Ek Gıdaya Geçiş Nasıl Olmalı?

Bebeklerin doğumdan sonraki ilk 6 ay yalnızca anne sütü ya da anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda mama ile beslenmesi yeterlidir. Bu dönemde ihtiyaç duyulan besin maddeleri anne sütünden alınsa da ilerleyen dönemlerde ek gıdalara geçiş yapılması gerekir. Bebeklerin gelişimleri farklı olduğu için her bebeğin ek gıdaya hazır olma zamanı da farklı olabilir.

Ek Gıdaya Geçiş Ne Zaman Olmalı?

Bebeklerin ek gıdaya geçmesi için en az 6 ay beklemek gerekir. Bunun nedenleri:

Anne sütü ya da doğumdan sonra kullanılan bebek mamaları, bebeklerin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini ve enerjiyi ilk 6 ay boyunca sağlayabilir. Anne sütünün yararları sayesinde bebekler hastalıklara karşı da korunabilir.
Bebek yaklaşık 6 aylık olana kadar verilen anne sütü, bebeğin hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı korunmasına yardımcı olur.
Ortalama 6 ay beklemek, bebeğin katı gıdalar ile tanışması için gelişme zamanı verir. Bebekler, zaman içinde yiyecekleri ağzında hareket ettirirken, çiğnerken ve yutarken daha doğru hareket edebilir. Böylece farklı tat ve dokuya sahip olan gıdalara daha çabuk geçilebilir.
Bebek, kendini beslemeyi daha kolay öğrenebilir.

Ek Gıdaya Geçiş İçin Belirtiler Nelerdir?

Bebekler, katı gıdalara geçiş için hazır olduğunu belirten bazı hareketlerde bulunabilir. Bu işaretler ile bebeğin anne sütü ve mamaya ek olarak katı yiyeceklere de hazır olduğu anlaşılabilir.

Ek gıdaya geçmeden önce bebeklerin aşağıdaki hareketleri yapması beklenir:

Oturma pozisyonundayken başını sabit tutabilirler.
Gözlerini, ellerini ve ağzını koordine ederek yiyeceklere bakabilir ve gıdaları tek başına ağzına götürebilirler.
Yiyecekleri tükürmek yerine yutabilirler.

Ebeveynler, şu hareketleri gözlemlediğinde bebeklerin katı gıdaya geçmeye hazır olduğunu anlayabilir:

Gece normalden daha fazla uyanma
Yumrukları çiğneme
Normalden fazla süt isteme

Ancak bu işaretler her bebekte gözlemlenebilen normal davranışlardır. Mutlaka açlığın ya da katı gıdaya geçişin belirtileri olmayabilir. Bazı durumlarda ek gıda yerine normalden biraz daha fazla süt verilebilir.

Ek Gıdaya Geçişte Hangi Yiyecekler Tercih Edilmeli?

Ek gıdaya geçişte bebekler için ilk olarak ezilmiş, püre haline getirilmiş ve tamamen pürüzsüz dokuya sahip olan yiyecekler tercih edilmelidir. Bebeklerin bu yeni gıdalara alışması biraz zaman alabilir. İlk denemelerde öksürme, aksırma ve tükürme görülebilir. Bebekler bu besinlere alıştıktan sonra daha kalın ve topaklı gıdalar tercih edilebilir.

Doğru besinlerin seçilmesi, boğulma riskinin de önüne geçilmesine yardımcı olur. Bunun için tükürükle kolayca çözünebilen ve çiğnemeye ihtiyaç duyulmayan gıdalar seçilmelidir. Küçük porsiyonlar şeklinde hazırlanan gıdaların bebek tarafından yavaş yavaş tüketilmesi için bebeklerin izlenmesi de önemli bir noktadır.

