Vertigo, genellikle baş dönmesi olarak tanımlanan bir durumundur. Ancak vertigo, baş dönmesiyle aynı şey değildir. Vertigonuz varsa, dünyanın etrafınızda döndüğünü, dengesiz veya hareketsizken sallandığınızı veya hareket ettiğinizi hissedersiniz. Yatakta dönmek veya başınızı yukarı doğru kaldırmak gibi pozisyonunuzu ani bir şekilde değiştirdiğinizde daha da kötüleşebilir.
Vertigo, bir hastalıktan ziyade birçok sağlık durumunun bir belirtisidir, ancak diğer belirtilerle birlikte de ortaya çıkabilir. Vertigo, araba kullanma, çalışma ve yaşam tarzını etkileyebilir. Ayrıca denge kaybından dolayı yaşanabilecek sakatlıklar açısından da tehlikeli olarak kabul edilmektedir.
Vertigoda tedaviler çeşitlilik gösterir ve ilaç, yeniden konumlandırma manevraları veya ameliyatı içerebilir. Öncelikli olarak vertigonun şiddetinin ve türünün belirlenmesi gerekir.
Vertigo niye olur?
Vücutta bulunan denge organlarından herhangi birinde ortaya çıkabilecek bir rahatsızlık vertigoya sebep olabilir. Bu yüzden hastalığa neden olan rahatsızlıklar detaylı incelenmelidir.
İç kulak kristallerinde oynama
Vertigoya neden olan hastalıklar arasında ilk sırada kulak ile ilgili hastalıklar yer alır. İç kulak kristallerinin yerinden oynaması olarak tanımlanabilen pozisyonel vertigo (BPPV: Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo), denge sinirinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan vestibüler nörit, iç kulak sıvı basıncının artması şeklinde tanımlanan Meniere hastalığı ve benzeri hastalıklarda ilk bulgu vertigodur. Vertigonun baş hareketleri ile ortaya çıkması durumunda pozisyonel vertigo, bir üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası ortaya çıkan ve uzun süren şiddetli vertigo atakları varlığında vestibüler nörit (iç kulak iltihabı), kulakta çınlama ve basınç hissi ile birlikte baş dönmesi olduğunda ise Meniere hastalığından şüphelenilir. Detaylı incelem kulak burun boğaz hekimi tarafından gerçekleştirilir.
Merkezi sinir sistemi
Merkezi sinir sistemi ile ilgili vertigo nedenleri arasında ilk sırayı migren almaktadır. Beyinde ve diğer denge organlarında veya sinirlerinde hasara neden olabilecek akut veya kronik hastalıklarda (multipl skleroz vb.) ve beyin, beyincik veya beyin sapını tutan damar tıkanıklığı veya tümöral oluşum varlığında, ilk semptom vertigo olabilir. Merkezi sinir sistemi kaynaklı vertigolarda, uyuşma, karıncalanma, felç veya şiddetli baş ağrısı gibi eşlik eden semptomlar olabilir. Ayırıcı tanı nöroloji hekimi tarafından yapılır.
Diğer nedenler
Kan basıncı düzensizlikleri, diyabet, boyun damar tıkanıklıkları, kalp ritm ve kapakçık bozuklukları, anksiyete, stres ve üzüntü gibi birçok faktör de vertigoya neden olabilir. Vertigo ile başvuran hastanın sistematik olarak değerlendirilmesi bu nedenle büyük önem taşır. Hastaların baş dönmesi kaynaklı düşme, çarpma gibi yaralanmalara sebebiyet verecek kazalardan korunması için dikkatli olması tavsiye edilir.
Vertigo belirtileri nelerdir?
Vertigo, dengenizi kaybettiğinizi hissetme hissidir. Bir vertigo atağı birkaç saniyeden saatlere kadar sürebilir. Şiddetli vertigonuz varsa, günlerce veya aylarca sürebilir. Vertigonun belirtileri arasında odaklanma sorunu, baş ağrısı ya da bulantı gibi belirtiler de bulunur.
Vertigonun belirtileri şunlardır;
- Sizin veya odanın hareket ettiği, döndüğü hissi
- Gözleri odaklamada sorun
- Baş dönmesi
- Bağ ağırısı
- Bir veya her iki kulakta işitme kaybı
- Denge kaybı (düşmelere neden olabilir)
- Kulaklarda çınlama ya da dolgunluk hissi
- Bulantı ve kusma
Vertigo nasıl tedavi edilir?
Vertigo tedavisi, buna neyin sebep olduğuna bağlıdır. Çoğu durumda, vertigo herhangi bir tedavi olmaksızın geçer. Bunun nedeni, beyninizin en azından kısmen iç kulak değişikliklerine uyum sağlayabilmesi ve dengeyi korumak için diğer mekanizmalara güvenebilmesidir. Öte yandan santral vertigonuz varsa ve beyin tümörü vb durumlardan kaynaklı baş dönmesi yaşıyorsanız ameliyat önerilebilir.
Başlıca vergiyo tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir;
- Yeniden konumlandırma manevraları
- Baş dönmesi ilacı
- Vertigo egzersizleri
- Ameliyat
Vertigoyu tetiklememek için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz;
- Ani pozisyon değişikliklerinden kaçının,
- Belirtiler ortaya çıktığında okumaya çalışmayın,
- Parlak ışıklardan kaçının.
