Yeme bozukluğu nedir? Yeme bozukluklarının çeşitleri neler?

Çağımızın en önemli hastalıkları arasında yer alan yeme bozukluğu; fiziksel ve ruhsal sağlığı olumsuz etkileyen bir problemdir. Yeme bozukluğu her yaştan insanı etkileyebilir. Rahatsızlığın varlığını işaret edebilecek psikolojik, davranışsal veya fiziksel birçok uyarı işareti bulunur.

Genel olarak yeme bozukluklarının çeşitleri; vücut şekli, kilo ve aşırı yeme dürtüsü gibi durumları içerir. Ayrıca pek çok hastalığa yol açabilen yeme bozukluğu; depresyon, kendine zarar verme ve intihar düşünceleri gibi davranışlara eğilimi arttırabilir. Erken teşhis ve uygun bir tedavi yeme bozukluğu komplikasyonlarının önüne geçmek için hayati önem taşır.

Yeme bozukluğu nedir?

Yeme bozuklukları, kişilerin özellikle yeme davranışlarında ciddi sorunlarına neden olabilen bir hastalıktır. Kişilerin dış görünümlerine aşırı takıntılı olması ve tükettikleri besinlerde kalori hesaplama gibi saplantılı semptomlarla kendini gösterebilir. Yeme bozukluğu aynı zamanda yeme davranışlarının kısıtlanması ve bireyin kendi vücuduyla olan ilişkisinde ciddi bozulmaya yol açabilir. Yeme bozukluğu tedavi edilmezse kalp ve tansiyon problemleri, kemiklerde zayıflama, kansızlık, hormonal değişiklikler, tırnak ve saçlarda kırılma gibi ciddi hastalıklara yol açabilir

Yeme bozukluklarının çeşitleri neler?

Yeme bozukluklarının çeşitleri aşağıdaki gibidir;

Anoreksiya nervozada

Anoreksiya, bireylerin ne kadar yiyip içtiklerini sınırladıkları bir hastalıktır. Anoreksiya nervozada rahatsızlığında kişi kilo alma konusunda çok fazla kaygı ve korkulara sahiptir.

Bulimia nervoza

Bulimia; aşırı yemek yeme, daha sonra farklı yöntemlerle bu aşırı yemeyi telafi etmeye çalışmasıyla oluşan bir döngüdür. Beslenme biçimleri yüzünden utanç duygusuna kapılır, yargılanmaktan korkarlar ve bu sebeple genellikle gizlice tek başlarına yemek isterler.

Tıkınırcasına yeme bozukluğu

Kişinin kendini kontrol etmekte güçlük çektiği aşırı miktarlarda yemek yemesini içerir.  Duygusal sebeplerden dolayı yemek yemeyi sorunlarla karşılaştıklarında bir rahatlama yöntemi olarak görebilirler.

Pika

Toprak, buz, kağıt, saç, sabun gibi besin değeri olmayan maddeler bu hastalığa sahip olan kişiler tarafından tüketilebilir. 

Atipik yeme bozuklukları

Anoreksia nervoza ve bulimia nervoza hastalığı ile ilişkili olmasa da eşlik eden hastalık durumunda bu hastalıklar kadar ciddi boyutlara ulaşabilir.

Kaçıngan yeme bozukluğu

Özellikle bazı yiyeceklerden veya yiyecek türlerinden kaçınmayı, yenen toplam miktar açısından alımı kısıtlamayı kapsar.

Geri çıkarma (Geviş getirme bozukluğu)

Hastanın en az bir ay süre ile yediği yemeği geri çıkarması durumudur. Çıkarılan yiyecekler yeniden çiğnenebilir, yutulabilir veya dışarı tükürülebilir.

Gece yeme sendromu

Uykusuzluk ile birlikte ortaya çıkan yeme bozukluğu türü olan gece yeme sendromunda hastalar, gece boyunca beslenmek için uyanırlar.

Yeme bozukluğunun belirtileri neler?

Yeme bozukluğu beslenme şeklini ve beslenme alışkanlıklarını olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Yeme bozukluğu yeme bozukluğunun çeşidine göre aşırı kilo kaybı veya kilo alma, yemekle ilgili yoğun düşünceler, kendini beğenmeme hali gibi pek çok belirtiye sahiptir.

