HIPEC, mikroskobik kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan yüksek dozda bir kanser tedavisidir. Sitoredüktif cerrahi sonrasında hasta anestezi altındayken sıcak kemoterapinin doğrudan karın içine uygulandığı bir işlemdir. Kanserin karın bölgesinde geri dönüşünü veya yayılmasını azaltabilir. Tedavinin başarısı; kanserin türüne ve evresine, hastaların genel sağlık durumuna ve ameliyattan önce kanserin yayılma derecesine göre değişebilir. En çok apandis, kolorektal kanser, mide kanseri ve mezotelyom tedavisinde bu yöntemden yararlanılır.
HIPEC Nedir?
HIPEC veya hipertermik intraperitoneal kemoterapi; yumurtalık, kolon, mide kanseri gibi karın boşluğunun duvarına yayılan bazı kanser türlerinin tedavisidir. Adını sıcak anlamına gelen “hipertermik” ve karın boşluğunun içini ifade eden “intraperitoneal” kelimelerinden alır. Kanser ameliyatı sırasında yapılan tedavide kemoterapi ısıtılarak doğrudan karın içine verilir ve karın duvarına herhangi bir kanser hücresiyle doğrudan temas edecek şekilde yayılır. Genellikle 60-90 dakika sonra kemoterapi solüsyonu karından çıkarılır ve işlem tamamlanır.
Geleneksel kemoterapi, kanser hedeflerine ulaşmak için intravenöz yolla verilir. Peritoneal karsinomatozis hastalığında sıklıkla zayıf veya sınırlı kan akışı olduğu için intravenöz kemoterapinin bu tümörlere ulaşıp onları öldürmesi daha zordur. HIPEC, kemoterapi ilaçlarının periton boşluğunda kalan mikroskobik hücrelerle doğrudan temasını sağlar.
Kemoterapinin önemli bir dezavantajı da sitotoksik ilacın kan dolaşımında ilerledikçe hızla çoğalan her hücreyi öldürmesi ve sonunda normal hücrelere de zarar vererek rahatsız edici yan etkilere yol açmasıdır. HIPEC ise daha az yan etki yaratabilir.
İşlem, toplamda üç aşamada gerçekleştirilir:
İlk aşama, karın boşluğunda kanserin ne kadar yayıldığını ve tümörlerin kesin yerini belirlemek için cerrahi incelemedir.
İkinci aşamaya sitoredüktif cerrahi ya da CRS adı verilir. CRS, karın bölgesindeki tüm görünür tümörlerin belirtilerinin ortadan kaldırıldığı karın ameliyatıdır. Karın kanserine yönelik standart ameliyatlardan farklı şekilde yapılır.
Üçüncü aşama olan HIPEC ise CRS'den hemen sonra yapılır. Görünmez ya da mikroskobik kanser hücrelerinin ortadan kaldırılması için ısıtılmış kemoterapi doğrudan karın içine iletilir.
HIPEC Neden Yapılır?
HIPEC, küçük kanser nodüllerini veya ameliyattan sonra geride kalabilecek görünmez (mikroskobik) kanser hücrelerini öldürebilir. Kemoterapinin daha az toksik formlarından biri olarak kan dolaşımı yerine doğrudan karın içine iletilir. Kanser hücreleri ısıdan etkilendiği için bu tedavi kemoterapinin etkinliğini artırabilir.
HIPEC, karın içini etkileyen bazı kanser türlerinin tedavisinde kullanılır. Ayrıca karın dışında hastalık tutulumu olmayan, karın içinde ileri derecede yüzeysel yayılımı olan kişiler için de uygun bir yöntemdir.
Apendiks Kanseri
HIPEC, ileri evre apendiks kanseri için potansiyel bir seçenektir.
Psödomiksoma Peritonei
Psödomiksoma peritonei (PMP), genellikle apendikste başlayan nadir bir kanserdir. Periton boşluğuyla sınırlı olduğunda HIPEC bir seçenek haline gelir.
Kolorektal Kanser
Kolorektal kanserlerin çoğu bağırsak duvarının iç yüzeyinde başlar, bazı durumlarda karın boşluğuna yayılarak periton adı verilen yüzeyi etkileyebilir. HIPEC tedavisi, periton kanserini tedavi etmeyi amaçlayan yenilikçi bir tedavidir ve bazı hastalarda etkili olmuştur.
Yumurtalık Kanseri
Sitoredüktif cerrahi (CRS) ile birlikte bu tedavi, periton yüzeyini etkileyen malignitelerde yardımcı bir tedavi stratejisi olarak kullanılabilir.
Peritoneal Mezotelyoma
Mezotelyoma, iç organların çoğunu kaplayan ince doku tabakasında meydana gelen nadir ve agresif bir kanserdir. Hastaların HIPEC tedavisini onkologlarıyla görüşmesi önemlidir.
Birincil Periton Kanseri
Primer periton kanseri, genellikle kadınları etkileyen nadir bir kanserdir. Periton hücreleri yumurtalık yüzeyinde bulunan hücrelere çok benzer.
HIPEC Nasıl Yapılır?
Büyük bir ameliyat olan HIPEC, 8 ila 12 saat arasında sürebilir. Hastalar genel anestezi altındayken aşağıdakiler gerçekleşir:
- Sitoredüktif cerrahi yöntemleri kullanılarak periton boşluğu boyunca çıkarılabilecek tüm görünür tümörler alınır. Bu, apandis ve diğer birkaç dokunun çıkarılması kadar basit olabileceği gibi birden fazla organın çıkarılması gibi kapsamlı da olabilir.
- Isıtılan sıvının bir rezervuardan batına getirilmesi ve kapalı devre olarak tekrar aspire edilmesi için karın boşluğuna tüpler uygulanır.
- Karın, bir hipertermi pompası aracılığıyla 42°C’ye kadar ısıtılan sıvı kemoterapi ilaçlarıyla doldurulur.
- İlaçların karnı tamamen doldurduğundan emin olunması için hastaların vücudu ileri geri sallanır.
- Vücut ısısının düşük tutulması için hastaların vücudu özel bir soğutucu battaniyeye sarılır.
- Ortalama 100 dakika sonra ilacın karın içinde dolaşmasına izin verilir ve bu sürenin sonunda karından tamamen boşaltılır.
- Kesi dikildikten sonra hastalar iyileşmesi için yoğun bakım ünitesine alınır.
Kanserin türüne ve evresine bağlı olarak cerrahi onkolog, kanseri tedavi etmek için hangi ilacın en uygun olduğunu ve tedavinin ne kadar sürmesi gerektiğini belirler.
Hastalar, ameliyatın ardından çoğu zaman 5 ila 10 gün arasında hastanede kalır ve normal rutinlere dönülmesi birkaç ayı bulabilir. Ağrıların hafifletilmesi için NSAID'ler gibi ilaçlar kullanılabilir.
Tümörün türüne bağlı olarak bazı hastaların ek sistemik kemoterapiye ihtiyacı olabilir. Bununla birlikte diğer sistemik tedaviye ihtiyaç duymayan hastaların gözetime ihtiyacı vardır. Genellikle ilk birkaç yıl boyunca altı ayda bir BT taramaları yapılabilir. Daha sonraki taramaların yılda bir kez yapılması uygun olabilir. Tümörlerin bazılarının nüksetme riski bulunduğu için hastaların 10 yıla kadar takip edilmesi faydalı olabilir.
HIPEC Özellikleri Nelerdir?
HIPEC, geleneksel kemoterapi yöntemlerine göre hastaların daha uzun süre hayatta kalmasını sağlayan bir tedavidir. Tedavinin sağladığı bazı özellikleri şu şekildedir:
- İlacın lokal olarak verilmesi sayesinde daha yüksek dozda kemoterapi alınması mümkün olur.
- Vücudun geri kalanının sitotoksik kemoterapiye maruz kalma olasılığı en aza indirilebilir.
- Yüksek sıcaklık, kanser hücrelerinin ölüm oranını artırırken kanser hücrelerini besleyecek yeni kan damarlarının oluşmasını engeller. Doğal öldürücü hücreler için reseptör görevi görerek hastanın bağışıklık sisteminin etkisini artıran ısı şoku proteinlerini aktive eder.
- Isıtılan ilacın emilimi daha iyi olduğu için kanserli hücrelerin duyarlılığı artar.
- Kemoterapinin yan etkileri daha az hissedilebilir.
- Daha fazla hücreyi ilaçlara maruz bırakan lokalize tedaviyi kullanmak, kemoterapi direnci olasılığının daha düşük olmasını sağlayabilir.
- Karın bölgesiyle sınırlı, tedavisi zor kanserleri olan bazı kişilerde uzun süreli sağkalımı iyileştirebilir.
Bu tedavide kemoterapinin çoğu karında kaldığı için ağızdan veya damardan verilen kemoterapide görülen mide bulantısı, saç dökülmesi, ağız yaraları gibi yaygın yan etkiler önlenebilir. Aynı zamanda tek sefer uygulanan bir tedavi olan HIPEC sayesinde hastalar IV kemoterapi için infüzyon merkezine gitmek zorunda kalmaz.
HIPEC Komplikasyonları Nelerdir?
Pek çok hasta HIPEC tedavisini iyi tolere etse de spesifik riskler, kanserin ortadan kaldırılması için yapılan ameliyatın türüne ve tedavide kullanılan ilaçların türüne bağlıdır:
- Kanama
- Kan pıhtıları
- Yetersiz beslenme veya kilo kaybı
- Mide bulantısı ve kusma
- Enfeksiyon olasılığının artması
- İshal
- Tükenmişlik
HIPEC, ayrıca ameliyat sırasında bağırsak yaralanmaları gibi küçük bir gastrointestinal komplikasyon riski de taşır. Bunlar, aşağıdakileri içerir:
- Fistül
- Apse
- Karın veya bağırsak astarında sızıntı
Bu yöntem, birçok kanser hastası için etkili bir tedavi olmasına rağmen tüm kanser hücrelerinin yok edilememesi ve kanserin geri dönme riski de vardır.
