COVID-19 pandemisi 2020 yılından bu yana başta sağlık olmak üzere, günlük hayatın her kademesinde küresel etkileri olan bir sağlık sorunudur. Dünya genelinde gerçekleştirilen aşı çalışmaları ve salgın tedbirleri sayesinde vaka sayılarında belirli bir oranda kontrol sağlanmışsa da hastalık etkeni olan virüsün çeşitli mutasyonlar geçirerek yeni varyantlar üretmesiyle birlikte salgının etkileri yeniden tırmanışa geçmiştir. Son günlerde sağlık sistemine etkisi her geçen gün daha çok hissedilen ve basında da adı sıklıkla geçen Delmicron durumu aslında yeni bir virüs alt türü ve varyant değildir.
Delmicron Nedir?
Pandeminin olumsuz etkilerini yeniden güçlendiren ve dünya genelinde yüksek seviyedeki bulaştırıcılıkları nedeniyle hâkim koronavirüs varyantları haline gelen alt türler Delta varyantı ile en son tespit edilen Omicron varyantıdır. Hastanelere başvuran COVID hastalarında Delta ve Omicron varyantlarının hastada aynı anda bulunmasına bağlı sinerjistik olarak daha ağır COVID kliniği gelişebilir. Bu koşulda hastada iki varyantın da bulunduğunu ifade etmek üzere, Delta için De- ve Omicron için -micron eklerinin birleşiminden meydana gelen Delmicron durumunun söz konusu olduğundan bahsedilebilir.
Delmicron Ne Yapar?
Yapılan çalışmalar her iki varyanta ait virüs türlerinin aynı anda ve tek bir hastada bulunmasının mümkün olduğunu ancak oldukça nadir görüldüğüne işaret eder. Koronavirüs varyantları arasında virüsün hastalık yapma ve bulaşma yetkinliğinin değişmesi dışında, hastalığın niteliği veya klinik belirtileri yönünden herhangi bir değişiklik söz konusu değildir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gibi kurumların çalışmaları ışığında koronavirüs varyantlarının temel farklılığının, virüsün dış zarf yapısındaki belirli proteinlerin yapısal değişime uğraması nedeniyle virüsün hedef dokulara daha hızlı ulaşabilme, daha etkili bağışıklık yanıtı oluşturabilme, daha güçlü doku hasarı yapabilme veya kişiler arası transferini daha kolay gerçekleştirebilme gibi yetenekleri bakımından olduğu bilinmektedir. Bununla beraber oluşabilecek bazı varyantların virüsün hastalık yapıcı özelliğini azaltabileceğini de bilinmelidir.
Delta ve Omicron varyantlarının toplumda daha hızlı yayılarak vaka sayılarını daha hızlı bir şekilde artırdığı, hastalık yapmaları halinde ise klinik belirtilerin şiddetinin farklı olduğu gibi tespitler yapılmıştır. Tüm bu sebepler nedeniyle salgının kontrol altına alınması ve hastalığın klinik etkinliğinin azaltılabilmesi için salgın önlemlerinin genişletilerek sürdürülmesi ve aşı çalışmalarına ağırlık verilmesi yönünde uluslararası kamuoyuna çağrılar yapılmıştır. Aynı anda iki varyantın birlikte bulunması ve hastalık oluşturması anlamına gelen Delmicron durumunda ise daha ölümcül sonuçların doğabileceği ve hastalığın daha da hızlı yayılabileceği endişesi gelişmiştir.
Delmicron Hangi Belirtilere Yol Açar?
Delmicron durumunda Delta ve Omicron varyantları, köken aldıkları koronavirüs gibi, COVID hastalığına yol açar. Bununla birlikte virüsün yapısındaki değişimler nedeniyle, virüs hedef dokulara daha hızlı ulaşarak daha tehlikeli klinik durumlara yol açar. Sonuçta Delmicron durumunda aşağıdaki şekilde bilinen COVID semptomları daha şiddetli olarak hastalarda izlenebilir:
- Yüksek ateş
- Öksürük
- Nefes darlığı
- Halsizlik, yorgunluk
- Bulantı, kusma
- Tat ve koku duyularında azalma
- Burun akıntısı, geniz akıntısı
- İshal
- Baş ağrısı
Delmicron Tanısı Nasıl Konur?
Delmicron durumunu oluşturan Delta ve Omicron varyantlarının her ikisi de tüm dünyada tarama testi olarak kullanılan COVID PCR testi ile tespit edilebilir. Bu nedenle sıradan burun ve geniz dokularından alınan sürüntü örneğinde virüse ait DNA’nın araştırılması suretiyle yapılan testler ile Delmicron durumunun tanısı konulabilir. Bununla birlikte hastada eş zamanlı olarak iki varyantın da bulunması gerektiğinden, varyantın tam olarak tespit edilebilmesi adına ardışık COVID PCR testlerinin alınması gündeme gelebilir.
Delmicron Varyantı Tedavisinde Neler Yapılır?
COVID hastaları ayrıntılı klinik değerlendirilmelerinin ardından ayakta ve yatırılarak takip kararına göre tedavi alır. Yatarak tedavi edilen hastalarda solunum sıkıntısının gelişmesi nedeniyle normal servis veya yoğun bakım takip kararı verilebilir. Yürütülen bilimsel çalışmalar ışığında COVID vakalarında steroidlerin ve bazı akıllı ilaçların etkili olduğu gösterilmiştir. Bu bakımdan Delmicron vakalarında da tedavinin gerekliliği ve etkinliği klinisyenler tarafından yorumlanarak karara bağlanır. Seçilmiş vakalarda oral tedavi verilebilir. Bunlarla birlikte hastalığın kontrol alına alınabilmesi, aşı çalışmalarının hızlı, etkili ve düzgün şekilde yapılmasına bağlıdır. En az 3 doz mRNA aşısı olan vakalarda, toplumun geri kalanına göre daha az COVID’e yakalanma riski bulunur ve COVID nedenli ağır hastalık tablosu gelişmesi önlenir. Aşı çalışmalarına ara verilmeden devam edilmesi, dünya genelinde herkesin aşıya kolay ve etkili dozda ulaşımının sağlanması salgının kontrol altına alınabilmesi için önemlidir.
Aşı çalışmalarının dışında hastalık yayılımının önlenmesi için ağız ve burun kapatılacak şekilde maske takmak, kişiler arası sosyal mesafe sınırlarına riayet etmek ve azami düzeyde kişisel ve çevresel hijyeni sağlamak gibi önemler oldukça etkili ve değerlidir. Omicron ve Delta varyantlarına karşı aşı uygulamalarının ve salgın tedbirlerinin, varyantların yayılmasını önlemede etkili olduğu bilimsel çalışmalarca gösterilmiştir. COVID hastalığıyla mücadelede en önemli aşama hastalık gelişmeden önlenmesidir.
Delmicron Varyantı Nedir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Delmicron diğer varyantlar gibi Corona virüsün mutasyona uğrayan yeni bir varyantı değildir, COVID19 hastalarında Delta ve Omicron varyantlarının hastada aynı anda bulunması durumudur.
Yüksek ateş öksürük nefes darlığı halsizlik bulantı burun akıntısı ishal baş ağrısı.