Ek gıdaya geçişte tercih edilebilen ve riskleri de azaltan bazı yöntemler şu şekildedir:

Bebeğin yutmasını kolaylaştırmak amacıyla anne sütü ya da bebek mamaları ile pişirildikten sonra ezilen tahıl grubu ürünleri tercih edilebilir. Sebzeler, meyveler ve diğer yiyecekler de sıvı gıdalar ile karıştırılmadan önce ezilerek püre haline getirilmelidir.
Sert meyve ve sebzeler arasında bulunan elma ve havuç gibi gıdaların püre haline gelebilmesi için pişirilmesi gerekir. Gıdalar, çatalla ezilebilecek kadar yumuşak olmalıdır.
Tam tahıllı arpa, pirinç, buğday gibi gıdalar ince bir şekilde öğütüldükten sonra ezilebilir.
Peynir gibi silindir şekle sahip olan gıdaların hava yoluna sıkışmaması için yuvarlak parçalar yerine ince şeritler şeklinde kesilmesi faydalı olur.
Meyvelerin çekirdekleri ve sert kısımları çıkarıldıktan sonra kalan kısım küçük parçalar haline getirilebilir.

İlk Gıdalar

Bebekler, 6. aydan itibaren ilk kez katı gıdaya başladığında 3 öğün beslenme ihtiyacı duymaz. Mideleri küçük olan bebeklerin yalnızca birkaç parça ya da çay kaşığı kadar gıda ile beslenmesi yeterlidir. İlk gıda için bebeğin çok fazla acıkmasını beklemeye gerek yoktur. Sütle beslemeden önce mama verilebilir. Beslenme sırasında acele edilmemesi ve bebeğin kendi hızında gitmesine izin verilmesi faydalı olur.

Bebeklerin bir gıdayı kabul etmesi birden fazla kez deneme gerektirebilir. Bu nedenle bebeklerin reddettiği gıdalar bir sonraki sefer tekrar verilebilir. 6. aydan sonra yemeklerle birlikte bir fincan su vermek ise bebeğin yudum almayı öğrenmesine ve dişlerin gelişmesine yardımcı olur.

İlk yiyecek olaraksa püre halinde yumuşak havuç, brokoli, ıspanak, karnabahar, elma, armut, tatlı patates gibi sebze ve meyveler tercih edilebilir. Böylece bebek yalnızca havuç gibi tatlı gıdaların yanı sıra diğer tatlara da aşina olabilir.

İnek sütü, 6. aydan itibaren yiyeceklere karıştırılarak ya da yemeklerin pişirilmesi sırasında kullanılabilir. Ancak 1 yaşına gelene kadar bebeklere inek sütü verilmemesi faydalı olur. Sade yoğurt ve pastörize peynir ise tercih edilebilir.

İlk gıdalarda dikkat edilmesi gereken noktalardan biri alerjen gıdalardır. Fıstık, süt ürünleri, glüten, yumurta ve balık gibi ürünlere bebeklerin herhangi bir reaksiyon gösterip göstermediği kontrol edilmelidir. Alerji durumunda, doktor kontrolünde her gün çok küçük miktarlarda bu yiyeceklerden verilebilir.

El ve Parmaklarla Yemek

Bebekler, genellikle 7-8. ay itibarıyla el ve parmaklarıyla yiyebilir; böylelikle dokunmaya, tutmaya, kavramaya ve keşfetmeye teşvik edilebilirler. Ayrıca ince motor beceriler ve el-göz koordinasyonunun gelişmesi sağlanabilir.

Ellerini, parmaklarını kullanarak kendileri yiyebilecekleri yiyeceklerin bazıları şu şekildedir:

Meyve püreli ekmek
Yutulabilecek tek parça halinde tost
İyi haşlanmış brokoli ve havuç gibi sebzeler
Avokado parçaları
Yumuşak ve küçük köfte parçaları
Olgun muz ve şeftali gibi meyve parçaları
İyi haşlanmış makarna taneleri
Tuzsuz ve tam yağlı peynir çubukları
İyi haşlanmış yumurta

Parmak gıdaların verileceği dönemde besinlerin yumuşak olmasına özen gösterilmelidir. Henüz tüm dişleri çıkmayan bebekler, sert besinler nedeniyle kendine zarar verebilir. Uygun olmayan bazı yiyecekler şu şekildedir: