İnsan vücudunda yaklaşık 400 eklem bulunur. Bunlar, vücuda hareketlilik ve esneklik kazandırır ancak potansiyel ağrı kaynaklarıdır. Eklem ağrısı, çoğu kişinin hayatının bir noktasında yaşadığı son derece yaygın bir semptomdur. Lokal yaralanmalar, eklem ağrısını da içeren vücut hastalıkları gibi birçok farklı nedenle meydana gelebilir ve hareketleri engelleyebilir.
Eklem Ağrısı Nedir?
Eklemler, kemikleri birbirine bağlayarak hareket edilmesine yardımcı olur. Eklemlerde oluşan ağrı ve iltihaplanma, eklem ağrısı olarak tanımlanır. Kemiklerin, kıkırdakların, bağların veya tendonların düzenli aşınması ve yıpranmasından kaynaklanabilir. Yaralanma ya da hastalık nedeniyle hasar gören eklemlerde ağrı meydana gelebilir.
Eklem ağrısının şiddeti, süresi ve şekli farklılık gösterebilir. Ellerde, omurgada, kalçalarda, dizlerde veya ayaklarda yaygın olarak görülür. Sertlik, şişlik, kas ağrıları ve yorgunlukla birlikte görülen ağrı, kalıcı ya da düzensiz olabilir. Eklemler sabahları gergin görünse de hareket ve egzersizle gevşeyebilir. Bununla birlikte aşırı egzersiz ağrıyı şiddetlendirebilir.
Eklem Ağrısı Neden Olur?
Eklem ağrısı, eklemin kendi içindeki bir yapının ya da eklemin yakınındaki tendon gibi bir yapının hasar görmesi sonucu ortaya çıkabilir. Eklem içindeki lokal hasara bağlı olarak meydana gelebilir ya da sistemik hastalık sürecinin bir parçası olabilir.
Eklem ağrısının yaygın nedenlerinden bazıları şu şekildedir:
Travmatik ve İnflamatuar Nedenler
Eklem ağrısı; bir kaza, düşme ya da çarpma sonrasında ortaya çıkabilir. Bu; burkulmalar, çıkıklar, kırıklar ve gerginliği içerir. Ağrı aniden ortaya çıktığında bağ veya tendon gibi eklemi çevreleyen yumuşak dokularda yaralanma düşünülür.
Ağrı, eklemin iltihaplı bir kısmında meydana geldiğinde inflamatuar nedenlerden söz edilebilir. İltihap; eklemin tamamını etkilediğinde artrit, tendonları etkilediğinde ise tendinit meydana gelir.
Osteoartrit (OA)
En sık görülen eklem hastalıklarından biri olan osteoartrit, eklemlerdeki kıkırdak kaybından kaynaklanır. Kemiklerin arasında bulunan kıkırdağın zaman içinde aşınması nedeniyle oluşur. Bunun sonucunda şişlik, sertlik ve ağrı ortaya çıkar. Osteoartrit; yüksek etkili sporlar, obezite, yaralanma ve eklemlerin aşırı kullanımından kaynaklanabilir.
Osteoporoz
Osteoporoz; kemiklerde kırılganlığı artıran bir kemik hastalığıdır. Hastalık nedeniyle zaman içinde kemiklerin kırılma riskinin artmasına neden olur. Yaygın belirtiler arasında boy kaybı ve eğik duruş yer alır.
Romatoid artrit (RA)
Otoimmün bir hastalık olan romatoid artrit, eklemlerin ve bunları çevreleyen dokuların iltihaplanması ile karakterizedir. En sık orta yaşta görülmekle birlikte her yaşta ortaya çıkabilir. Genellikle bir saatten fazla süren sabah tutukluğunun yanı sıra ellerde, ayaklarda ve bileklerde ağrı ve şişlik gibi belirtilerle kendini gösterir.
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)
Bu hastalık, vücuttaki birçok organı veya sistemi etkileyebilen kronik bir durumdur. Bazı durumlarda bu semptomların tümü birden ortaya çıkar ancak bazen aynı anda yalnızca tek bir organda görülür. Öne çıkan durumlar eklemlerin yanı sıra el bileği, diz ya da ayak bileği gibi kaslardaki ağrılardır. Bazen romatizma hastalarında olduğu gibi şişlik, kızarıklık ve sıcaklık oluşabilir.
Bursit
Bursit, bursaların iltihaplanması durumudur. Bursa, eklemlerin yakınındaki kemikleri, tendonları ve kasları yastıklayan sıvı dolu kesedir. Bursitin en sık görüldüğü alanlar omuz, dirsek, kalça ve dizdir.
