Ellerde aşırı terleme yaygın görülen sorunlardandır. Terleme vücut ısısını korumak için tetiklenen fizyolojik bir durumdur. Terleme, vücudun genel olarak koltuk altı bezlerinde, ayaklarda ve ellerde görülür ve ellerin aşırı terlemesi palmar hiperhidroz olarak adlandırılır. Bu durum çevresel faktörler, sağlık sorunları ve duygusal değişimler gibi çeşitli etkenlerden kaynaklanabilir. Genellikle çocukluk veya ergenlikte başlar. El terlemesi, kişiyi sosyal ve duygusal olarak önemli ölçüde etkileyebilir.
El terlemesi neden olur?
Hiperhidroz, tüm vücudu etkileyebilen aşırı terlemedir, ancak genellikle ellerde veya ayaklarda görülür. Aşırı terleme ellerle sınırlıysa, buna palmar hiperhidroz denir. Palmar hiperhidroz kontrol edilemeyen ve yoğun düzeyde sıvı kaybıdır. Kişi endişeli olduğunda ellerinin terlemesi normaldir. Ancak durum kronik olduğunda, hiperhidroz olabilir.
Aşırı el terlemesinin nedenlerinden bazıları şunlardır:
- Stres, kaygı, korku, utanç ve gerginlik gibi duygu durum değişiklikleri
- Enfeksiyonlar
- Hareket etme
- Tümörler
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması)
- Hipopituitarizm (hipofiz bezinin az çalışması)
- Kalp hastalığı
- Akciğer hastalığı
- Akromegali (hipofiz bezinin çok fazla miktarda büyüme hormonu salgılanması nedeniyle oluşan hastalık)
- Gut
- Hipoglisemi
- Civa zehirlenmesi
- Menopoz
- Parkinson hastalığı
- Şeker hastalığı
- Psikolojik bozukluklar
- Hamilelik
- Tüberküloz
- Felç
- Feokromositoma (böbreküstü bezindeki tümör)
- Karsinoid sendromu (ince bağırsaklarda, pankreasta, karaciğerde veya midede karsinoid tümör bulunduğunda ortaya çıkabilen bir hastalık)
- Uyuşturucu, alkol
Aşırı el terlemesi nasıl tedavi edilir?
Hiperhidroz tedavisi, buna neden olan sorunun tedavisi ile başlar, eğer bir neden bulunamazsa, yoğun terlemeyi kontrol etmeye odaklanır. Kişisel bakım alışkanlıklarının semptomları iyileştirmediği durumlarda uygulanan bazı tedavi yöntemleri önerilebilir. Bunlar:
İlaçlar
Hiperhidrozis tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
Ter önleyiciler
Terlemenin belirgin bir nedeni yoksa sorun alüminyum klorür içeren antiperspirant ilaçla tedavi edilebilir. Bu madde ter bezinin işlevinde azalmaya neden olur, böylece kişi daha az terler. Ancak ilaç yalnızca uygulandıktan sonra etkilidir. Birkaç gün boyunca günlük olarak kullanılıp sonuçları görüldükten sonra, etkiyi sürdürmek için haftada bir veya iki kez kullanılabilir.
Reçeteli kremler ve mendiller
Glikopirronyum tosilat ile ıslatılmış mendiller, el, ayak ve koltuk altı semptomlarını hafifletebilir
Sinir blokajı ilaçları
Bazı oral olarak alınan haplar ter bezlerini tetikleyen sinirleri bloke eder. Bu, bazı kişilerde terlemeyi azaltabilir.
Antidepresanlar
Depresyon için kullanılan bazı ilaçlar da terlemeyi azaltabilir. Ayrıca kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilirler.
Botulinum toksin enjeksiyonları
Botulinum toksin (Botox) tedavisi ter bezlerini tetikleyen sinirleri bloke eder, terlemede ciddi oranda azalma gözlenir. İşlem sırasında vücudun etkilenen her bölgesine birkaç enjeksiyon yapılması gerekecektir. Sonuçların far edilmesi birkaç gün sürebilir. Etkiyi korumak için muhtemelen her altı ayda bir tekrar tedavilere ihtiyaç duyulacaktır.
Cerrahi ve diğer prosedürler
Doktorun önereceği diğer tedaviler arasında şunlar yer alır:
İyontoforez
İyontoferez işlemi, cildin üzerinden hafif bir elektrik akımı iletilmesidir ve bunun için musluk suyu kullanılır. Eller ve ayaklar elektrik akımı geçirilirken sığ bir su kabına batırılır. Akım, terlemeyi tetikleyen sinirleri bloke eder. Bu sayede ter çıkışı engelenerek terleme de ciddi oranda azalır.
Mikrodalga tedavisi
Bu tedavide, elde taşınan bir cihaz cildin etkilenen bölgesindeki ter bezlerini yok etmek için termal enerji (ısı) yayar. Tedaviler, üç ay arayla iki adet 20 ila 30 dakikalık seans içerir. Olası yan etkiler cilt hissiyatında değişiklik ve biraz rahatsızlıktır.
Sinir cerrahisi (sempatektomi)
Bu prosedür sırasında ellerde terlemeyi kontrol eden spinal sinirlerin küçük bir bölümü çıkarılır. Bu prosedürün bir varyasyonu avuç içlerini tedavi eder. Sempatik siniri çıkarmadan sinir sinyallerini keser (sempatomi), bu da telafi edici terleme riskini azaltır. Sinir cerrahisi yan etki ve komplikasyon riski taşıdığı için, genellikle birçok tedaviyi deneyip olumlu sonuç alamayan kişilere uygulanır. Genellikle aşırı el terlemesinden şikayet eden hastalar için tercih edilir.
El terlemesine ne iyi gelir?
Ellerdeki aşırı terlemeyi hafifletmek veya bu sorunun verdiği rahatsızlıktan kurtulmak için kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
Elleri düzenli olarak yıkamak
Elleri sabun kullanmadan sadece su ile sık sık yıkamak ter bezlerinin yatışmasına yardımcı olur. Ayrıca dışarıda vakit geçirdiğinizde yanınızda kağıt mendil taşımak ve elleri silmek de rahat olmanızı sağlar.
Krem, sprey ve jel kullanmak
Düzenli olarak krem, jel ya da spreylerin kullanımı ellerdeki terlemenin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Bebek pudrası
Talk pudrası ya da bebek pudrasının teri emmede destekleyici bir etkisi vardır. Bölgenin kuru kalmasını sağlayarak terleme kaynaklı kokunun da engellenmesine yardımcı olur.
Karbonat
Karbonat, el terlemesinde hızlı sonuç alınan bir yoldur. Alkalik bir yapıya sahip olan karbonat aşırı terlemeyi kontrol altına almak için faydalı olabilir. Karbonat, nemi hızlıca emerek terin buharlaşmasını sağlar. Karbonat ter kokusuna ve terlemeye karşı çok eski zamanlardan beri bilinen ve uygulanan doğal bir yöntemdir.
Stresi azaltmak
Bazı insanlarda stres ve kaygı ellerde aşırı terlemeye yol açabilir. Stres ve kaygının kontrol altına alınması terli el sorununuzun çözümüne yardımcı olabilir. Stresi azaltmak ve ter bezlerinin aşırı faaliyet göstermesinin önüne geçmek için yoga ve meditasyon denenebilir.
Sirke
Elma sirkesi antibakteriyel özelliğinden dolayı el terlemesinde kullanılabilir. Bunun için sirkeyi su ile karıştırıp bir sprey şişesine doldurduktan sonra ellerinize sıkabilirsiniz.
Adaçayı ve siyah çay
Soğuk adaçayı ya da siyah çay poşetlerini terli ellerde tutmak da el terlemesinin azalmasına yardımcı olabilir.
El terlemesi hangi hastalığın belirtisidir?
Diyabet, kalp yetmezliği, anksiyete ve aşırı aktif tiroid gibi bazı sorunlar yoğun terlemeye neden olabilir. Ve bazı ilaçlar yan etki olarak ellerde aşırı terlemeye neden olabilir. El terlemesi aşağıdaki hastalıkların bir işareti olabilir:
Tiroid hastalıkları
Hipertiroidizm, tiroid bezinin aşırı aktif olmasıdır ve bu durum vücut metabolizmasını hızlandırarak aşırı terlemeye neden olur.
Diyabet
Diyabet, kan şekeri olarak da adlandırılan kan glikozunun çok yüksek olduğunda ortaya çıkan bir hastalıktır ve sinir hasarına yol açarak terleme sorunlarına neden olur. Özellikle diyabetik nöropati, avuç içi ve ayak tabanlarında aşırı terlemeye yol açar.
Menopoz
Menopoz, kadınlarda hormon seviyelerinin düşmesi nedeniyle adet döngülerinin sona erdiği zamandır. Sıcak basmaları ve gece terlemeleri gibi belirtiler bu dönemde yaygın olarak görülürken, el terlemesi de menopozun bir belirtisidir.
Nörolojik bozukluklar
Parkinson hastalığı gibi bazı nörolojik bozukluklar da aşırı terlemeye neden olur.
Tümörler
Bazı kanserli ve kanserli olmayan tümörler sinir sistemini ve/veya endokrin sistemini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir. Bunlar, palmar hiperhidroz da dâhil olmak üzere bir dizi başka fizyolojik anormallikle kendini gösterebilir.
El terlemesi psikolojik mi?
Terleme genellikle korku veya strese tepki olarak ortaya çıkar, bu nedenle kaygının fiziksel bir belirtisi olarak terlemede artış görülebilir. Kişinin stresli, endişeli ve kaygılı olduğu veya heyecanlandığı durumlar el terlemesi sebepleri arasında yer alır.
