Kronik kolesistit, uzun süredir devam eden safra kesesi iltihabıdır. Neredeyse her zaman safra taşlarından ve önceki akut kolesistit ataklarından kaynaklanır. Kronik kolesistit, safra taşlarının periyodik olarak kistik kanalı tıkaması sonucu oluşan tekrarlayan ağrı atakları (biliyer kolik) ile karakterizedir. Kronik kolesistitte safra kesesi, genellikle safra kesesi taşlarından kaynaklanan tekrarlayan akut inflamasyon atakları nedeniyle hasar görür ve kalın duvarlı, yara izli ve küçük hale gelebilir.
Safra taşları safra kesesinin kistik kanala açılmasını veya kistik kanalın kendisini tıkayabilir. Safra kesesi genellikle çamur da içerir. Yara izi yaygınsa, kalsiyum safra kesesinin duvarlarında birikerek sertleşmelerine neden olabilir (porselen safra kesesi olarak da isimlendirilir).
Kolesistit mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmeyen kolesistit hayatı tehdit edebilecek ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Kronik kolesistit ne demek?
Kronik kolesistit, safra kesesinin hemen hemen her zaman safra taşlarından kaynaklanan uzun süreli iltihabıdır. Safra kesesi, karnın sağ üst tarafında karaciğerin altında yer alan küçük, armut biçimli bir organdır. Sindirim sisteminin bir parçasıdır. Safra kesesinin birincil işlevi, karaciğer tarafından üretilen safrayı depolamak ve konsantre etmektir. Safra, tuzlar, kolesterol, bilirubin (kırmızı kan hücresi parçalanmasının atık ürünü) ve diğer maddelerden oluşur. Karaciğer sürekli olarak safra üretir, ancak safra kesesi safrayı depolar ve özellikle yağlı yiyecekler tüketildiğinde sindirim sisteminden gelen sinyallere yanıt olarak serbest bırakır. Safra, yağların parçalanmasına ve emülsiyon haline gelmesine yardımcı olur, bu da yağların sindirilmesini ve emilmesini kolaylaştırır. Safra tuzları ayrıca yağda çözünen vitaminlerin emilimine de yardımcı olur.
Kronik kolesistit belirtileri nelerdir?
Kronik kolesistit, karnın sağ üst tarafında donuk bir ağrının hissedildiği bir durumdur. Bu ağrı bel bölgesine kadar yayılabilir ve sırtın ortasına veya sağ kürek kemiğine doğru uzanabilir. Ağrının yemekten sonra ortaya çıktığı akut kolesistitin aksine, bu ağrı nadiren yemeklerden sonra ortaya çıkar, ancak yağlı yiyecekler yedikten sonra kötüleşebilir. Ek yaygın semptomlar arasında mide bulantısı, ara sıra kusma, gaz ve şişkinlik bulunur ve bunlar akşamları veya geceleri alevlenme eğilimindedir. Bu durum genellikle haftalarca hatta aylarca sürer ve semptomlar zamanla yavaş yavaş kötüleşir veya daha sık görülür. Ateş ve hızlı kalp atışı daha az yaygın belirtilerdir.
Kronik kolestisitin belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
- Sağ üst karın bölgesinde donuk ağrı
- Sırtınıza veya sağ kürek kemiğinizin altına yayılan ağrı
- Yağlı yiyecekler tükettikten sonra artan rahatsızlık
- Bulantı
- Ara sıra kusma
- Artan gaz ve şişkinlik
- Genellikle akşamları veya gece ortaya çıkan semptomlar
- Semptomların haftalar veya aylar içinde kötüleşmesi
Kronik kolesistit neden olur?
Genellikle kronik kolesistit, akut (ani) kolesistitin tekrarlayan atakları ve bu atakların çoğu safra kesesindeki safra taşlarından kaynaklanır. Ataklar safra kesesinin duvarlarının kalınlaşmasına neden olur. Safra kesesi küçülmeye başlar. Zamanla safra kesesinin safrayı konsantre etme, depolama ve salma konusundaki yetenekleri azalır. Kronik kolesistit kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. 40 yaşından sonra daha yaygındır. Doğum kontrol hapları ve gebelik safra kesesi taşı riskini artıran faktörlerdir.
Kolesistit tehlikeli midir?
Kolestisit tedavi edilmezse, safra kesesi yırtılması gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar yaşamı tehdit edici olabilir. Kolesistit tedavisi genellikle safra kesesinin çıkarılması için cerrahi müdahaleyi içerir.
Kolesistit nasıl tedavi edilir?
Ameliyat en yaygın tedavi yöntemidir. Safra kesesini çıkarmak için yapılan ameliyata kolesistektomi denir. Laparoskopik kolesistektomi en sık yapılanıdır. Bu ameliyat daha küçük cerrahi kesiler kullanır ve bu da iyileşmenin daha hızlı olması anlamına gelir. Çoğu durumda ameliyat ayakta tedavi prosedürüdür ve birçok hasta ameliyatla aynı gün veya ertesinde evlerine gidebilir.
Alternatif bir seçenek, daha büyük bir kesi ve daha uzun bir iyileşme süresi içeren açık kolesistektomidir.
Başka hastalıklar veya rahatsızlıklar nedeniyle ameliyat olamayacak kadar hasta olanlar, safra kesesi taşları ağızdan alınan ilaçlarla eritilebilir. Ancak, bunun işe yaraması 2 yıl veya daha uzun sürebilir. Taşlar tedaviden sonra geri dönebilir.
Semptomları olmayan hastalar için tedavi ise, genel sağlık durumlarına ve safra kesesi kanseri riskine bağlı olarak belirlenir.