Gut
Gut, genellikle ayak parmağı ya da ayak bileği gibi bir eklemde şiddetli ağrıya neden olan yaygın bir artrit nedenidir. Çok fazla ürik asit oluşup biriktiğinde etkilenen eklemde ağrı ve iltihaplanma meydana gelir. Tipik olarak gutun ilk belirtileri, geceleri kızarıklıkla birlikte ani ve ağrılı bir şişliktir.
Septik Artrit
Septik artrit, vücudun başka bir kısmından kan dolaşımı yoluyla hareket eden bakterilerin neden olduğu ciddi bir eklem enfeksiyonudur. Bir hayvan ısırığı ya da travma nedeniyle mikropların eklemlerdeki sinoviyal sıvıya doğrudan nüfuz etmesiyle de ortaya çıkabilir. Bu da kıkırdağa zarar verir ve artritle sonuçlanır. Septik artrit, eklemlerde şiddetli ağrı ve iltihaplanmaya neden olur.
Eklem Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Eklem ağrısının belirtileri aşağıdakileri içerebilir.
- Eklem iltihabı
- Eklem sertliği
- Eklemin şişmesi
- Sınırlı ve ağrılı hareket
- Esneklik kaybı
- Eklem zayıflığı ve uyuşukluk
- Tükenmişlik
Aşağıdaki belirtilerin görülmesi durumunda eklem ağrısının altında yatan nedenin belirlenmesi için bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir:
- Gripten kaynaklanmayan ateşli eklem ağrısı
- İstemsiz kilo kaybı
- 3 günden uzun süren veya şiddetli ve açıklanamayan eklem ağrısı
Eklem Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?
Eklem ağrısının teşhisi sırasında ağrının iltihaptan kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenmesi önemlidir. İnflamatuar olmayan eklem ağrıları aşağıdakilerle karakterize edilir:
- Şişlik veya sıcaklık olmadan ağrı
- Ateş veya kilo kaybı gibi sistemik semptomların olmaması
- Aralıklı olan ve 60 dakikadan az süren minimal sabah tutukluğu
- Aktivite ile iyileşmeyen ve daha da kötüleşen sertlik
- Eklem çevresindeki kaslarda, tendonlarda veya kıkırdaklarda yırtılmalar gibi travmalar ya da osteoartrit
Ağrının teşhis edilmesi için kan testi başta olmak üzere ek testler istenebilir:
- Tam kan tablosu: Yükselen beyaz hücre sayısı iltihaplanma veya enfeksiyona işaret edebilir.
- ESR veya CRP: Bu değerlerin yüksek seviyeleri, eklem ağrısının inflamatuar bir nedenini düşündürebilir.
- Ürik asit: Gut artriti, kandaki aşırı ürik asit seviyesinden kaynaklanır. Bununla birlikte akut bir atakta kandaki ürik asit düzeyi her zaman yükselmez.
- Viral seroloji: Kas ağrısına neden olan artrit; Epstein Barr virüsü, parvovirüs B19, hepatit B veya hepatit C gibi bir virüsten kaynaklanabilir. Bu virüslerin kanda aranması için testler yapılabilir.
Eklem Ağrısı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Eklem ağrısının tedavisi nedene bağlı olarak planlanır ve aşağıdakileri içerebilir:
- Aspirin veya ibuprofen gibi NSAID'ler
- Kas gevşeticiler ve diğer reçeteli ilaçlar
- Topikal kremler
- Steroid ilaçlar
- Sentetik eklem sıvıları gibi enjeksiyonlar ya da eklemden fazla sıvının alınması
- Fizik tedavi
- Kayropraktik uygulamalar ve yoga dahil alternatif tedaviler
Eklem ağrısı hafifse, dinlenme ve ağrı kesiciler genellikle eklem ağrısının geçmesi için yeterlidir. İnflamatuar eklem ağrısı için kortikosteroidler veya ibuprofen gibi steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
Eklem ağrısını yönetmek için diğer teknikler arasında fizyoterapi yer alır. Özellikle artritle ilişkili şiddetli eklem ağrısı olan kişilerin aktif kalması önemlidir. Orta ya da düşük derecede kuvvet antrenmanları ile eklem ağrısının hafiflemesi sağlanabilir.
Eklem Ağrısı Nasıl Önlenir?
Romatoid artrit gibi eklem ağrısına neden olan birçok hastalığın gelişimini önlemek mümkün değildir. Osteoartrit, eklem ağrısının yaygın bir nedenidir ve eklemin birkaç yıl boyunca aşınması ve yıpranmasından kaynaklanır.
Kilo kaybı, rahat ayakkabılar giyilmesi veya ağırlıkların güvenli yöntemlerle kaldırılması gibi bazı basit yaşam tarzı değişiklikleri; aşınmanın ve yıpranmanın azalmasına yardımcı olabilir. Bu önlemler, yaşamın ilerleyen dönemlerinde osteoartrit gelişme riskini azaltabilir.
