Kas ve eklem ağrıları, bireylerin günlük hayat kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkileyebilen rahatsızlıkların başında gelir. Genellikle çok ciddi hastalıklara işaret etmemekle birlikte, kas-iskelet sistemine dair gelişen şikayetlerin şiddetlenmesi durumunda dikkat edilmesi gerekir. Bireylerde sık görülen ve hassasiyetle ele alınması gereken kas-iskelet sorunlarından biri de ense ağrısıdır.
Ense Ağrısı Nedir?
Ense bölgesi, vücutta kafa ile gövde arasındaki bağlantıyı sağlayan ve çeşitli hayati dokuların yer aldığı, kritik anatomik bölgelerden biridir. Boyun ve sırt kasları ile bu kaslara ait ligaman ve bağlar ense anatomisinin temelini oluşturur. Omurganın en üst kısmını oluşturan servikal bölümü ensede yer alır. Kalpten çıkan temel atardamarların başında yer alan karotis arterleri (şah damar), soluk borusu ve yemek borusu da enseye yakın yerleşimlidir. Yine kol bölgesinde yer alan tüm kas gruplarının çalışmasından sorumlu sinirler, ense bölgesindeki sinir köklerinden başlar. Konumu ve dahilinde olan vücut dokuları sebebiyle, ense bölgesinde gelişen rahatsızlıklar ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkili olabilir.
Ense ağrısı, bu bölgede yer alan çeşitli vücut dokularını ilgilendiren birtakım hastalıkların gelişim sürecinde ortaya çıkabilen bir klinik belirtidir. Bu bakımdan, ense ağrısından geçici ve hafif rahatsızlıklar sorumlu olabileceği gibi; dikkatle tedavi edilmesi gereken ciddi sağlık problemleri de ense ağrısı olarak belirti gösterebilir.
Ense Ağrısı Neden Olur?
- Ense ağrısı, etkilenen dokuya ve altta yatan hastalık mekanizmalarına bağlı olarak çok çeşitli nedenlerle meydana gelebilir. Aşağıdaki durumlar ense ağrısına yol açabilir:
- Kas problemleri: Ensede bulunan kasların veya bağ dokularının ters hareketler veya yanlış duruş sonucunda gerilmesi, zarar görmesi, zorlanması gibi koşullarda ense ağrısı ortaya çıkabilir.
- Travma: Ense bölgesine gelen fiziksel travmalarda, bağ dokularında ve kaslarda oluşan hasarın derecesine göre ense ağrısı görülebilir.
- Kalp krizi: Kalp kası dokusuna yeterli dolaşım desteğinin sağlanamadığı durumlarda kalp krizi gerçekleşir. Ense ağrısı kalp krizine yönelik bir klinik bulgu olarak görülebilir; ancak kalp krizinin kol ve çene ağrısı ve nefes darlığı gibi başka belirtilerle görüldüğü de göz ardı edilmemelidir.
- Menenjit: Beyin ve omurilik dokularının etrafında meninks adı verilen zarlar bulunur. Bu zarlar; sinir dokularının desteklenmesi, beslenmesi, korunması gibi farklı görevlere sahiptir. Meniks zarlarının çeşitli nedenlerle enfekte olarak iltihaplanmasına menenjit adı verilir. Menenjit durumunda, beyin ve omurilik dokularında gelişen iltihaplanmayla ilişkili olarak kişide boyun hareketlerinde kısıtlılık, ense sertliği ve şiddetli ense ağrısı gelişebilir.
- Romatolojik hastalıklar: Eklem romatizması gibi romatolojik temelli hastalıklara bağlı ense ağrısı şikayeti ortaya çıkabilir.
- Nörolojik hastalıklar: Omurilikteki sinir dokularında hasar yaratan veya sinirleri baskı altında bırakan nörolojik hastalıklarda ense ağrısı önemli bir belirtidir.
- Fibromiyalji: Vücut genelinde belirli anatomik noktalarda ağrılı hassasiyetle seyreden fibromiyalji hastalığında, ensenin etkilenmesi sonucu ense ağrısı görülebilir.
- Omurga sorunları: Omurga disklerinde kayma, omur eklemlerinde zedelenme, omurlar arası disklerde fıtıklaşma gibi durumlarda omurilik ve ilişkili sinirlerin baskı altında kalmasına bağlı ense ağrısı gelişebilir.
- Enfeksiyonlar: Ense bölgesindeki çeşitli dokularda gelişen enfeksiyonlarda veya derin boyun enfeksiyonlarına bağlı ortaya çıkan abselerde ense ağrısı meydana gelebilir.
- Tümörler: Ense bölgesindeki sinir veya damar yapılarını sıkıştıran tümörler, ense ağrısı olarak belirti gösterebilir.
Ense Ağrısına Hangi Belirtiler Eşlik Edebilir?
Belirli şikayetlerin ense ağrısına eşlik etmesi halinde daha ciddi sağlık sorunlarından şüphelenilmeli ve uzman bir hekim tarafından değerlendirilme yapılmalıdır. Aşağıdaki belirtiler ense ağrısına eşlik ettiği takdirde belirli hastalıkların işareti olabilir:
- Ateş,
- Baş ağrısı,
- Bulantı ve kusma,
- Ensede hissedilen şişlik veya kitle,
- Yutma veya konuşmada güçlük,
- Kol veya bacaklarda güçsüzlük, his kaybı,
- Boyun hareketlerinde kısıtlılık,
- İdrar tutamama,
- Kola, göğse veya çeneye yayılım gösteren ağrı.
Ense Ağrısı Tedavisinde Neler Yapılabilir?
Ense ağrısının giderilmesi için rahatsızlığa sebep olan nedenin belirlenmesi gereklidir. Yapılan teşhise bağlı olarak spesifik tedaviler uygulanabilir. Bununla birlikte, özellikle kas-iskelet problemlerine bağlı gelişen ense ağrılarında, evde uygulanabilecek birtakım tedbirlerle şikayetlerin büyük oranda giderilmesi mümkündür. Bu doğrultuda, aşağıdaki yöntemler ense ağrısını dindirmede faydalı olabilir:
- Ağrı bölgesine sıcak kompres uygulamak,
- Kaslarda veya bağlarda zorlanma varsa germe, çekme egzersizleri gibi fizik tedavi yöntemlerinden yararlanmak,
- Ağrı kesici özellikteki ilaçlar veya kas gevşetici topikal kremleri kullanmak,
- Boyun anatomisine zarar verecek tekrarlayıcı hareketlerden uzak durmak, vücudun duruşunu düzeltmek,
- Sigara kullanmamak,
- Düzenli egzersiz yardımıyla ense bölgesindeki kas ve bağ dokuları güçlendirmek.
Bunlarla beraber, enfeksiyon varlığında antibiyotik tedavisi veya tümör gibi anatomik sorunlarda cerrahi tedavilerin yapılması gerekebilir.
