Raşitizm, kemiklerin aşırı yumuşak olması nedeniyle kolayca eğilmesine, bükülmesine ve kırılmasına yol açan bir çocukluk hastalığıdır. Raşitizm çoğunlukla 18 aydan önce ortaya çıkar ve en çok 4 ila 12 ay arasında belirti gösterir.
Uzun kemiklerin uçlarında bulunan büyüme plakaları kemiklerin uzamasının gerçekleştiği bölgeler olduğu için, raşitizmli çocuklarda boy uzaması yetersiz kalır. Hastalık, genellikle ciddi kalsiyum veya fosfor eksikliğinden kaynaklanır. Çocuklarda raşitizm, çoğu zaman kalsiyum ve D vitamini içeren besinlerin tüketilmesi ya da uygun vitamin takviyelerinin kullanılmasıyla başarıyla tedavi edilebilir.
Raşitizm nedir?
Raşitizm, çocuklarda kemiklerin yeterli kalsiyum ve fosfora sahip olmaması sonucunda yumuşaması ve deforme olmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Her ne kadar tüm metafizleri etkileyebilse de, radyolojik değişiklikler özellikle hızlı büyüyen kemiklerin büyüme plakalarında — yani dizler, distal ulna veya ayak bileği metafizlerinde — en belirgin şekilde görülür. Bu değişiklikler, ergenlik çağındaki çocuklara kıyasla yürümeye yeni başlayan çocuklarda daha sık rastlanır.
Raşitizm kaç yaşında başlar?
Kemik deformiteleri raşitizmin en belirgin özelliklerindendir. Hastalığın hem edinilmiş hem de genetik olmak üzere birçok formu vardır. D vitamini eksikliğine bağlı beslenme raşitizmi, özellikle 6 ile 18 aylık çocuklarda en sık görülen türdür. Raşitizm çoğunlukla 18 aydan önce ortaya çıkar ve en çok 4 ila 12 ay arasında belirti gösterir. Deformite tipleri, çocukların uzuvlarını kullanma ve ağırlık taşıma biçimlerine göre farklılık gösterebilir. Örneğin, emekleme çağındaki bebeklerde ön kol deformiteleri yaygınken, yürümeye başlayan çocuklarda çarpık bacaklar veya diz deformiteleri daha sık görülür. Raşitizm şüphesi durumunda hızlı tanı için kapsamlı bir biyokimyasal inceleme önerilir. Laboratuvar bulguları, hastalığın evresine ve türüne göre değişkenlik gösterebilir.
Bebeklerde raşitizm belirtileri nelerdir?
Raşitizm, bacaklarda eğrilik, el ve ayak bileklerinde kalınlaşma, büyüme geriliği, göğüs kemiğinde deformasyon gibi kalıcı kemik bozukluklarına yol açabilir. Çocuğunuzda raşitizm bulguları ya da düşük kalsiyum seviyelerine bağlı belirtiler gözlenirse, vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır. Bununla birlikte, herhangi bir belirti olmasa dahi sağlıklı D vitamini, kalsiyum ve fosfat seviyelerini korumak amacıyla düzenli çocuk doktoru takibi önemlidir.Raşitizme bağlı olarak görülebilecek belirtiler şunlardır:
Ağrı nedeniyle yürümekte isteksizlik, ayak bilekleri veya dizlerde kalınlaşma, bacaklarda eğrilik, kafatasında yumuşaklık, zayıf diş minesine bağlı diş çıkmasında gecikme, çarpık bacak veya çarpık dizler, kaburgalarda şişlik, anormal ya da yalpalayarak yürüyüş, kas güçsüzlüğü, genel yorgunluk, yavaş büyüme, şiddetli vakalarda kemikler daha da zayıflar ve kırılmaya yatkın hale gelir.
Yetişkinlerde raşitizm belirtileri nelerdir?
Yetişkinlerde de kemiklerin yeterli kalsiyum ve fosfordan yoksun olması, onların yumuşayıp deforme olmasına neden olabilir. Bu genellikle yetersiz D vitamini alımı, güneş ışığından yeterince faydalanamama veya vücudun D vitaminini kullanma biçimindeki bozukluklar sonucunda ortaya çıkar. Yetişkinlerde en sık görülen belirtiler ise kemik ağrısı ve kas güçsüzlüğüdür.
Raşitizme yol açabilecek hastalıklar nelerdir?
Bazı çocuklarda, vücudun D vitamini emilimini etkileyen tıbbi sorunlar doğuştan mevcut olabilir veya sonradan gelişebilir. Bunlara örnek olarak şunlar gösterilebilir:
- Çölyak hastalığı
- İnflamatuar bağırsak hastalığı
- Kistik fibrozis
- Böbrek hastalıkları
Raşitizm tedavisi nasıl olur?
Çocuklarda raşitizm, çoğu zaman kalsiyum ve D vitamini içeren besinlerin tüketilmesi ya da uygun vitamin takviyelerinin kullanılmasıyla başarıyla tedavi edilebilir. Nadir görülen kalıtsal hastalıklar söz konusu olduğunda ise fosfor eksikliğini gidermek amacıyla özel takviyeler veya ilaç tedavileri uygulanabilir. Bacak eğriliği ya da omurga deformitesi olan çocuklarda, kemikler büyüdükçe doğru şekilde yönlenmelerini sağlamak için doktor tarafından özel destek aparatları önerilebilir. Daha ileri düzeydeki iskelet deformiteleri için ise cerrahi müdahale gerekebilir.