Yeme bozukluğunun belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Çok az yemek
• Vücut şekli ve kiloya aşırı takıntılı olma hali
• Bayılma
• Baş dönmesi
• Saçların incelmesi
• Saçların dökülmesi
• Ruh hali değişiklikleri
• Hasta ve yorgun hissetmek
• Beslenme konusunda sağlıksız rutinler edinmek
• Yemek içeren her türlü durumdan kaçınmak
• Aşırı egzersiz yapmak

Öte yandan yeme bozukluğu hastalığı, sindirim sorunları, aşırı zayıflama ya da aşırı kilo alımı gibi semptomlara yol açabilir.

Yeme bozukluklarının nedenleri nelerdir?

Yeme bozukluğu genetik, stres ve çevresel faktörlere bağlı birçok nedene bağlı gelişebilir.

Yeme bozukluğuna sebep olabilecek etkenler şunlar olabilir;

• Kaygı, depresyon gibi ruh sağlığı hastalıkları
• Zayıf bir vücuda sahip olma isteği
• Erken yaşlarda diyet yapmak
• Kiloya odaklı aşırı egzersiz yapmak
• Aile üyelerinde yeme bozukluğu öyküsünün bulunması
• Özellikle kilo veya fiziksel görünümden kaynaklı zorbalığa uğramak
• Geçmişte fiziksel veya cinsel taciz gibi sorunlar

Yeme bozukluğuna neden olan risk faktörleri neler?

Yeme bozukluğu geliştirme riskinizi arttıracak faktörler şunlardır;

Yaş

Yeme bozukluğu yaygın olarak 20'li yaşların başında gelişir.

Cinsiyet

Özellikle kadınların yeme bozukluğuna yakalanma riski daha yüksektir.

Stres

Stresli bir yaşam veya stresli ilişkiler yeme bozukluğuna sebep olabilir.

Genler

Yeme bozukluğu olan bir aile üyeniz varsa, yeme bozukluğu geliştirme riskiniz daha yüksek olabilir.

Ruhsal sağlık problemleri

Obsesif-kompulsif bozukluk, kaygı bozukluğu ya da depresyonu olan kişilerde yeme bozukluğuna sık rastlanır.

Yeme bozukluğu teşhisi nasıl konulur?

Yeme bozukluğu teşhisinde ilk olarak fiziksel bir muayene ele alınır. Ardından hekimler hastanın belirti ve semptomlarını inceleyebilir. Düşünceler, hisler, yeme alışkanlıkları ve davranışlar hakkında birtakım sorular teşhis koyma konusunda yardımcı olabilir. Bazı durumlarda kan testleri gerekli olabilir.  Ayrıca ruh sağlığı uzmanları kişilerin davranışlarını ve inançlarını incelemek için psikolojik değerlendirme yapabilir.

Yeme bozuklukları tedavisi nasıl olur?

Yeme bozuklukları tedavisinde psikoterapiler ve beslenme uzmanları beslenme konusunda eski alışkanlıkların kazandırılmasını sağlayabilir. Yeme bozukluğu görülen bazı kişilere anksiyete ya da depresyon gibi altta yatan temel nedenlerden dolayı antidepresan ilaçlar reçete edilebilmektedir. Bu ilaçlar sayesinde hastaların alışkanlıkları kontrol altına alınabilir. Öte yandan diyetisyenler, hastaların yeme alışkanlıklarını iyileştirmeye ve besleyici yemek planları geliştirmeye katkıda bulunabilir. Yeme bozukluğu olan birçok kişiye bilişsel davranışçı terapi tavsiye edilir. Bilişsel davranışçı terapi, yeme bozukluklarının tedavisinde oldukça etkili sonuçlar sağlar.

Yeme bozuklukları hangi hastalıklara neden olabilir?

İhtiyaç duyulan beslenme düzeninden daha az kalori tüketmek sağlık sorunlarının geliştirilmesi açısından risk taşır.

Yeme bozuklukları tedavi edilmediğinde aşağıdaki ciddi hastalıklara sebep olabilir;

• Kalp yetmezliği
• Düşük tansiyon
• Organ yetmezliği
• Diş hasarı
• Aritmi
• Şiddetli dehidrasyon
• Kabızlık
• Kısırlık
• Organ yetmezliği
• Beyin hasarı
• Osteoporoz
• Adet döngülerinin durması
• Felç