntı ortaya çıkması
Omuz Ağrısı Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?
Omuz ağrısının tedavisinde öncelikli olarak altta yatan sağlık sorununun doğru tespit edilmesi kritik önem taşır. Bu doğrultuda, uzman bir doktor tarafından ayrıntılı hastalık öyküsünün alınması ve detaylı fizik muayene yapılması gerekir. Doktorun gerekli gördüğü durumlarda, direkt röntgen grafisi veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme gibi çeşitli görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Tüm bu incelemelerden elde edilen veriler sayesinde, omuz ağrısına yol açan asıl neden tespit edilir ve buna uygun bir tedavi planı oluşturulur.
Tedavi; omuz ağrısının şiddeti ve altta yatan nedene göre farklılık gösterebilir. Buna göre, omuz ağrısı tedavisinde kullanılan yöntemler şu şekildedir:
• Omuz ortezleri: Omuz eklemindeki bağ ve tendon yaralanmalarında omuz ekleminin desteklenmesi ve ödem gibi durumların kontrol altına alınması amacıyla elastik bandaj, ortez veya omuz askısı kullanılabilir.
• İlaç tedavisi: Anti-inflamatuar ilaçlar, ağrı kesici jeller veya kortikosteroidler omuz eklemi üzerine sürülmek veya ağızdan kullanılmak üzere reçete edilebilir. Bazı durumlarda, doktor; kortikosteroid ilacı eklem içine enjekte ederek uygulayabilir.
• Fizik tedavi: Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları arasında yer alan ısı uygulaması, eklem traksiyonu, manuel terapiler ve egzersizler hem omuz kaslarını güçlendirerek artırır, hem de zedelenen dokuların daha hızlı iyileşmesini sağlar.
• Omuz yaralanmalarında erken dönemde soğuk kompres uygulama, ileri dönemde ise sıcak kompres uygulama eklemde gelişen inflamasyonun kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
• Eklem yaralanması veya zedelenmesi durumunda, eklemi zorlayacak hareketlerden kaçınılması ve hayat tarzında birtakım değişikliklere gidilmesi de oldukça faydalıdır.
• Cerrahi yöntemler: Fizyoterapi ve ilaç tedavisine yanıt vermeyen vakalar ya da kırık, kas-tendon yırtığı gibi problemlerin varlığında cerrahi yöntemler gündeme gelebilir. Cerrahi işlem; artroskopi adı verilen ve eklem içine kamera gönderilerek yapılan kapalı yöntemle uygulanabileceği gibi, açık ameliyat şeklinde de gerçekleştirilebilir.
Omuz Ağrısının Önüne Geçmek İçin Neler Yapılabilir?
Omuz ekleminde yaralanma veya ağrıya yol açabilecek rahatsızlıkların önlenmesi adına bazı tedbirler alınabilir. Omuz ağrısının önlenmesinde faydalı olabilecek yöntemler şu şekildedir:
• Omuz eklemini oluşturan kasların güçlendirilmesi, ekleme destek ve dayanıklılık sağlayarak eklemi hasarlara karşı korur. Bu anlamda, omuz kaslarının egzersizle güçlendirilmesi oldukça yararlıdır. Bununla birlikte, egzersizlerin yanlış uygulanması veya ters hareketlerin yapılması omuz eklemine zarar vererek ağrı yapabileceğinden, bir uzmandan tavsiye alınarak egzersizlerin doğru uygulanması oldukça önemlidir.
• Egzersizler; kişinin kişisel özellikleri, yaşı ve kas yapısına uygun olmalıdır.
• Eklemin sık kullanılmasına bağlı gelişen zedelenmelerde eklemin zorlanmaması ve erken dönemde soğuk kompres uygulanması ilerleyen dönemde benzer şikayetlerin yeniden ortaya çıkmasını önler.
• Tüm bunların yanı sıra, yeterli ve dengeli beslenmek kas ve kemik sağlığının güçlendirilmesi adına oldukça önemlidir.
